Алматының жайлы орта басқармасы тендер өткізіп, мегаполисте крематорий салатын Mega Build Kazakhstan мердігерін таңдады. Нұр-сұлтан билігі әзірге елордалық крематорийге арналған жобалау-сметалық құжаттаманы (ЖСҚ) әзірлеушіні ғана таңдады деп хабарлайды «Адырна» ұлттық порталы Курсив-Қазақстанға сілтеме жасап.
Мемлекеттік сатып алу порталының деректеріне сәйкес, Алматы билігі 2020 жылғы 21 желтоқсанда "Mega Build Kazakhstan" ЖШС-мен 1,47 млрд теңге сомасына крематорий салу шартына қол қойды. Құжаттар бойынша жұмыстар 2021 жылдың 21 қыркүйегінде аяқталуы тиіс. Сатып алу бір көзден тікелей шарт жасасу арқылы жүргізілді.
Бір залы және екі пеші бар крематорий Алматы қаласының Алатау ауданындағы ақын Сара көшесінің солтүстігінде, ЖЭО-2 шығысында орналасқан патологоанатомиялық бюро жанында салынады.
Құрылтайшысы Айдос Журунов болып табылатын Mega Build Kazakhstan түрлі мақсаттағы объектілерді салуға маманданған. Компания сайтының деректеріне қарағанда, Mega Build Kazakhstan мердігер ретінде Алматыда бірнеше элиталық тұрғын үй кешендерін, Tamos Education оқу орталығын, сондай – ақ Азиялық газ құбырын және "Жетіген-Қорғас"теміржол желісін салуға қатысты.
Бұған дейін Алматы крематорийінің ЖСҚ әзірлеу тендерін "DNT Center Stroy"ЖШС жеңіп алған болатын. Шартқа сәйкес ол жұмысты бес ай ішінде, яғни 2020 жылғы қазан айының соңына дейін 44,5 млн теңгеге орындауға тиіс еді. Осы компания крематорий құрылысының барысына авторлық қадағалауды жүзеге асыратын болады. Бұл қызметтер бюджетке 15 млн теңгеге түседі.
Нұр-Сұлтанда крематорийді кім салатыны әзірге белгісіз. 2020 жылдың желтоқсан айының басында елордалық құрылыс басқармасы "биологиялық және медициналық қалдықтары бар патологоанатомиялық бюроның құрылысы"нысаны бойынша жобалау-іздестіру жұмыстарын жүргізуге шарт жасасты. Құжаттарда келісім-шарт 099 "зираттармен крематорий салу" бюджеттік бағдарламасы бойынша тіркеуге жататындығы айтылған.
Жобалаушы – "инженерлік жобалау бюросы" ЖШС-2021 жылдың 28 ақпанына дейін ЖСҚ ұсынуға міндеттелді. ЖСҚ әзірлеу құны 41,9 млн теңгені құрайды.
«Күйіп кеткен» жоспарлар
Қазақстанда крематорий салу туралы даулар 1980 жылдардан бері жалғасып келеді.
2003 жылы кремация жабдықтарын жеткізуші чех компаниясының өкілдерімен кездесуде олар тіпті оңтүстік астанаға екі кремация пешін жеткізу туралы шешім қабылдады, ал бюджетте крематорий салуға қаражат қарастырылды. Бірақ жоба кейінге қалдырылды.
Келесі жолы мәселе 2012 жылы көтерілді, бірақ сол кезде Алматы құрылыс басқармасы Қазақстанда крематорийлар дін өкілдерінің мұндай жерлеу тәсілінен бас тартуына байланысты ешқашан салынбайтынын хабарлады.
Дегенмен, 2014 жылы "Спецкомбинат Спецкомбинат ритуальных услуг" МКК өкілдері әкімдіктің тапсырысы бойынша құны $3 млн.тұратын крематорий құрылысының жобасын дайындады, бірақ сол кезде де жоба тоқтатылды.
Алайда, 2020 жылға арналған республикалық бюджетте билік Алматы мен Нұр-Сұлтанда зираттары бар крематорийлер салуға тиісінше 1,74 млрд теңге және 1,48 млрд теңге нысаналы трансферттерді көздеді.
