Бүгін, 20 желтоқсан — қазақ елі латын әліппесіне көшкен күн, деп хабарлайды «Адырна» тілшісі.
1928 жылы Қазақ КСР Орталық атқару комитеті латын әліпбиіне көшу туралы қаулы қабылдаған болатын. Оның мақсаты – қазақ жазуын араб әліпбиінен латын әліпбиіне ауыстыру болды. Қаулы қабылданғаннан кейін Қазақстанда латын графикасы негізіндегі жаңа жазу жүйесі енгізілді. Бұл шешім шыққанға дейін ұзақ талқылаулар, түркологтардың съездері, Орталық Азия елдерінің республикааралық мәслихаттары сан рет өткен еді.
Латын әліпбиіне көшу қазақ тілінің грамматикалық құрылымына үйлесімділігін арттыру, сауаттылық деңгейін көтеру және жаңа заман талабына сай ғылым мен білімді дамыту үшін қажетті қадам ретінде бағаланды.
1929 жылы жаңа әліпби қазақ халқы арасында кеңінен енгізіліп, мектептерде оқытылып, баспасөзде қолданылды. Бірақ бұл өзгеріс ұзаққа бармады. 1940 жылы Кеңес үкіметі кириллицаға көшуді бастады. Латын әліпбиі 1939 жылға дейін қолданылды.
1991 жылы Қазақстан тәуелсіздік алған соң, ұлттық жаңғыру мен мәдени қайта өрлеу идеялары қайтадан көтерілді. Осы кезеңде қазақ тілін және ұлттық мәдениетті жаңғырту мақсатында латын әліпбиіне көшу идеясы да қайта талқылана бастады. 1993 жылы Қазақстанда жаңа тәуелсіз мемлекет ретінде алғашқы қазақ тілі туралы заң қабылданды. Бұл заңда қазақ тілін мемлекеттік тіл ретінде бекітіп, оған көшу үшін бірқатар шаралар белгіленді.
2017 жылы Қазақстанның тұңғыш президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың бастамасымен латын әліпбиіне көшу туралы жаңадан бағдарламалық жоспар қабылданды. Бұл кезеңде ұлттық тілдің дамуына бағытталған қадамдардың бірі ретінде қазақ тілінің латын графикасына көшуі маңызды болып саналды.
2018 жылы латын графикасына көшу бойынша арнайы ұлттық әліпби жобасы жарияланды. 2019 жылы президент Қасым-Жомарт Тоқаев 2025 жылға дейін қазақ тілінің латын графикасына толық көшетінін мәлімдеді. Осы мақсатта бірнеше кезеңдерде латын әліпбиінің жобалары ұсынылды. Бүгінгі таңда көптеген жаңа әліпби жобалары тексеріліп, талқылануда. 2021 жылы жаңа қазақ латын әліпбиінің соңғы нұсқасы бекітіліп, қазіргі уақытта оны енгізу кезең-кезеңімен жүзеге асырылуда.
