Osydan 3-4 jyl buryn jasandy ıntellekt termıni elimizde keńinen qoldanyla bastady. ChatGPT esińizde shyǵar? Halyq zamanaýı tehnologııanyń kómegimen birshama máselesin sheship júrdi. Biri jasandy ıntellektige suraq qoıyp, keńes surasa, endi biri tarıhı tulǵalardyń obrazdaryn qurastyryp jatty. Kóbine ǵylymı jáne tehnologııalyq baǵytta, ári paıdaly ınstrýment retinde qoldanylyp kelgen jasandy ıntellekt búginde shyǵarmashylyq baǵytta da tusaýyn kesti. Bul sózimizge dálel – Sarauen jobasy.
Sarauen – Eń alǵashqy Qazaq AI ánshisi. Negizin qalaýshy – Altynbek Muratuly. Búginde avtordyń «Nemere», «Dostar», «Alataý», «Qazaq úni», «Týǵan jer», «Apa», «Sen anasyń», «Saltanat» jáne «Toı» atty ánderi bar.
«Qazir AQSh-tyń Boston qalasynda turamyn. Kóbine jasandy ıntellekt jáne nanotehnologııa salasynda ǵylymı zertteý jasaımyz. Ákem únemi óleń jazatyn. Sol ákemniń anama, nemeresine arnaǵan óleńderin án retinde shyǵarsam degen armanym bolǵan. Jasandy ıntellekt salasynda osy múmkindik týdy.
Bunyń eki maqsaty bar. Birinshisi – jasandy ıntellektiniń jalpy múmkindikterin ózimizdiń qazaqtarǵa jáne qazaq tildi aýdıtorııaǵa kórsetý. Ekinshisi – ózimizdiń aqyndarymyzdyń óleńderin, qaǵaz betine túsken, alaıda aıtylmaı qalǵan óleńderdi jańadan áýen qylyp shyǵaryp, solardy jandandyryp, qazaq eline jáne álemge tanystyrý», – deıdi joba týraly Altynbek Muratuly.
Onyń aıtýynsha, bul joba bir qana batyrmanyń kómegimen jasalǵan nárse emes.
«Mátinnen áýenge degen tehnologııalar endi-endi jańaryp kele jatyr. Bul áli de jaqsarady. Birneshe áýen jazatyn veb-saıttar bar. Buryn mátinnen sózge bolsa, endi mátinnen aýdıoǵa degen joldy adamdar damytyp jatyr. Biz bul jobany resmı API alyp jasadyq. Qazir qoldanyp jatqan negizgi eki-úsh joly bar. Jalpy kópshilik biletin MIT-daǵy AI programmalaryn qoldanyp jasadyq», – deıdi ol.
Óleńniń sózderi joba avtorynyń ákesi Murat Mamılanyń óleńderinen alynǵan. Al áýenniń avtory jasandy ıntellekt Saráýen bolyp tur. Saráýen mýzykasyn ózi jazady jáne oryndaıdy. Aǵylshynsha prompt engineering degen termın bar. Bul – áýenniń myna jerin bylaı aıt, myna jerinde rok (nemese pop) stılinde aıt degen nusqaýlyq berý. Osy bóligin avtordyń ózi jasaǵan.
Sonymen qatar Altynbek Muratuly jobanyń jáne óziniń alǵa qoıǵan maqsattary týraly aıtyp ótti.
«Alǵa qoıǵan jospar kóp. Mysaly, Saráýen – áıel ánshi. Endi bizde er ánshimiz bar. Aty – Mırasaı. Onyń Saráýenmen birge aıtqan áni bar. Kelesi maqsatymyz Saráýen men Mırasaıdyń ánderin shyǵarý. Bul ánder jasalyp qoıǵan. Biraz ýaqyttan keıin jarııalaımyz. Mırasaıdyń jeke albomyn shyǵarý da oıda bar.
Qazaqtyń aqyndarynyń óleńderin osy ánshilerimiz arqyly turaqty túrde jarııalaýdy josparlap otyrmyz. Basqa ánshilermen de kollaboraııa jasaýǵa qarsy emespiz. Ózim án aıtqysy kelgen jigitterge birneshe óleńge tegin áýen jazyp berdim. Jalpy biz qazaqtarǵa jasandy ıntellekt salasynda kómektesý arqyly qazaq AI degen platforma quryp, birshama jumystardy bastap jatyrmyz. Endigi jospar – Saráýenniń albomyna jasandy ıntellekt arqyly vıdeo jasaý», – deıdi ol.
Jobanyń aty avtordyń 10 jastaǵy qyzynyń qurmetine qoıylǵan. Onyń esimi – Sara. Saranyń áýeni bolsyn degen nıetpen Saráýen dep atalǵan. Al jigit ánshi Mırasaıdyń esimi 6 jastaǵy uly Mırastyń atymen atalady.
Qazirde jasandy ıntellekt qazaq tilinde sóıleýde shorqaqtyq tanytady. Osy oraıda avtordan jobany jasaýda qandaı qıyndyqtar men kedergilerge ushyraǵanyn surap bildik.
«Qazir jasandy ıntellekt qazaqsha jaqsy sóılemeıdi. Jasandy ıntellekt AI model-der qazaqshada jaqsy daıyndalmaǵan. Bazasy tolyq emes. Biraq joǵaryda aıtyp ótkendeı, bul salada prompt engineering degen bar. Munda siz jasandy ıntellektige sózben jaqsylap túsindiresiz. Mynany bylaı jasa dep naqty qadam-qadamymen aıtasyz. Sol kezde osyndaı ónimder ómirge keledi. Biraq qazaqsha áripterdi de oǵan túsindirip aıtý kerek. Keıde ol oryssha akentpen aıtýy múmkin. Sol sebepti de qazaq tilindegi ónim ekenin negiz retinde aıtý mańyzdy. Osyndaı qıyndyqtar kezdesedi. Biraq bul kóp keshikpeı sheshiletin másele dep oılaımyn», – deıdi Altynbek Muratuly.
Aıta keteıik, búginde Saráýen men Mırasaıdyń birge aıtqan «Alash Elim», «Sezim», «Saýyt» jáne «Elim» ánderi jaryq kórdi. Sonymen qatar «Saýyt» áni QR Arnaıy Operaııalar Kúshteriniń resmı Ánurany bolyp bekitildi.
Aqmaral Bereket
