Есірткіге тәуелділік – Қазақстан қоғамының алдында тұрған ең күрделі әлеуметтік және денсаулық сақтау мәселелерінің бірі. Елімізде есірткі саудасы мен қолдану деңгейі артқан сайын, бұл проблема өзекті бола түсуде. Әсіресе, жастар арасындағы есірткіге әуестену тенденциясы алаңдаушылық туғызады. Есірткіге тәуелділік – тек бір адамның ғана емес, бүкіл қоғамның келешегіне қауіп төндіретін құбылыс.
Денсаулық сақтау министрлігінің мәліметтеріне сүйенсек, Қазақстанда 2023 жылы 40 мыңға жуық адам есірткі қолданғаны үшін тіркелген. Бұл ресми көрсеткіштер ғана, ал шынайы өмірде есірткі қолданушылардың саны әлдеқайда жоғары болуы мүмкін. Жасөспірімдер мен жастар есірткіге қызығушылық танытып, оны «қызық көру» үшін немесе қысымға бой алдырудың салдарынан қолдана бастайды. Бірақ алғашқы қолданудан кейін тәуелділік біртіндеп қалыптасып, адамның өмірін толығымен басқара бастайды.
Есірткіге тәуелділік тек денсаулыққа зиян келтіріп қана қоймай, адамның өмірін қиратуы мүмкін. *Нашақорлықтың* салдарынан жүйке жүйесі бұзылып, адамның ойлау қабілеті, психологиялық тұрақтылығы, тіпті физикалық денсаулығы да нашарлайды. Есірткілер адамды өмірдің барлық салаларынан айырады: жұмысынан, отбасынан, достарынан және өз болашағынан.
Психологтардың айтуынша, есірткіге тәуелділік адамның тек физикалық емес, психологиялық күйін де әлсіретеді. Есірткіге тәуелді адам шынайы өмірден алыстап, есірткісіз қалыпты өмір сүре алмайды. Жүйелі қолдану адамның мінез-құлқын өзгертеді, ал есірткіге тәуелді адам өзін және айналасындағыларды толықтай бақылаудан шығарады. Мұның арты психикалық ауытқуларға, депрессияға және өзін-өзі жою әрекеттеріне әкелуі мүмкін.
Қазақстанда есірткіге қарсы күрес жүйелі түрде жүргізіліп келеді. Ішкі істер министрлігі мен арнайы қызметтер есірткі саудасын тоқтату үшін түрлі операциялар ұйымдастырып, заңсыз есірткі айналымына қарсы күрес шараларын күшейтуде. Полицияның деректері бойынша, соңғы жылдары елде есірткі зертханаларын анықтау мен жою іс-шаралары жиілеп, көптеген заңсыз өндірістер әшкереленді. Бұл қадамдар есірткіге қарсы күрестің тиімділігін арттырады.
Алайда, есірткімен күресте тек құқық қорғау органдарының жұмысы жеткіліксіз. Жастар арасында есірткіге қарсы ақпараттық түсіндіру жұмыстарын күшейту қажет. Мектептерде, университеттерде және қоғамда нашақорлықтың зияны мен салдары туралы ашық әңгімелер өткізу маңызды. Есірткіге қарсы қоғамдық кампаниялар мен ақпараттық роликтер арқылы жастарды есірткіге жоламауға шақыру қажет.
Есірткіге тәуелділіктен арылу – ұзақ әрі күрделі процесс. Қазақстанда арнайы реабилитациялық орталықтар жұмыс істеп, есірткіге тәуелді адамдарға психологиялық және медициналық көмек көрсетуде. Бұл орталықтарда адамдарға кәсіби көмек көрсетіліп, олардың қоғамға қайта оралуына мүмкіндік беріледі. Бірақ есірткімен күрестің негізгі жолы – оны мүлде қолданбау.
Есірткіге қарсы тұру – дені сау қоғам қалыптастырудың басты шарты. Әрбір адам өз денсаулығына, өз өміріне жауапты. Жастар арасында есірткіден аулақ болу үшін дұрыс тәрбие, білім және ақпараттандыру жұмыстары бірінші орында болуы тиіс. Тек осылай ғана біз қоғамды есірткіден қорғап, жастарымыздың жарқын болашағын қамтамасыз ете аламыз.
