Қазақстан экономикасы соңғы онжылдықтарда айтарлықтай өсу мен өзгерістерді бастан кешірді. Еліміз табиғи ресурстарға, әсіресе мұнай, газ, түрлі металдарға бай, және осы ресурстарды экспорттау экономикасының маңызды драйвері.
Үкімет экономиканы әртараптандыруға, яғни басқа салаларды (ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп, цифрлық экономика) дамытуға күш салып жатыр. Бұл әсіресе “Қазақстан-2050” стратегиясы аясында жүзеге асырылуда. Индустриалды-инновациялық даму бағдарламалары арқылы өндіріс саласын кеңейту және шағын және орта бизнесті дамыту маңызды болып отыр. Цифрландыру және инновация: Соңғы жылдары Қазақстан цифрлық экономикаға көшуге назар аударып келеді. “Цифрлық Қазақстан” бағдарламасы аясында IT, технология және инновациялар саласы белсенді дамып жатыр. Бұл болашақта елдің бәсекеге қабілеттілігін арттыруға көмектеседі. Экономикалық өсіммен қатар, әлеуметтік теңсіздік пен жұмыссыздық мәселелері де өзекті болып отыр. Үкімет халықтың әл-ауқатын арттыру үшін түрлі реформаларды қолға алып жатыр, алайда аймақтар арасындағы даму деңгейінің айырмашылығы әлі де бар. Мысалы, Алматы қаласының экономикасы Қазақстанның жалпы ішкі өніміне елеулі үлес қосып келеді. Алматы – Қазақстандағы ең ірі экономикалық және қаржылық орталық ретінде ерекше рөл атқарады. Қала 2023 жылы республикалық ЖІӨ-нің шамамен 20%-ын қамтамасыз еткен. Қаланың экономикасы тұрақты түрде өсіп келеді. Оған нақты мысал ретінде бірнеше жобаларды және деәр түрлі саладағы жетістіктерін қарастыруға болады. Атап айтар болсақ:
Алматыдағы Shymbulak тау-шаңғы курорты, Медеу мұз айдыны және Көк-Төбе демалыс орны қала экономикасына елеулі үлес қосып отыр. Туризм саласына инвестиция тарту және инфрақұрылымды жақсарту Алматыны туристер үшін тартымды қалаға айналдырады. Туризмнен түсетін кірістер қаладағы қызмет көрсету саласын және шағын бизнесті қолдауға өз ықпалын тигізеді. Бұдан басқа қаладағы ең ірі бизнес орталық Нұрлы тау қаржылық, заңгерлік және басқа да қызмет көрсету салаларындағы компаниялардың ошағына айналған. Бұл дегеніміз іскерлік белсенділікті арттырып, Алматыдағы қаржылық сектордың дамуына айырықша ықпал етеді. Almaty Innovation: Бұл компания қаладағы “Smart City” яғни Ақылды қала жобасын жүзеге асырып жатыр. Жоба аясында қала инфрақұрылымын цифрландыру, қоғамдық көлікті автоматтандыру, интеллектуалды көлік жүйесін енгізу және қоғамдық қауіпсіздік мәселелерін шешуге бағытталған шаралар атқарылды. Бұл Алматыны заманауи, технологиялық инфрақұрылымы дамыған қалаға айналдырып, экономикасына оң әсерін тигізіп отыр. “Tech Garden” инновациялық кластері: Бұл Қазақстанның инновациялық экожүйесін дамыту мақсатында құрылған, Алматыдағы ірі IT және технологиялық стартаптар орталығы. “Tech Garden” технопаркі инновациялық жобаларға қолдау көрсетіп, инвесторларды тарту арқылы жаңа технологиялар мен цифрлық шешімдерді дамытуға мүмкіндік береді. “Almaty Business”бағдарламасы: Алматы қаласы әкімдігі қолға алған бұл бағдарлама шағын және орта бизнесті қолдауға бағытталған. Жоба аясында кәсіпкерлерге гранттар беру, жеңілдетілген несиелер ұсыну және бизнесін дамытуға қолайлы жағдай жасау көзделген. Бұл қаладағы кәсіпкерлікті дамытуға, жаңа жұмыс орындарын ашуға және инновациялық жобаларды қолдауға септігін тигізді. Мысалы, көптеген жастар IT және креативті салалардағы стартаптармен айналысып, қала экономикасына үлес қосып отыр. Қаланың инфрақұрылымына тоқталар болсақ, Алматының инфрақұрылымдық жобалары да қарқынды дамуда. 2023 жылы қалада 50 шақырымнан астам жаңа жолдар салынды, 100-ден астам көпқабатты тұрғын үйлер пайдалануға берілді. Қала әкімшілігі көлік және коммуникация инфрақұрылымын дамытуға 200 млрд теңгеден астам қаражат бөлді. Қоғамдық көлікті жаңарту да басты назарда. Алматыда 2023 жылы экологиялық таза 500-ден астам автобус сатып алынды, бұл қаланың экологиялық жағдайын жақсартуға септігін тигізді. Сонымен қатар, Алматы қаласының жасыл аймақтарын кеңейту мақсатында жыл сайын 1 миллионнан астам ағаш отырғызылуда.
Қаланың қаржы секторындағы тұрақтылық, инвестициялық климаттың жақсаруы, және шағын және орта бизнестің дамуы Алматыны Қазақстанның жетекші экономикалық орталығына айналдыруда. 2023 жылдың статистикасы Алматының әлеуетін көрсетіп, қала басшылығының дұрыс бағытта жұмыс істеп жатқанының дәлелі. Алдағы жылдары Алматы халықаралық қаржылықмәртебесін нығайтып, Қазақстанның экономикалық дамуында көшбасшы қала ретінде сақталады деп күтілуде.
Сайып келгенде, жоғарыда айтылған мысалдар Алматының экономикалық дамуының әртүрлі салаларын қамтып, оның қаржылық, инновациялық және туристік әлеуетін айқын көрсетеді. Қаланың осындай жобалары мен бастамалары алдағы уақытта да дамуын жалғастыра бермек!
Мұратқызы Айгүл
