استانادا «ەكولوگيالىق ورتاداعى جاستار كوشباسشىلىعى: شىۇ شەڭبەرىندە تۇراقتى بولاشاققا جول سالۋ» تاقىرىبىندا شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى جاستار كەڭەسىنىڭ XVII وتىرىسى ءوتتى. ۇيىمداستىرۋشى – «AMANAT» پارتياسى «جاستار رۋحى» جاستار قاناتى. ءىس-شاراعا ءماجىلىس سپيكەرى، «AMANAT» پارتياسىنىڭ توراعاسى ەرلان قوشانوۆ قاتىستى.
شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنا مۇشە جانە بايقاۋشى 10 مەملەكەتتىڭ 150-دەن استام دەلەگاتى – جاس كوشباسشىلار ۇيىمنىڭ جاستار كەڭەسىنىڭ كەزەكتى وتىرىسىنا قاتىسۋ ءۇشىن ەلوردادا جينالدى. ءىس-شارا شىۇ مەملەكەت باسشىلارىنىڭ استانا ءسامميتى قارساڭىندا وتۋدە. ءماجىلىس سپيكەرى، «AMANAT» پارتياسىنىڭ توراعاسى ەرلان قوشانوۆ جيىنعا قاتىسۋشىلاردى قۇتتىقتاپ، ءسوز سويلەدى.
«قازاقستان شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنا توراعالىق ەتۋ شەڭبەرىندە 2024 جىلدى ەكولوگيا جىلى دەپ جاريالادى. ءبىزدىڭ پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆ ەكولوگيالىق كۇن ءتارتىبىن ىلگەرىلەتپەي، قوعامنىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋ مۇمكىن ەمەس ەكەنىن اتاپ ءوتتى. كليماتتىڭ وزگەرۋى، تابيعي اپاتتاردىڭ جيىلەپ كەتۋى مەن ولاردىڭ اۋقىمى كەڭەيۋى بىزدەن بىرلەسكەن كۇش-جىگەردى قاجەت ەتەتىنىن ءتۇسىنۋىمىز كەرەك. بۇل ىستە جاستار قاۋىمى شەشۋشى ءرول اتقارۋى كەرەك. بۇگىن سىزدەردىڭ تاراپتارىڭىزدان ەكولوگيالىق سىن-قاتەرلەردى ەڭسەرۋ بويىنشا تىڭ ءارى باتىل شەشىمدەر ۇسىنىلاتىنىنا سەنىمدىمىن»، – دەدى ول.
ءماجىلىس سپيكەرى سوڭعى ۋاقىتتا شىۇ-عا مۇشە ءاربىر ەل كليماتتىڭ وزگەرۋى سالدارىمەن بەتپە-بەت كەلگەنىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. ماسەلەن، ءۇندىستاندا ادەتتەن تىس اپتاپ ىستىق ورنادى، قىتايدىڭ كەيبىر پروۆينتسيالارىندا نوسەر جاڭبىر جاۋىپ، داۋىل سوقتى، رەسەيدى الاپات سۋ تاسقىنى ابىگەرگە سالدى، قازاقستان دا سوڭعى 80 جىلدا بولماعان ءدال وسىنداي ءىرى تابيعي اپاتقا تاپ بولدى.
«بۇل – شۇعىل شارا قابىلداۋ قاجەت ەكەنىن كورسەتىپ وتىرعان ناقتى بەلگى. سوندىقتان ءبىز زاڭنامالىق بازانى نىعايتۋ جانە جاسىل كۇن ءتارتىبىن ىلگەرىلەتۋ باعىتىندا جۇمىس ىستەۋىمىز كەرەك»، – دەدى ە.قوشانوۆ.
وسى ورايدا، «AMANAT» توراعاسى ەكولوگيا ماسەلەسىنە قاتىستى قازاقستاندا قابىلدانىپ جاتقان جۇيەلى شارالارعا توقتالدى. ماسەلەن، سۋ رەسۋرستارىن پايدالانۋ ءتاسىلىن تۇبەگەيلى وزگەرتەتىن جاڭا سۋ كودەكسى ازىرلەنۋدە. 2025 جىلعا دەيىن ەلىمىزدە 2 ميلليارد ءتۇپ اعاش ەگىلەدى. پرەزيدەنت باستاماسى بويىنشا جاڭا ەكولوگيالىق سانا قالىپتاستىرۋعا جانە ءار ازاماتتى كۇن سايىن قورشاعان ورتانىڭ تازالىعىن ساقتاۋعا، ونى ءومىر سالتىنا اينالدىرۋعا شاقىراتىن «تازا قازاقستان» جالپىۇلتتىق اۋقىمدى اكتسياسى جاريالاندى.
