Astanada «Ekologııalyq ortadaǵy jastar kóshbasshylyǵy: ShYU sheńberinde turaqty bolashaqqa jol salý» taqyrybynda Shanhaı yntymaqtastyq uıymy Jastar keńesiniń XVII otyrysy ótti. Uıymdastyrýshy – «AMANAT» partııasy «Jastar Rýhy» jastar qanaty. Is-sharaǵa Májilis Spıkeri, «AMANAT» partııasynyń Tóraǵasy Erlan Qoshanov qatysty.
Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna múshe jáne baıqaýshy 10 memlekettiń 150-den astam delegaty – jas kóshbasshylar uıymnyń Jastar keńesiniń kezekti otyrysyna qatysý úshin elordada jınaldy. Is-shara ShYU memleket basshylarynyń Astana Sammıti qarsańynda ótýde. Májilis Spıkeri, «AMANAT» partııasynyń Tóraǵasy Erlan Qoshanov jıynǵa qatysýshylardy quttyqtap, sóz sóıledi.
«Qazaqstan Shanhaı yntymaqtastyq uıymyna tóraǵalyq etý sheńberinde 2024 jyldy Ekologııa jyly dep jarııalady. Bizdiń Prezıdentimiz Qasym-Jomart Toqaev ekologııalyq kún tártibin ilgeriletpeı, qoǵamnyń ál-aýqatyn arttyrý múmkin emes ekenin atap ótti. Klımattyń ózgerýi, tabıǵı apattardyń jıilep ketýi men olardyń aýqymy keńeıýi bizden birlesken kúsh-jigerdi qajet etetinin túsinýimiz kerek. Bul iste jastar qaýymy sheshýshi ról atqarýy kerek. Búgin sizderdiń taraptaryńyzdan ekologııalyq syn-qaterlerdi eńserý boıynsha tyń ári batyl sheshimder usynylatynyna senimdimin», – dedi ol.
Májilis Spıkeri sońǵy ýaqytta ShYU-ǵa múshe árbir el klımattyń ózgerýi saldarymen betpe-bet kelgenin erekshe atap ótti. Máselen, Úndistanda ádetten tys aptap ystyq ornady, Qytaıdyń keıbir provınııalarynda nóser jańbyr jaýyp, daýyl soqty, Reseıdi alapat sý tasqyny ábigerge saldy, Qazaqstan da sońǵy 80 jylda bolmaǵan dál osyndaı iri tabıǵı apatqa tap boldy.
«Bul – shuǵyl shara qabyldaý qajet ekenin kórsetip otyrǵan naqty belgi. Sondyqtan biz zańnamalyq bazany nyǵaıtý jáne jasyl kún tártibin ilgeriletý baǵytynda jumys isteýimiz kerek», – dedi E.Qoshanov.
Osy oraıda, «AMANAT» Tóraǵasy ekologııa máselesine qatysty Qazaqstanda qabyldanyp jatqan júıeli sharalarǵa toqtaldy. Máselen, sý resýrstaryn paıdalaný tásilin túbegeıli ózgertetin jańa Sý kodeksi ázirlenýde. 2025 jylǵa deıin elimizde 2 mıllıard túp aǵash egiledi. Prezıdent bastamasy boıynsha jańa ekologııalyq sana qalyptastyrýǵa jáne ár azamatty kún saıyn qorshaǵan ortanyń tazalyǵyn saqtaýǵa, ony ómir saltyna aınaldyrýǵa shaqyratyn «Taza Qazaqstan» jalpyulttyq aýqymdy akııasy jarııalandy.
Óz kezeginde, «Jastar Rýhy» jastar qanatynyń tóraǵasy Aqerke Iskanderova qazaqstandyq jastardyń qorshaǵan ortany qorǵaý baǵytyndaǵy jumysy týraly aıtty. Prezıdenttiń «Taza Qazaqstan» akııasyna 2,4 mln-nan astam adam qatysty, 900 myń tonnadan astam qoqys jınaldy, 2,5 mln-ǵa jýyq jasyl jelek egildi. 5 myńnan astam tarıhı-mádenı mura nysandary qaıta qalpyna keltirildi.
«Jýyrda Astana men Almaty arasyndaǵy uzyndyǵy 1200 shaqyrymdy quraıtyn tas joldy qoqystan tazartýǵa baǵyttalǵan partııalyq is-shara aıaqtaldy. Ár apta saıyn partııalyqtar elimizdiń barlyq óńirinde aýmaqtardy tazalaýǵa arnalǵan «Taza beısenbi» naýqanyn ótkizedi. Nebary eki aptada shamamen 3 myń tonna qaldyq jınaldy. Jınalǵan qoqys qaıta óńdeýge jiberiledi», – dedi ol.
Sonymen qatar, Aqerke Iskanderova «Jastar Rýhy» tóraǵalyǵy sheńberinde ShYU Jastar keńesi músheleriniń esirtki qylmysyna qarsy birlesken is-qımylyna basa nazar aýdardy. Nashaqorlyqpen kúresý, oǵan zań aıasynda qarsy turý barysynda tájirıbe almasý máselesine erekshe mán berildi. Osy jumys nátıjesinde ShYU elderindegi jastar uıymdarynyń esirtki bıznesine qarsy is-qımylynyń ujymdyq jospary ázirlendi.
Qytaı Halyq Respýblıkasynyń ókili, Búkilqytaılyq jastar federaııasy Bas hatshysynyń orynbasary Dýn Sıa jastardyń ekologııalyq bilimin arttyrýdyń mańyzyna nazar aýdardy.
«Biz qorshaǵan ortany qorǵaý tujyrymdamasyn qarapaıym ári túsinikti tilmen baıandaımyz. Kreatıvti jastar qorshaǵan ortany qorǵaý salasynda sheksiz áleýetke ıe. Ol óz kezeginde adamzattyń damýyna yqpal etedi. Astyqty uqypty paıdalanýǵa shaqyratyn jastar akııasy belsendi túrde júzege asyrylýda», – dedi ol.
Reseı Federaııasy Memlekettik dýmasynyń depýtaty Denıs Kravchenko ekonomıka ósiminiń draıveri retindegi kreatıvti ındýstrııanyń róli týraly aıtty. Úndistan Respýblıkasy Úkimetiniń Jastar isi jónindegi departamenti hatshysynyń orynbasary Nıtesh Kýmar Mıshra ózender men sý aıdyndaryn tazartý jáne sýdy únemdi paıdalaný baǵdarlamalary týraly tilge tıek etti. Al Ózbekstan Respýblıkasy Jastar isi agenttigi janyndaǵy Instıtýt dırektory Aktam Jalılovvolonterlerdiń Aral teńiziniń túbin melıoraııalaýǵa qosqan úlesi týraly baıandady.
Otyrys qorytyndysy boıynsha qatysýshylar ShYU elderindegi jastar uıymdarynyń yntymaqtastyǵyn nyǵaıtý jónindegi birlesken qarar qabyldady. Qujat eko-volonterlerdiń halyqaralyq shtabyn qurýdy, jyl saıyn ekologııalyq jobalar konkýrstaryn uıymdastyrýdy jáne t.b. kózdeıdi.
Sonymen qatar, delegattar biraýyzdan sheshim qabyldap, Belarýs Respýblıkasy men Iran Islam Respýblıkasynyń ShYU Jastar keńesine kirýge ótinimderi maquldandy. Osylaısha, uıymǵa múshe memleketter sany 10-ǵa jetti. ShYU Jastar keńesine tóraǵalyq etý kezegi Qytaı Halyq Respýblıkasyna ótti.
