Әрбір қоғамның өркениеттілігін, адамгершілігін көрсететін маңызды аспектілердің бірі – мүмкіндігі шектеулі азаматтарға деген көзқарас пен олардың қоғамда толыққанды өмір сүруіне мүмкіндік беру. Ерекше қажеттіліктері бар адамдарды қолдау және олардың қоғамға тең құқылы мүшелер ретінде араласуын қамтамасыз ету тек мемлекеттің емес, әр азаматтың міндеті. Инклюзия ұғымы осы бағытта өте маңызды рөл атқарады. Бұл ұғымның мәні – барлығына тең мүмкіндік беріп, ешкімді қоғамнан шеттетпейтін орта қалыптастыру.
Қазақстанда ерекше қажеттіліктері бар адамдардың саны 700 мыңнан астам. Бұл адамдардың көпшілігі күнделікті өмірде түрлі кедергілерге тап болады. Олардың білім алуға, жұмыс істеуге, мәдени және әлеуметтік өмірге белсене араласуға, демалуға құқылары бар екені заңмен бекітілген. Осы құқықтардың іске асуын қамтамасыз ету – қоғамның адамгершілік міндеті.
Ерекше қажеттіліктері бар адамдарды қолдау көптеген бағыттарды қамтиды. Біріншіден, білім беру саласында инклюзияға ерекше көңіл бөлінеді. Бүгінгі таңда Қазақстанда арнайы ресурстық орталықтар мен инклюзивті білім беру бағдарламалары мектептерде жүзеге асырылуда. Бұл балалардың сапалы білім алуына мүмкіндік береді. Мұғалімдер инклюзивті оқыту әдістерін меңгеріп, ерекше қажеттіліктері бар балаларға арналған оқыту әдістемелері кеңінен қолданылуда. Сонымен қатар, онлайн білім беру платформалары ерекше қажеттіліктері бар балалар үшін үйден білім алу мүмкіндігін арттыруда.
Екіншіден, жұмыс саласында да ерекше қажеттіліктері бар азаматтарға қолдау көрсету маңызды. Қазақстанда мүмкіндігі шектеулі азаматтарды жұмысқа орналастыру үшін арнайы бағдарламалар іске асырылуда. Жұмыс орындары үшін квота енгізіліп, кәсіпкерлерді ерекше қажеттіліктері бар азаматтарды жұмысқа алуға ынталандыру бағытында шаралар қабылдануда. Сонымен қатар, мүмкіндігі шектеулі адамдардың кәсіпкерлікпен айналысуына жағдай жасалып, оларға гранттар мен жеңілдікті несиелер беріледі.
Үшіншіден, қоғамдық өмірде ерекше қажеттіліктері бар адамдар үшін қолжетімді орта қалыптастыру мәселесі де маңызды. Пандустар, тактильді жолақтар, Брайль әліппесімен жазылған белгілер және дыбыстық ақпараттық жүйелер орнатылуы тиіс. Бұл адамдардың қоғамдық орындарда жүріп-тұруын жеңілдетеді. Қазақстанда бұл бағытта оң өзгерістер байқалады, бірақ әлі де көптеген ғимараттар мен көлік инфрақұрылымында кедергілер бар.
Дегенмен, барлық техникалық және заңнамалық өзгерістерден де маңыздысы – қоғамның ерекше қажеттіліктері бар адамдарға деген көзқарасы. Олар туралы ойлау мен қатынас жасау мәдениеті дұрыс қалыптасуы керек. Қамқорлық көрсету – бұл адамдарды аяу немесе шектеу емес, олардың әлеуетін толықтай ашуға мүмкіндік беру. Ерекше қажеттіліктері бар адамдарды құрметтеу, оларға қоғамның толыққанды мүшесі ретінде қарау және олармен тең қарым-қатынас жасау маңызды.
Әрбір азамат мүмкіндігі шектеулі адамдарға құрметпен қарап, оларды қоғамның бөлігі ретінде қабылдауға міндетті. Көмек қажет болған жағдайда сыпайы түрде қолдау көрсету керек. Әрқайсымыздың бұл бағыттағы іс-әрекетіміз инклюзивті қоғамның қалыптасуына ықпал етеді.
Инклюзивті қоғам құру – әрбір азаматтың, әрбір ұрпақтың міндеті. Ерекше қажеттіліктері бар адамдарға қолайлы жағдай жасау арқылы біз өзіміздің адамгершілігімізді, мейірімділігімізді көрсетеміз. Бұл – біздің мемлекетіміздің дамуына, өркениетті қоғам құруға қосқан үлесіміз.
