“Жасыл Қазақстан” ұлттық жобасы еліміздің экологиялық жағдайын жақсарту, табиғи ресурстарды тиімді пайдалану және халықтың экологиялық сауаттылығын арттыру мақсатында қолға алынған, Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың тапсырмасына сәйкес әзірленген маңызды бастама. Жобаның негізгі мақсаты – экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз ету және Қазақстанның табиғи ортасын сақтау.
Осы арқылы еліміздегі экологиялық жағдайды жақсартып, халыққа қолайлы өмір сүру ортасын қалыптастыру көзделіп отыр.
Экологиялық реформалар
“Жасыл Қазақстан” жобасының аясында экологиялық реформалар енгізу жоспарлануда. Мысалы, 2020 жылы қабылданған “Экологиялық кодекс” табиғат қорғау шараларын күшейтуді, экологиялық нормаларды жақсартуды көздейді. Бұл кодекс аясында табиғи ресурстарды пайдалану кезінде экологиялық стандарттарды сақтау міндеттеледі.
Жаңартылатын энергия көздері
Қазақстанның энергетикалық саясатын жаңғыртуға арналған маңызды қадамдардың бірі – жаңартылатын энергия көздерін дамыту. “Жасыл Қазақстан” жобасы шеңберінде 2025 жылға қарай еліміздің энергетикалық балансының 30%-ын жаңартылатын энергия көздерімен қамтамасыз ету жоспарланған. Мысалы, “Солтүстік Қазақстан” облысындағы “Досжанов” жел электр станциясы 60 МВт қуаттылығымен жұмыс істеп, елдің электр энергиясына деген қажеттілігін төмендетуге үлес қосуда.
Орман өсіру және қалпына келтіру
Мемлекет басшысы 2020 жылғы 1 қыркүйектегі Жолдауында 5 жыл ішінде республикамыздың орман қорында 2 млрд және елді мекендерде 15 млн ағаш түптерін отырғызуды тапсырды.
Сондай-ақ, 2021 жылы “100 миллион ағаш” акциясы аясында еліміз бойынша миллиондаған ағаш отырғызылды.
Су ресурстарын басқару
Су ресурстарының тиімді пайдаланылуын қамтамасыз ету мақсатында жоба шеңберінде су сақтау технологияларын енгізу жоспарланған. Мысалы, “Түркістан” облысында тамшылатып суару технологиялары енгізіліп, ауыл шаруашылығы өнімділігін арттыруда. Бұл тәсіл су ресурстарын үнемдеуге мүмкіндік береді.
Эко-туризмді дамыту
Эко туризм — экологиялық таза, табиғат пен мәдениеттің үйлесімділігін сақтауды көздейтін туристік қызмет түрі. Бұл сала адамның табиғатқа деген жауапкершілігін арттыру, экологиялық мәдениетті қалыптастыру және жергілікті тұрғындардың экономикалық әл-ауқатын көтеру мақсатында дамуда. Эко туризмді дамыту — қазіргі таңда әлемнің көптеген елдерінде өзекті мәселелердің бірі.
Эко туризм табиғатқа зиян келтірмейтін, экологиялық жағынан жауапты саяхаттауды ұсынады. Ол туристерге табиғи ортада демалуға, экожүйелерді тануға, флора мен фаунаны зерттеуге мүмкіндік береді. Эко туризм арқылы адамдар табиғаттың сұлулығын бағалап, экологиялық мәселелерді тереңірек түсінеді.
Эко туризм жергілікті экономиканы дамытуға ықпал етеді. Табиғи ресурстар мен мәдениетке негізделген туризм жергілікті тұрғындардың кәсіпкерлігін, ауыл шаруашылығын, қолөнерді дамытуға мүмкіндік береді. Туризмнің дамуы арқылы жаңа жұмыс орындары ашылып, инфрақұрылымды жетілдіруге жол ашылады.
