Алматы – Қазақстанның рухани және мәдени өмірінің алтын бесігі. Бұл қала тек сұлу табиғатымен ғана емес, сонымен қатар мәдениеті мен спорттағы жетістіктерімен де танымал. Алматының кез келген көшесі тарих пен қазіргі заманның үйлесімін көрсетеді. Мұнда спорт, өнер және білім бір-бірімен тығыз байланысты, қала тұрғындарының өмір сүру салтының маңызды бөлігін құрайды. Алматының спорттық және мәдени әлеуеті оны елдің көшбасшы қаласына айналдырды.
Сондықтан, Алматының спорт пен мәдениетті дамытудағы рөлі, оның тарихы мен қазіргі жағдайы, осы саладағы мемлекеттік бағдарламалар мен жеке бастамалар жайлы сөз қозғау маңызды. Қаланың өсіп-өркендеуі мен тұрғындардың салауатты өмір салтын насихаттаудағы үлесі, спорттық инфрақұрылым мен мәдени жобалардың дамуы Алматыны тек қазақстандықтар үшін ғана емес, халықаралық аренада да танымал етеді.
Алматыда спорттық инфрақұрылымның дамуы мемлекеттік қолдаумен қарқынды жүріп жатыр. Соңғы жылдары қалада көптеген спорт нысандары жаңартылып, жаңа спорттық кешендер салынды. 2011 жылғы Қысқы Азия ойындары және 2017 жылғы Универсиада Алматыда халықаралық деңгейдегі спорт нысандарының салынуына түрткі болды, олардың қатарында Медеу мұз айдыны мен Шымбұлақ тау-шаңғы курорты ерекше орын алады. Сонымен қатар, қаладағы фитнес-клубтар, спорт залдары, бассейндер мен жүгіру жолдарына тұрғындар мен қонақтар да жиі қатысады. Бұл инфрақұрылым Алматыны салауатты өмір салтын ұстану үшін қолайлы қалаға айналдырды.
Алматы қаласында түрлі мәдени іс-шаралар жиі ұйымдастырылады. Мысалы, әр жылы өтетін Алматы күні мерекесінде қала көшелерінде концерттер, көрмелер, фестивальдер және кітап жәрмеңкелері өтеді. 2024 жылы қаладағы мәдени шаралардан түскен кіріс 71 миллиард теңгеден асты, бұл Алматының мәдени өмірінің қарқынды дамып жатқанын көрсетеді. Сонымен қатар, қаланың кітап мәдениетін дамытуда Кітап Fest үлкен үлес қосып келеді, бұл жәрмеңке кітап сүйер қауымды біріктіретін және қазақстандық әдебиетті насихаттайтын маңызды оқиғаға айналды.
Алматы қаласының мәдениет саласында, әсіресе театрлар мен кинотеатрларға деген қызығушылықтың артуы назар аударарлық жағдай.
Соңғы жылдары, әсіресе пандемиядан кейін, тұрғындардың мәдени іс-шараларға қатысу белсенділігі едәуір өсті. Алматыда 20-дан астам театр, соның ішінде мемлекеттік, жекеменшік және эксперименталды театрлар бар. Олардың қатарында М. Әуезов атындағы театры, Ғабит Мүсірепов атындағы театр, опера және балет театры сынды әйгілі театрлар орналасқан.
2022 жылы Алматыда театрлар 300-ден астам қойылым ұсынды, оларды 150 мыңнан астам көрермен тамашалады. Бұл статистика мәдениетке деген қызығушылықтың артуын көрсетеді. Қаланың тұрғындары мен қонақтары театрларға қатысу арқылы тек өнердің бір түрін тамашалаумен ғана шектелмей, сонымен қатар рухани азық алады.
Кинотеатрлар саласында да жағдай өзгеше емес. Алматыда 30-ға жуық кинотеатр жұмыс істейді, олардың бірі - “Kinopark” желісі. 2023 жылдың басында Алматыдағы кинотеатрлар 3 миллионнан астам көрерменді қабылдағаны туралы деректер бар, бұл көрсеткіш өткен жылмен салыстырғанда 15% өсуді көрсетеді. “Кино-2023” бағдарламасы аясында қалада ұйымдастырылған кинофестивальдер мен мәдени шаралар көрермендердің қызығушылығын арттыруға ықпал етуде.
Сонымен қатар, қала тұрғындарының мәдениетке қызығушылығы мен белсенділігін арттыру мақсатында білім беру бағдарламалары мен шеберлік сыныптары ұйымдастырылуда. Мысалы, театралды өнер мен кино өндірісіне қатысты курстар жастарды өнер саласында дамытуға көмектеседі.
Осылайша, Алматы қаласында мәдениет саласы мен өнерге деген қызығушылықтың артуы, қала тұрғындарының рухани байлығын арттырып, өнердің дамуына әсер етіп отыр. Мәдениет пен өнерді дамыту үшін алдағы уақытта да тұрақты қолдау мен жаңа жобаларды іске асыру қажет.
Туризм және қаланың тартымдылығы: Алматының туристік секторы да даму үстінде, өткен жылы туризмнен түскен кіріс 106 миллиард теңгеге жетіп, бұл саладағы инвестициялар көлемі 47%-ға өсті. Қалаға жыл сайын Қазақстанның әр аймағынан және шет елдерден туристер келуде. Туристерді тарту мақсатында Алматы әкімдігі қаланың сервис саласын дамытуға, туризм қызметкерлерін ағылшын тіліне оқытуға баса назар аударып жатыр. Шетелдік қонақтарды Алматының табиғи және мәдени көрнекіліктері, оның ішінде Іле Алатауының таулары мен тау шаңғы курорттары, қаланың тарихи және мәдени ескерткіштері қызықтырады.
Жалпы алғанда, Алматы қаласының спорт және мәдениет салаларындағы жетістіктері оның тұрғындары мен қонақтарына сапалы демалыс ұсына отырып, қаланы еліміздің ең маңызды мәдени-спорттық орталығына айналдырды. Қаланың болашақ даму жоспарлары Алматының бұл бағыттарда әлі де жоғары деңгейлерге жетуін мақсат етіп отыр.
