16 маусым күні Ұлытауда “Ұлттық құрылтай” өтті. Құрылтайға қатысқандардың бірі - Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтына басшысы Анар Фазылжан болатын. Ол өзінің Facebook парақшасына “Президент латынграфикалы әліпбиге көшуден бас тартты” деген жалған ақпарат жауап берді, деп хабарлайды “Адырна” ұлттық порталы.
“Құрметті қауым, қадірлі әріптестер! Бүгін Ұлытаудағы Ұлттық Құрылтайға қатыстым. Президент латынграфикалы әліпбиге көшуден бас тартамыз деген жоқ. Бұл - жалған сөз!
Керісінше, осы істі сапалы орындауға ерекше назар аударып отыр. Президент Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институты ұсынған латын әліпбиін қабылдады, мақұлдады. Тек енді осы әліпбидің тілтанымдық базасы: емле ережесі мен емле анықтағышы және емле сөздігін тиянақтап әзірлеп алу жөнінде арнайы бізге тапсырма беріп отыр”,- деді ол.
Сонымен қатар, Анар Фазылжан Президенттің айтқан сөзін де қоса кетті.
«Бұған дейін біз 2 рет латын графикасына көшуге тырыстық. Алайда, соңы сәтті болған жоқ. Сондықтан, бұл мәселеге жан-жақты, терең талдау жасап барып, түбегейлі шешім қабылдаған абзал. Кириллицадан латын әліпбиіне жасанды түрде, тек сәйкес әріптерді өзгерту арқылы көшуге болмайды. Әйтпесе, бұл үлкен қателікке апарып соғады. Ең бастысы, азаматтар, әсіресе, жастарымыз қазақ тіліндегі барлық сөздердің латын графикасындағы жазылу тәртібін анық білуі керек. Яғни, тілімізге арналған орфографиялық қағидаларды қайта қараған жөн. Мысалы, кириллица графикасындағы қазақ тілінің төл сөздерінде «ы» әрпі жиі кездеседі. Осы әріпті механикалық түрде латын графикасына көшірсе, ағылшын тіліндегі «Ү» әрпі әрбір тиісті сөзде пайда болады. Бұл – дұрыс емес. Бізге және түркітілдес бауырларымызға «Ү» әрпі жиі кездесетін сөздерді оқу қиынға соғады. Мысалы, «тыныштық» («tynyshtyq») деген сөзді алып қараңыздар, үш «Ү» әрпі пайда болды. Сөздің өзі көзге жағымсыз көрінеді. Осындай мысалдар өте көп.
Міне, сол себепті, мен Тіл білімі институтына қазақ тілінің жаңа орфографиясы туралы арнайы еңбек әзірлеуді тапсырдым.
Содан кейін ғана латын әліпбиіне ауысу жөнінде айтуға болады. Асығыстыққа жол бермеуіміз керек. Тіпті, көшедегі билбордтар мен министрліктердің атауына қарасақ та жеткілікті. Тіліміз бұрмаланып кетті. Ашығын айту керек, бұл қазақ тілінің табиғатына жат, тіпті, тілімізді мазақ қылу сияқты көрінеді. Мұндай үстірт жасалғантіл реформасының қажеті жоқ.
Бізге нақты реформа керек. Тіл – ұлттың жаны. Оған немқұрайлы қарауға мүлде болмайды. Сондықтан, біз тіліміздің мәртебесін арттыратын графиканы ғана қабылдаймыз», деп Президенттің сөзін жазды.
”Адырна” ұлттық порталы