Естеріңізге сала кетейік, 2021 жылдың 18 қаңтарында БАҚ Алматы әкімдігі жайлы орта басқармасының бастығы Сапар Нұрашевтің ұсталғаны туралы ақпарат таратқан болатын.
Тексерілмеген дереккөздерге сілтеме жасай отырып, шенеуніктің Алматыда модульдік жұқпалы аурулар ауруханасын салу кезінде қаражат ұрлады (3,9 млрд теңге) деп күдіктенгені хабарланған. Сондай-ақ, бұл іс бойынша "BI-Industrial" ЖШС директоры (BI Group компаниялары Қазақстан бойынша 12 модульдік жұқпалы аурулар ауруханасын салумен айналысқан) күдіктіден өтіп жатқаны айтылды. ҚР Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігі Нұрашев пен BI-Industrial директорының ұсталғанын растамады. BI Group холдингі өз қызметкерінің ұсталғаны туралы ақпаратты жоққа шығарды.
Сонымен қатар, Алматының сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметі модульдік жұқпалы аурулар ауруханасын салу кезінде ұрлық туралы іс ҚР ҚК 189-бабының 2-бөлігі 4-тармағы бойынша 2021 жылғы 16 қаңтарда СДТБТ-де тіркелгенін хабарлады.
Бұған дейін" Курсив " Алматының жайлы қалалық орта басқармасы 2020 жылдың қорытындысы бойынша Қазақстанның мемлекеттік органдары арасында жалпы сомасы 230,8 млрд теңгеге 652 шарт жасалған келісімшарттар сомасы бойынша көшбасшы болғанын жазған болатын.
Алматының жайлы орта басқармасы келісім - шарт жасасқан ең ірі жеткізушілердің бірі-BI Group құрылыс компаниясы. Холдинг өзінің үш компаниясы арқылы Басқармамен жалпы сомасы 50 млрд теңгеге 9 келісімшарт жасасты. Мемлекеттік құрылымдармен өзара іс - қимыл жасаған BI Group-тың" қыздары "- бұл" KAZPACO "ЖШС," BI-Industrial "ЖШС және"BI Urban Construction" ЖШС.
Ең қымбат келісімшарт-Алматы қаласының Наурызбай ауданында 300 төсек-орынға арналған тез тұрғызылатын модульдік аурухана салу. Мердігер KAZPACO болды, келісімшарт сомасы - 13,4 млрд теңге. Мердігер 2020 жылдың қазан айының басында "Апорт" СОО жанындағы Қалқаман шағын ауданындағы осы жұқпалы аурулар ауруханасын тапсырды.
"BI-Industrial" ЖШС-мен тағы бір Алматы модульдік ауруханасының құрылысына 5,5 млрд теңгеге келісімшарт жасалды, бірақ Алматы қаласының Алатау ауданында. Мердігер нысанды 2020 жылдың сәуірінде тапсырды.
Сайып келгенде, миллиардтарға салынатын мұндай крематорий нендей қажеттіліктен туындады деген сұрақ туындайды? Қазақстанда санаулы ғана дін өкілдері барын ескерсек, мәйітті өртеуді құп көретін адамды табу қиын-ақ. Соған қарамастан, ел бюджетінен соншама қаражат шығарып, мәйітті өртеу орнын салуға ұмтылып отырған кімдер? Қоғам тарапынан туындаған қарсылыққа қарамастан салынғалы жатқан крематорий алдағы уақытта "мәйітті өртеуге міндеттейтін" заңның шығуына түрткі болмасына кепілдік те жоқ. Әйтпесе, өртейтін мәйіт жоқ елде крематорий салу ақылдының ісі ме? "Адырна" ұлттық порталы бұған дейін крематорий тақырыбын бірнеше рет көтеріп, жазған-ды. Қоғам тарапынан болған қарсылықты да осы сілтемелерге өту арқылы оқып біле аласыз.
Орыс тілінен аударып, дайындаған Мұқаш МҰХТАРҰЛЫ.
«Адырна» ұлттық порталы.
Фото ашық дереккөзден алынды.
