تاريحي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك وسىدان 94 جىل بۇرىن 1930 جىلى 1 مامىردا تۇركىسىب تەمىر جولى العاش رەت ۋاقىتشا پايدالانۋعا بەرىلدى، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" پورتالى.
تۇركسىب قۇرىلىسى – قازاق دالاسىندا ۇلتتىق جۇمىسشى تابىنىڭ قالىپتاسۋ كوشىن باستايدى. وسىدان تۋرا 90 جىل بۇرىن پايدالانۋعا بەرىلگەن ۇلى قۇرىلىس كۇنى بۇگىنگە دەيىن قازاق ەلىنە قىزمەت ەتىپ، اسا ماڭىزدى كولىك ارتەرياسىنا اينالىپ وتىر.
«…1930 جىلدىڭ 28 ءساۋىر كۇنى اينابۇلاق ستانتسياسىندا تۇركىستانسىبىر تەمىر جولىنىڭ سولتۇستىك پەن وڭتۇستىك تەلىمدەرى ءتۇيىستى. وسى جىلدىڭ 1 مامىرىنان باستاپ جول ۋاقىتشا پايدالانۋعا، ال 1931 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ تۇراقتى پايدالانۋعا بەرىلدى» دەيدى تاريحي دەرەك.
1930 جىلى ورتالىق ازيا مەن ءسىبىر ارالىعىن جالعاستىرعان تۇركىستان-ءسىبىر تەمىرجولىنىڭ اشىلۋ سالتاناتى ءوتتى. بۇل تەمىرجول سەمەي قالاسىنان الماتى ارقىلى جامبىل وبلىسىنىڭ لۋگوۆوي بەكەتىنە دەيىنگى ارالىقتى جالعادى. ۇزىندىعى 1452 شاقىرىم. تەمىرجول قۇرىلىسى 1927 جىلى باستالىپ، 1931 جىلى تولىعىمەن اياقتالعان. قۇرىلىس ينجەنەرى مۇحامەدجان تىنىشباەۆ بولدى. ەڭ ءبىرىنشى بولىپ ە-1441 پاروۆوزى قۇرىلىس زاتتارىمەن جۇرىپ وتتى.
مۇحامەدجان تىنىشباەۆ 1905 جىلى سانكت-پەتەربۋرگتەگى ءى الەكساندر اتىنداعى جول قاتىناسى ينجەنەرلەرى يمپەراتورلىق ينستيتۋتىن ءتامامداپ، "تۇركىستان - ءسىبىر تەمىرجولى قۇرىلىسى" تاقىرىبىندا ديپلوم جۇمىسىن قورعايدى. سول جوبا ديپلوم قورعاۋىنان كەيىن ارادا 25 جىل وتكەندە ىسكە اسادى.
تەمىر جول ستانتسياسىن سالۋ جوباسىنىڭ باستاپقى نۇسقاسى بويىنشا ستانتسيا سول كەزدەگى شاعىن الماتىنىڭ باتىس جاق شەتىندە بولۋى كەرەك ەدى. ستانتسيا ورنى تاڭدالار كەزدە مۇحامەتجان تىنىشباەۆ العاشقى نۇسقانىڭ قاتە ەكەنىن دالەلدەيدى. 1928 جىلدان تۇركسىب قۇرىلىسىنىڭ تەحنيكالىق-وندىرىستىك ءبولىمىنىڭ باستىعى بولىپ قىزمەت اتقارعان تاجىريبەسى مول تىنىشباەۆقا كوپ نارسە جاقسى تانىس ەدى. ول الماتى-1 ستانتسياسىنىڭ ورنىن تاڭداۋدا، تاڭدالعان نۇسقانىڭ تيىمسىزدىگىن دالەلدەپ، باسپاسوزدە بىرنەشە ماقالا جاريالادى.
