Темекіге тәуелділік – Қазақстанда денсаулық сақтау саласындағы ең өзекті мәселелердің бірі. Соңғы жылдары шылым шегуге қарсы түрлі шаралар қабылданғанымен, бұл зиянды әдеттің таралу деңгейі әлі де жоғары болып отыр. *Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ)* деректері бойынша, Қазақстанда ересектердің 22%-ы тұрақты түрде темекі шегеді. Бұл тек статистикалық мәліметтер ғана емес, әр азаматтың денсаулығына төнген тікелей қауіп.
Темекі шегудің салдары ауыр. *Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің* мәліметінше, жыл сайын елімізде 25 мыңға жуық адам темекі шегумен байланысты аурулардан көз жұмады. Бұл көрсеткіштің артында өкпе қатерлі ісігі, жүрек-қан тамырлары аурулары және тыныс алу жолдарының түрлі асқынулары жатыр. Шылым шегушілердің инфаркт немесе инсульт алу қаупі темекі шекпейтіндермен салыстырғанда 2-3 есе жоғары екендігі белгілі.
Темекінің жастар арасындағы таралуы да алаңдатарлық. *2022 жылғы зерттеулер* көрсеткендей, Қазақстандағы 18-25 жас аралығындағы жастардың шамамен 15%-ы темекі өнімдерін қолданып көрген. Соңғы жылдары электронды темекілер мен вейпинг өнімдерінің таралуы жастар арасында шылым шегудің жаңа түрлерін қалыптастыруда. Бұл өнімдер никотинді тұтынудың жаңа әдісі болғанымен, денсаулыққа зияны кәдімгі темекіден кем емес.
Темекіге байланысты экономикалық шығындар да елеулі. *Дүниежүзілік банктің* мәліметтеріне сүйенсек, Қазақстан темекі шегудің салдарынан туындаған ауруларды емдеуге жыл сайын 100 миллиард теңгеден астам қаржы жұмсайды. Бұл қаражат қоғамның басқа салаларына, денсаулық сақтау жүйесіне тиімді бағытталуы мүмкін еді.
Қазақстан үкіметі темекіге қарсы шараларды күшейтіп келеді. 2021 жылы қабылданған заңға сәйкес, қоғамдық орындарда темекі шегуге қатаң тыйым салынды. Сондай-ақ, темекі өнімдерінің жарнамасына да толықтай шектеу қойылды. Бұл шаралар шылым шегуді азайтуға бағытталғанымен, мамандардың айтуынша, темекімен күресу үшін әлі де көптеген қадамдар жасалуы қажет.
Темекіге қарсы ақпараттық науқандар халықтың денсаулығын сақтауда маңызды рөл атқарады. Әсіресе, жастар арасында темекі шегудің зияны туралы түсінік қалыптастыру керек. Темекіні тастауға ұмтылған адамдарға психологиялық және медициналық қолдау көрсететін орталықтардың рөлін күшейту де өте маңызды.
Темекі шегу – адамның денсаулығына ғана емес, оның өмір сүру сапасына да әсер ететін зиянды әдет. Сондықтан әр адам өз денсаулығына жауапкершілікпен қарауы керек. Шылым шегуді тастау арқылы сіз өзіңіздің ғана емес, жақындарыңыздың да болашағын жақсарта аласыз.