Сондай-ақ, экологиялық қорғауды насихаттайды. Туристер табиғатты зерттеу барысында экологиялық мәселелерге, қоршаған ортаның жағдайына назар аударады. Бұл табиғатты қорғауға деген жауапкершілікті арттырады, ал жергілікті тұрғындар өз экожүйелерін сақтауға мүдделі болады.
Қазақстанда эко туризмнің даму әлеуеті зор. Табиғи байлықтар, таулар, ұлттық парктер, табиғи резерваттар — туристер үшін тамаша бағыттар. "Бурабай", "Алтын Емел", "Катонқарағай" ұлттық парктері сияқты орындар экологиялық туризмнің дамуына мүмкіндік береді. Сонымен қатар, ауыл туризмі, этноауылдар арқылы да эко туризмді дамытуға болады.
Халықтың экологиялық сауаттылығы
Экология — біздің өміріміздің маңызды аспектісі, табиғатпен үйлесімділік пен тұрақтылықты қамтамасыз ететін сала. Халықтың экологиялық сауатын арттыру — бүгінгі күннің басты міндеттерінің бірі. Бұл мәселе экологиялық дағдарыстар мен климаттық өзгерістердің нәтижесінде барған сайын өзекті болуда.
Экологиялық сауаттылық — адамның табиғат туралы білім деңгейі, экологиялық мәселелерге жауапкершілікпен қарауы, экожүйенің тепе-теңдігін сақтау қабілеті. Сауаттылықтың төмендігі экологиялық проблемалардың ушығуына әкеледі. Сондықтан, халық арасында экологиялық білімді арттыру аса маңызды.
Экологиялық сауаттылықты арттырудың алғашқы қадамы білім беру жүйесін жақсарту. Мектептерде экология пәнін енгізу, жоғары оқу орындарында экологиялық білім беру бағдарламаларын дамыту — жастардың табиғатқа жауапкершілікпен қарауына ықпал етеді. Сонымен қатар, ақпараттық науқандар, семинарлар, тренингтер арқылы халықты экологиялық мәселелер мен шешімдер туралы хабардар ету керек.
Қоғамдық ұйымдар экологиялық білім беру мен насихаттауда маңызды рөл атқарады. Олар түрлі жобаларды іске асырып, экологиялық мәселелерді талқылап, халықты ақпараттандырады. Қоғамдық акциялар мен волонтерлік бағдарламаларға қатысу арқылы адамдар экологиялық мәселелерді тереңірек түсініп, оларды шешу жолдарын іздеуге көмектеседі.
Экологиялық сауаттылықты арттыруға жасыл технологияларды енгізу де әсер етеді. Халықты экологиялық таза өнімдерді пайдалану, қайта өңдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы ақпараттандыру маңызды. Бұл технологиялар табиғатқа зиянды азайтуға, ресурстарды тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.
Қалдықтарды басқару
Қалдықтарды басқару — жүйесін жетілдіру “Жасыл Қазақстан” жобасының негізгі бағыттарының бірі. 2025 жылға дейін қалдықтардың 30%-ын қайта өңдеу жоспарланған. Мысалы, Алматы қаласында “БИОПЛАСТ” жобасы аясында пластикалық қалдықтарды қайта өңдеу зауыты ашылды, бұл экологиялық проблемаларды шешуге көмектесіп келеді.
“Жасыл Қазақстан” ұлттық жобасы еліміздің экологиялық жағдайын жақсарту мен табиғат ресурстарын тиімді пайдалануды қамтамасыз ету үшін стратегиялық маңызы бар. Жобаның әрбір бағыты тұрақты даму мен экологиялық сауаттылықты арттыруға бағытталған. “Жасыл Қазақстан” арқылы Қазақстанның болашағы экологиялық тұрғыдан тұрақты және таза ортада қалыптасады. Бұл жоба тек экологияны қорғап қана қоймай, қоғамның дамуына, экономиканың тұрақтылығына және азаматтардың әл-ауқатына да оң әсерін тигізеді