ءوز كەزەگىندە، «جاستار رۋحى» جاستار قاناتىنىڭ توراعاسى اقەركە يسكاندەروۆا قازاقستاندىق جاستاردىڭ قورشاعان ورتانى قورعاۋ باعىتىنداعى جۇمىسى تۋرالى ايتتى. پرەزيدەنتتىڭ «تازا قازاقستان» اكتسياسىنا 2,4 ملن-نان استام ادام قاتىستى، 900 مىڭ توننادان استام قوقىس جينالدى، 2,5 ملن-عا جۋىق جاسىل جەلەك ەگىلدى. 5 مىڭنان استام تاريحي-مادەني مۇرا نىساندارى قايتا قالپىنا كەلتىرىلدى.
«جۋىردا استانا مەن الماتى اراسىنداعى ۇزىندىعى 1200 شاقىرىمدى قۇرايتىن تاس جولدى قوقىستان تازارتۋعا باعىتتالعان پارتيالىق ءىس-شارا اياقتالدى. ءار اپتا سايىن پارتيالىقتار ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرىندە اۋماقتاردى تازالاۋعا ارنالعان «تازا بەيسەنبى» ناۋقانىن وتكىزەدى. نەبارى ەكى اپتادا شامامەن 3 مىڭ توننا قالدىق جينالدى. جينالعان قوقىس قايتا وڭدەۋگە جىبەرىلەدى»، – دەدى ول.
سونىمەن قاتار، اقەركە يسكاندەروۆا «جاستار رۋحى» توراعالىعى شەڭبەرىندە شىۇ جاستار كەڭەسى مۇشەلەرىنىڭ ەسىرتكى قىلمىسىنا قارسى بىرلەسكەن ءىس-قيمىلىنا باسا نازار اۋداردى. ناشاقورلىقپەن كۇرەسۋ، وعان زاڭ اياسىندا قارسى تۇرۋ بارىسىندا تاجىريبە الماسۋ ماسەلەسىنە ەرەكشە ءمان بەرىلدى. وسى جۇمىس ناتيجەسىندە شىۇ ەلدەرىندەگى جاستار ۇيىمدارىنىڭ ەسىرتكى بيزنەسىنە قارسى ءىس-قيمىلىنىڭ ۇجىمدىق جوسپارى ازىرلەندى.
قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ وكىلى، بۇكىلقىتايلىق جاستار فەدەراتسياسى باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى دۋن سيا جاستاردىڭ ەكولوگيالىق ءبىلىمىن ارتتىرۋدىڭ ماڭىزىنا نازار اۋداردى.
«ءبىز قورشاعان ورتانى قورعاۋ تۇجىرىمداماسىن قاراپايىم ءارى تۇسىنىكتى تىلمەن باياندايمىز. كرەاتيۆتى جاستار قورشاعان ورتانى قورعاۋ سالاسىندا شەكسىز الەۋەتكە يە. ول ءوز كەزەگىندە ادامزاتتىڭ دامۋىنا ىقپال ەتەدى. استىقتى ۇقىپتى پايدالانۋعا شاقىراتىن جاستار اكتسياسى بەلسەندى تۇردە جۇزەگە اسىرىلۋدا»، – دەدى ول.
رەسەي فەدەراتسياسى مەملەكەتتىك دۋماسىنىڭ دەپۋتاتى دەنيس كراۆچەنكو ەكونوميكا ءوسىمىنىڭ درايۆەرى رەتىندەگى كرەاتيۆتى يندۋستريانىڭ ءرولى تۋرالى ايتتى. ءۇندىستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ جاستار ءىسى جونىندەگى دەپارتامەنتى حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى نيتەش كۋمار ميشرا وزەندەر مەن سۋ ايدىندارىن تازارتۋ جانە سۋدى ۇنەمدى پايدالانۋ باعدارلامالارى تۋرالى تىلگە تيەك ەتتى. ال وزبەكستان رەسپۋبليكاسى جاستار ءىسى اگەنتتىگى جانىنداعى ينستيتۋت ديرەكتورى اكتام جاليلوۆۆولونتەرلەردىڭ ارال تەڭىزىنىڭ ءتۇبىن مەليوراتسيالاۋعا قوسقان ۇلەسى تۋرالى باياندادى.
وتىرىس قورىتىندىسى بويىنشا قاتىسۋشىلار شىۇ ەلدەرىندەگى جاستار ۇيىمدارىنىڭ ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋ جونىندەگى بىرلەسكەن قارار قابىلدادى. قۇجات ەكو-ۆولونتەرلەردىڭ حالىقارالىق شتابىن قۇرۋدى، جىل سايىن ەكولوگيالىق جوبالار كونكۋرستارىن ۇيىمداستىرۋدى جانە ت.ب. كوزدەيدى.
سونىمەن قاتار، دەلەگاتتار ءبىراۋىزدان شەشىم قابىلداپ، بەلارۋس رەسپۋبليكاسى مەن يران يسلام رەسپۋبليكاسىنىڭ شىۇ جاستار كەڭەسىنە كىرۋگە وتىنىمدەرى ماقۇلداندى. وسىلايشا، ۇيىمعا مۇشە مەملەكەتتەر سانى 10-عا جەتتى. شىۇ جاستار كەڭەسىنە توراعالىق ەتۋ كەزەگى قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنا ءوتتى.
