Қазақстанда ерекше қажеттіліктері бар адамдар үшін омбудсмен пайда болуы мүмкін екендігі жыл басында айтылған болатын. Мұндай мекемені құру туралы құжат Open НПА порталында жарияланды.
Қаулының мәтінінде Уәкілдің негізгі мақсаттары осы Жарлыққа қосымшада көрсетілген халықтың әлеуметтік жағынан осал санаттарының құқықтары мен заңды мүдделерінің кепілдіктерін қамтамасыз ету, сондай-ақ олардың құқықтары мен бостандықтарын Қазақстан Республикасында қалпына келтіру, мемлекеттік және қоғамдық институттармен ынтымақтастықты күшейті болып табылады деп көрсетілген.
Негізгі құқықтары мен заңды мүдделерін Халықтың әлеуметтік осал санаттарының құқықтары жөніндегі уәкіл қорғайтын халық санаттарының тізбесіне мыналар кіреді:
- Ұлы Отан соғысының ардагерлері;
- жеңілдіктер бойынша Ұлы Отан соғысы ардагерлеріне теңестірілген ардагерлер;
- басқа мемлекеттердің аумағындағы соғыс ардагерлері;
- мүгедектер;
- мүгедек балалары бар немесе оларды тәрбиелеп отырған отбасылар;
- атаулы әлеуметтік көмек алушылар;
- асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша жәрдемақы алушылар;
- жасы бойынша зейнеткерлер;
- қандас;
- «Алтын алқа», «Күміс алқа» алқаларымен марапатталған немесе бұрын «Батыр ана» атағын алған көп балалы аналар, сондай-ақ I және II дәрежелі «Ана даңқы» ордендерімен марапатталғандар, көп балалы аналар.
Ерекше қажеттіліктері бар адамдардың құқықтары жөніндегі уәкіл институтын құру туралы Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына Жолдауында бұған дейін айтқан болатын.
«Ең алдымен мемлекет барлығына тең мүмкіндіктер мен әділеттілікті қамтамасыз етеді. Қоғамдық игіліктердің жоғары деңгейіне және халықтың әлеуметтік осал топтарына, оның ішінде ерекше қажеттіліктері бар азаматтарға қолдау көрсетуге кепілдік беріледі. Президент жанындағы Уәкілдің тиісті институты құрылады», - деді Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына жыл басындағы Жолдауында.
Бүгінде еліміздің бас қаласында 26 714 мүмкіндігі шектеулі адам тұрады, оның ішінде 5 570 адам 18 жасқа дейінгі ерекше қажеттіліктері бар балалар. Оларға жан-жақты әлеуметтік және оңалту көмектері көрсетіледі.
Нұр-Сұлтанда жыл басынан бері 16 мыңнан астам мүмкіндігі шектеулі жан оңалту қызметімен қамтылды. Олар протездік-ортопедиялық бұйымдарды, мүгедектер арбаларын, есту аппараттарын беру түрінде протездік-ортопедиялық көмек алады.
Бұл ретте оларға сурдо тілінің маманы мен жеке көмекшінің қызметі, «Инватакси» қызметі, үйде оқитын мүгедек балалары бар отбасыларға әлеуметтік көмек көрсетіледі. Сондай-ақ олар міндетті гигиеналық құралдармен, санаториялық-курорттық емделумен, стационарда, жартылай стационарда әлеуметтік қызмет көрсетумен, үйде қызмет көрсетумен, қалалық жолаушылар көлігі бағыттарында тегін жүрумен қамтамасыз етілген.
Мәселен, бүгінде «Инватакси» қызметінің 36 көлігі мүмкіндігі шектеулі жандарды тасымалдау жұмыстарын жүргізуде. 6 бірлік мүгедектер арбасындағыларға арналған («Мүгедектер конфедерациясы» РОО), 17 бірлік. - мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған, №65 мектеп («Мейірім» ҚҚ), 13 бірлік. – мүмкіндігі шектеулі зағип жандарға («Қазақ соқырлар қоғамы» ҚБ).
Инватакси қызметін көрсету үшін отырғызу және түсіру үшін арнайы гидравликалық немесе тартылатын (ашылатын) құрылғымен және мүгедектер арбасын бекіту құрылғыларымен жабдықталған көлік құралдары пайдаланылады. 2019 жылы 2,5 мыңнан астам адам тасымалданса, оның 1 мыңы балалар болды.
Сонымен қатар, мүгедектер «1 және 2 топтағы мүгедектер» санаты бойынша тұрғын үйге кезекте тұруға құқылы.
Сондай-ақ жергілікті (пеш) жылытуы бар жеке тұрғын үйлерде тұратын, оның меншік иелері (жалдаушылар) болып табылатын, басқа тұрғын үйлері жоқ, жан басына шаққандағы орташа табысы ең төменгі күнкөріс деңгейінің 4 деңгейінен аспайтын ерекше қажеттіліктері бар адамдар әлеуметтік көмек алуға үміттене алады. Өтемақы мөлшері 16 АЕК, яғни жылыту маусымына 40 400 теңгені құрайды.
І, ІІ топтағы мүгедектерге екі жылда бір рет тіс протездеу бойынша әлеуметтік көмекті (асыл металдардан жасалған протездерді қоспағанда) табысын есепке алмастан, сондай-ақ мүгедектер күніне арналған әлеуметтік жәрдемақы мөлшерінде ала алады.
Бұл ретте оларға өмірлік қиын жағдайға тап болғандарға дәрі-дәрмек сатып алу және ақылы медициналық қызмет алу үшін жылына 13 АЕК (32 825 теңге) көлемінде біржолғы көмек көрсетіледі.
Мүгедек балаларды үйде оқытуға кеткен шығындар да тоқсанына 10 АЕК (25 250 теңге) көлемінде өтеледі.
«Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» КЕАҚ халықты жұмыспен қамту мемлекеттік орталығының департаменті (Беларусь Республикасынан) мүгедектігі бойынша ай сайынғы мемлекеттік жәрдемақы төлейді: 1-топқа – 57021 теңге, 2-топқа – 45438 теңге, 3-топқа – 30886 теңге, мүгедек балаларға 16 жас – 41578 теңге, бала кезінен мүгедек, 16-18 жас аралығындағы мүгедек балалар: 1-топқа – 57021 теңге, 2-топқа – 47220 теңге, 3-топқа – 35638 теңге.
Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы: 1-топқа – 3763 теңге, 2-топқа – 3763 теңге, 3-топқа – 1616 теңге.
Елордада мүмкіндігі шектеулі жандар белсенді түрде әлеуметтеніп, жұмысқа орналасуда. 2019 жылы бұл шаралармен 610 адамды қамту жоспарланған.
Қалалық жұмыспен қамту орталығы ел заңнамасында көзделген, сондай-ақ жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларын жүзеге асырады.
Табиғаттан берілген ерекшелікке қарамастан, мемлекеттен берілген жәрдемақыларды пайдаланып қарапайым халықпен бірге дамып, өсіп, қызмет етіп жатқандар қатары көп. Олардың ел тұрғындарын қуантары сөзсіз.
"Адырна" ұлттық порталы
