Жыл басынан бері Қазақстанда жаңа туған нәрестелерді сатудың алты оқиғасы тіркелді.
Шілде айының басында Қазақстанда адам ұрлау, заңсыз бас бостандығынан айыру, адамдарды, оның ішінде кәмелетке толмағандарды сату, жезөкшелікке тарту және т.б. қылмыстар үшін қылмыстық жауапкершілікке тартуды көздейтін «Адам саудасына қарсы күрес туралы» Заң қабылданды.
ҚР Ішкі істер министрлігінің мәліметінше, өткен жылы республикада жаңа туған нәрестелерді сатудың 19 фактісі тіркеліп, 15-тен астам адам жауапкершілікке тартылған. Биыл жаңа туған нәрестелерді сатудың алты фактісі тіркелді. Ведомствоның мәліметінше, тірі тауардың құны бір балаға 100 мың теңгеден 2 миллион теңгеге дейін (200 доллардан 4,5 мың долларға дейін) өзгереді.
Ел ішінде және одан тыс жерлерде адам саудасының, сондай-ақ жыныстық қанаудың құрбаны болған әлеуметтік осал қазақстандық балаларға қатысты жалғыз зерттеуді ЮНИСЕФ Қазақстанда 2012 жылы жүргізген.
Мамандар, адам мен бала саудасы киберкеңістікте жиі ұшырасатынын айтуда. Бала саудасы қызып тұрғаны өкінішті. Балаларда тек асырап алуға ғана емес, мәжбүрлі түрде еңбекке жегіп, ішкі ағзаларын сату үшінде пайдаланады. Бұның сыртында жыныстық қанау тағы бар.
Адам саудасы үшін жазаны қатайту туралы Қазақстанның жаңа заңы медициналық мекеме қызметкерлерін тастанды жаңа туған нәрестелер туралы хабарлауға міндеттейді - әйтпесе олар әкімшілік жауапкершілікке тартылады.
Мұндай жағдайларды анықтауға цифрлық технологиялар көмектеседі. Өткен жылдан бастап Қазақстанның астанасында пилоттық жоба перзентханалардың бірінде сынақтан өтіп, әрбір жаңа туған балаға бірден жеке сәйкестендіру нөмірі (ЖСН) беріліп, қылмыстық мәмілелер жасау мүмкіндігін болдырмайды. Бұл қызмет биылдан бастап бүкіл ел бойынша жұмыс істей бастайды.
«Адам саудасына қарсы күрес туралы» заң қабылданғаннан кейін Қазақстан түрлі мемлекеттік органдардың қылмыс фактілерін анықтау, сондай-ақ құрбандарды анықтау және қорғау және оларға жан-жақты ақпарат берудегі функцияларын нақты айқындайтын қосымша құжаттарды әзірлеп, енгізуі керек. Бұл механизм, Қырғызстанда бес жыл бұрын, 2019 жылы бекітілген болатын.
