Ауғанстанда билікке келген "Талибан" қозғалысының күшімен салынып жатқан Қош-Тепа каналының пайдалануға берілуі Әмудария бойындағы елдердің сумен қамтамасыз етілуіне нағыз соққы болмақ, деп хабарлайды "Адырна" тілшісі Ферғана агенттігіне сілтеп.
Бұл туралы «Шекарасыз өзендер» халықаралық экологиялық коалициясы мәлімдеген.
Коалиция мамандары жақында спутниктен түсірілген суреттерді талдап, Ауғанстан билігі жақында жариялаған Қош-Тепа каналының құрылысы бойынша жұмыстардың қайта жанданғанын хабарлады.
Ұзындығы 108 шақырымдық каналдың бірінші кезегі аяқталғанын ескерсек, Қош-Тепа жақын арада тура жартысы аяқталады.
«Құрылысы аяқталғаннан кейін Қош-Тепа каналы Ауғанстандағы ауылшаруашылық алқаптарын суару үшін Әмудария өзенінің су ағынының шамамен 20%-ын ала алады және оның Әмудариядағы жаздағы ағыны нашарлайды», - дейді «Шекарасыз өзендер» коалициясының халықаралық үйлестірушісі Евгений Симонов.
«Шекарасыз өзендер» ұйымының аймақтық директоры Александр Колотовтың айтуынша, Ауғанстанды Орталық Азия елдері арасындағы су алу квотасы туралы келісімдер шеңберінде қосу жолдарын іздеу керек.
Өткен жылдың желтоқсан айында коалиция сарапшылары Қош-Тепа каналының 75-ші шақырымында ұзындығы тоғыз шақырымға созылған су төгіндісін байқаған. Мамандардың айтуынша, судың құйылуы әлі күнге дейін ғарыштан түсірілген суреттерде көрінеді.
Өзбекстан билігі бұл каналдың республиканың ауыл шаруашылығына кері әсерін тигізетінін айтып, бірнеше рет алаңдаушылық білдірген. Мамандардың айтуынша, Қош-Тепа да Әмудария суын бұру арқылы Арал апатын күшейтеді.
2023 жылдың қыркүйегінде Халықаралық Аралды құтқару қорының саммитінде Өзбекстан президенті Шавкат Мирзиеев Ауғанстанды су ресурстарын бөлісу бойынша аймақтық диалогқа тартуды ұсынды. Бұған жауап ретінде Талибан үкіметіндегі Су ресурстары және энергетика министрлігінің басшысы Абдул-Латиф Мансур Ауғанстанның қазіргі билігі Әмудариядан суды тартуға қатысты ешқандай келісімдермен шектелмейтінін айтты.
Қазан айының ортасында тәліптер каналдың бірінші бөлігінің аяқталып, жобаның екінші кезеңі басталғанын хабарлады. Олар аймақ елдерін, әсіресе Өзбекстанды арнаға алаңдамауды сұрап, мәселелерді «дипломатиялық арналар арқылы» шешуге дайын екендіктерін жеткізді.
