Qazirgi jahandaný zamanynda jastardyń bilimge umtylýy, kitap oqý mádenıetin damytýy – ulttyń zııatkerlik jáne mádenı deńgeıin kóterýdiń mańyzdy sharty. Bilim men kitap oqý – adamnyń oı-órisin keńeıtip, tulǵalyq damýyna yqpal etetin basty faktorlardyń biri. Qazaqstanda jastar arasynda kitap oqýdy nasıhattaý jáne bilimge degen yntany oıatý memlekettik saıasattyń basym baǵyttarynyń biri bolyp tabylady. Bul baǵytta túrli baǵdarlamalar men jobalar iske asyrylyp, jastardy oqýǵa yntalandyrý maqsatynda keshendi sharalar atqarylýda.
Kitap oqý – tulǵanyń rýhanı jáne ıntellektýaldyq damýynyń negizi. Kitap oqý arqyly adam jańa bilim alyp, oılaý qabiletin damytady, qorshaǵan ortany tereńirek túsine bastaıdy. Sonymen qatar, kitap oqý sózdik qordy baıytyp, logıkalyq oılaý men taldaý daǵdylaryn qalyptastyrady.
Jastardyń kitapqa degen qyzyǵýshylyǵy men súıispenshiligin arttyrý qoǵamnyń mádenı deńgeıin kórsetedi. Kitap arqyly jas býyn ózderiniń tulǵalyq qasıetterin jetildirip, rýhanı baıýǵa, ómirlik qundylyqtardy durys tańdaı bilýge úırenedi. Sondyqtan jastardyń boıynda kitap oqý mádenıetin qalyptastyrý – olardyń bilimdi, mádenıetti, básekege qabiletti tulǵa bolyp ósýiniń kepili.
Qazaqstanda jastardyń kitap oqý mádenıetin damytý maqsatynda túrli jobalar men baǵdarlamalar iske asyrylýda. Memlekettik jáne qoǵamdyq uıymdar jastardyń kitap oqýǵa degen yntasyn arttyrý úshin kitaphanalar júıesin jańǵyrtý, ádebı baıqaýlar ótkizý, kitap oqýǵa arnalǵan klýbtar ashý sııaqty sharalar uıymdastyrýda.
"Bir el – bir kitap" akııasy: Jyl saıyn bir kitap tańdalyp, búkil halyq sol shyǵarmany oqyp, talqylaý arqyly ulttyq ádebıetke qyzyǵýshylyqty arttyrady. Bul akııa jastardy qazaq ádebıetiniń klassıkterimen jáne zamanaýı shyǵarmalarmen tanystyryp, ádebı murany nasıhattaýǵa baǵyttalǵan.
Ádebı baıqaýlar men festıvalder: Ádebı shyǵarmashylyqty qoldaý maqsatynda ótkiziletin baıqaýlar jastardyń jazý sheberligin shyńdap, ádebıetke qyzyǵýshylyǵyn arttyrady. Mysaly, jas aqyndar men jazýshylar arasyndaǵy túrli baıqaýlar olardyń shyǵarmashylyq áleýetin damytýǵa yqpal etedi.
Kitaphanalardy jańǵyrtý: Qazaqstandaǵy kitaphanalar júıesin jańǵyrtý, olardy zamanaýı tehnologııalarmen jabdyqtaý jastardyń kitap oqýǵa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrady. Elektrondy kitaphanalar, onlaın oqý zaldary, ınteraktıvti kontentter zamanaýı oqyrmandardyń talaptaryna saı keledi.
Bilimge degen umtylys – jastardyń bolashaǵy úshin eń mańyzdy qasıetterdiń biri. Ózin-ózi damytý, jańa daǵdylardy ıgerý, jeke tulǵa retinde qalyptasý bilim men kitap arqyly júzege asady. Sondyqtan jastardyń bilim alýǵa degen yntasyn arttyrý úshin tek qana kitap oqýdy emes, sonymen qatar túrli bilim berý baǵdarlamalary men jobalardy nasıhattaý qajet.
Bilimge umtylýdy yntalandyrý maqsatynda:
Onlaın platformalardy damytý: Jastarǵa arnalǵan bilim berý onlaın platformalary men qosymshalar arqyly bilimge qol jetkizý múmkindigi keńeıe túsedi. Mysaly, "Bilimland", "OpenU" jáne basqa da onlaın oqý platformalary jastarǵa óz betinshe bilim alýǵa múmkindik beredi.
Jastardyń zertteý qyzmetin qoldaý: Ǵylymı jobalar men zertteý jumystaryn qoldaý jastardyń ǵylymı oılaý qabiletin damytyp, bilimge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrady. Mektepter men joǵary oqý oryndarynda zertteý qyzmetterin uıymdastyrý, ǵylymı konferenııalar ótkizý – osy baǵyttaǵy mańyzdy qadamdar.
Innovaııalyq bilim berý ádisterin engizý: Oqytýdyń dástúrli tásilderinen bólek, jastarǵa ınteraktıvti, oıyn túrindegi ádistemeler arqyly bilim berý olardyń oqý proesine qyzyǵýshylyǵyn oıatady. Mundaı ádister oqýshylar men stýdentterdiń belsendiligin arttyryp, sabaqtardy tıimdi ári qyzyqty etedi.
Jastardyń kitapqa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrýda tek mektep pen memleket qana emes, otbasy men qoǵamnyń róli de zor. Ata-analar balalarynyń kitapqa degen yntasyn erte jastan qalyptastyrýy qajet. Balanyń kitapqa degen súıispenshiligin arttyrý úshin ata-analar ózderi de kitap oqýdy ádetke aınaldyrǵany jón. Otbasyndaǵy kitap oqý mádenıeti balalardyń sanasyna úlken áser etip, olardyń tulǵa bolyp qalyptasýyna yqpal etedi.
Qoǵamdyq uıymdar men eriktiler de jastar arasynda kitap oqýdy nasıhattaýǵa óz úlesterin qosýda. Mysaly, kitap oqýdy nasıhattaý maqsatynda ótkiziletin qoǵamdyq is-sharalar, fleshmobtar, kitap almasý akııalary jastardyń qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, olardy kitap álemine tartýǵa kómektesedi.
Jastar arasynda kitap oqýdy nasıhattaý úshin birneshe tıimdi tásilderdi qoldanýǵa bolady:
Kitaptar týraly zamanaýı kontent: Áleýmettik jelilerde kitaptar týraly beıne sholýlar, avtorlarmen suhbattar, kitap oqýǵa shaqyratyn chellendjder uıymdastyrý.
Ádebıetke qyzyǵýshylyqty arttyrý: Tanymal shyǵarmalardy ekrandaý, ádebı keshter men kezdesý sharalaryn ótkizý.
Kitap oqý ortalyqtaryn ashý: Zamanaýı dızaınmen bezendirilgen, jastarǵa arnalǵan oqý ortalyqtary men kitap kafelerin ashý
