Ұлы кобзарь. Қазақстанда 7 жыл тұрып Арал теңізін зерттеуге қатысқан

1184
Adyrna.kz Telegram

Әдеби және көркем өнер туындыларын әлем мойындаған украиндық ақын әрі суретші Тарас Шевченконың дүниеге келгеніне - 210 жыл толды, деп хабарлайды "Адырна" ұлттық порталы. 

Тарас Григорьевич Шевченко 1814 жылы Черкассы облысындағы Морынцы ауылында 9 наурызда ауылда дүниеге келген. Ерте жетім қалып, өмірінің он жылын айдауда өткізді.

Сауатын қарапайым кеңсе қызметкерінен ашты. Ол жастайынан білімге, өнерге сондай құштар жан болды.  Кейін достары ақынды айдаудан қайтарып алады. Ал келесі жылы Мәскеуге, одан кейін Санкт-Петербургке кетті.

1840 жылы Шевченконың «Кобзарь» атты алғашқы поэзиялық жинағы жарық көріп, ақынға есімі таныла бастады. Кейіннен 1843 жылы «Хайдамақы» жинағы шықты... Әсіресе, оның «Өлсем, көміңдер...» деген өлеңімен аяқталған «Үш жыл» атты жыр жинағының маңызы ерекше болды.

1844 жылы Тарас Шевченко өнер академиясын бітіріп, «тапсыз (еркін) суретші» атағын алды.

1847 жылы наурызда Кирилл мен Мефодий қоғамының қызметіне қатысқаны және антиавтократиялық поэзиясы үшін Шевченко тұтқындалып, жазу мен сурет салуға тыйым салатын патша қаулысымен Қазақстанға Орынбордың жеке корпусының Орск бекінісіне жер аударылды.

1848-1849 жылдары Тарас Шевченко лейтенант командир А.Бутаковтың басшылығымен Арал теңізін зерттеу экспедициясына қатысты. Оған Арал жағалауы мен жергілікті тұрғындардың көрінісін сызу тапсырылды.

Алайда, әріптестерінің бірінің айыптауынан кейін ол 1850 жылдың көктемінде қайтадан тұтқындалып, бірнеше ай қамауда болды, содан кейін қызметін ең шалғай гарнизонға - Новопетровское бекінісіне (қазіргі Маңғыстау түегіндегі: Форт-Шевченко, Қазақстан) жалғастыруға жіберілді.

Дәл осы жерде украин ақыны мен суретшісінің жауынгерлік қызметі 1857 жылдың тамызына дейін жалғасты.

Қазақстанға жер аудару Тарас Григорьевич үшін ауыр қиыншылық кезеңі ғана емес, рухани өсу және шығармашылық табыстар кезеңі болды.

1859 жылы Украинаға келді, бірақ туған жерінде полицияның бақылауында болды. Оған Украинада тұрақты тұруға тыйым салынып, астанаға көшуге бұйрық берілді. Жер аударылып, ауруға шалдыққан ақын 1861 жылы 10 наурызда мезгілсіз қайтыс болды.

Алғашында ол Петербургте жерленді, ал 1861 жылы мамырда күлі Канев маңындағы Тарасова Гораға жеткізілді.

 

Пікірлер