Tarıh pen dástúrmen bekitilgen Qazaqstan men Mońǵolııa arasyndaǵy dostyq ǵasyrlar boıy qalyptasqan. Altaıdan Kaspıı jaǵalaýyna deıin sozylǵan Eýrazııanyń uly dalalary ǵasyrlary boıy ata-babalary ortaq taǵdyrdy bólisken jáne kóshpeli órkenıet tarıhyndaǵy eń qyzyqty taraýlardyń birin jazǵan qazaq jáne mońǵol halyqtaryn biriktirdi. Bul halyqtar keńistikti ǵana emes, sonymen birge uqsas dúnıetanymdyq negizderdi, óz jerlerine degen maqtanysh pen ata-baba mádenıetin qurmetteıdi. Olardyń birligin búgingi kúnge deıin mańyzdy mádenı kod bolyp qala beretin ortaq ómir men ómir salty aıasynda qalyptasty.
Qazaqtar men mońǵoldar uly kóshpendilerdiń urpaqtary retinde jáne qazir bostandyq rýhyn saqtap, ózara kómek pen ashyqtyq dástúrlerin ustanady, bul ásirese qazirgi saıasat pen mádenı almasýlarda baıqalady. Jahandyq álemniń qarqyndy ózgerýiniń aıasynda bul dostyq erekshe qundylyqqa ıe bolady, óıtkeni ol jeke basyn jáne tarıhı joldy saqtaýdyń mańyzdylyǵyn eske salady. Ortaq tamyrlar tek yntymaqtastyqty ǵana emes, jerdi qurmetteýdiń, tańdaý erkindiginiń jáne mádenı dástúrlerdi saqtaýdyń uqsas prınıpterine negizdelgen tereń túsinistikti de múmkin etedi.
Qazaq pen mońǵol dostyǵynyń tarıhy Altyn Orda muralarynda eki eldiń ata-babalary birigip, til-qundylyq júıesi birtutas uly ımperııany qurýǵa, nyǵaıtýǵa atsalysqanynda aıqyn kórinis tapqan. Altyn Orda ydyraǵannan keıin de qazaq pen mońǵol taıpalary arasynda mádenı jáne saýda baılanystary saqtalyp, bul berik odaqtyń saqtalýyna yqpal etti. Ǵasyrlar boıy eki halyq arasyndaǵy qarym-qatynastar búgingi kúni biz kórip otyrǵan senim men ózara qurmetti qalyptastyryp, jyly ári turaqty boldy.
Qazaqstan men Mońǵolııa arasyndaǵy zamanaýı ózara is-qımyldy búgingi beıbitshilik jaǵdaıynda jańartylǵan osy ejelgi dostyqtyń sabaqtastyǵy dep ataýǵa bolady. Búginde Qazaqstan men Mońǵolııa óz qarym-qatynastaryn berik tarıhı negizderde quryp, olardy jańa ekonomıkalyq, ǵylymı jáne mádenı bıikterge baǵyttaýda. Osylaısha, ǵasyrlar boıǵy dostyq baılanystary qazirgi zamannyń berik negizi bolyp qana qoımaıdy, sonymen qatar eki halyq yntymaqtastyq, ózara senim men qurmet jolymen júretin bolashaqty qurýǵa kómektesedi.
Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń Mońǵolııaǵa resmı sapary biregeı mádenı jáne tarıhı baılanystary bar eki el arasyndaǵy strategııalyq áriptestikti nyǵaıtýdaǵy mańyzdy kezeń boldy. Sapar barysynda Prezıdent Toqaev Mońǵolııanyń joǵary basshylyǵymen ekijaqty yntymaqtastyqty tereńdetý jáne saıası-ekonomıkalyq dıalogty nyǵaıtý maqsatynda birqatar kezdesýler ótkizdi. Kelissózderdiń negizgi baǵyttarynyń biri eki eldiń ózara tıimdi damýyna baǵyttalǵan uzaq merzimdi yntymaqtastyq strategııasyn ázirleý. Kóshbasshylar taýar aınalymyn arttyrý, vızalyq rejımdi jeńildetý jáne qazaqstandyq jáne mońǵol kásiporyndary úshin jańa kókjıekter ashatyn kólik-logıstıkalyq ınfraqurylymdy damytý múmkindikterin talqylady.
Bul sapar strategııalyq mindetterdi birlesip sheshýge jáne ornyqty bastamalardy damytýǵa baǵyttalǵan Qazaqstan men Mońǵolııanyń neǵurlym tyǵyz ıntegraııasynyń mańyzdylyǵyn atap kórsetedi. Mundaı áriptestikti nyǵaıtý elderdiń álemdik arenadaǵy pozıııasyn nyǵaıtyp qana qoımaı, olardyń azamattary úshin jańa múmkindikter týǵyzady. Qazaqstan men Mońǵolııa arasyndaǵy yntymaqtastyq josparynyń mańyzdylyǵy onyń qarym-qatynastardy jan-jaqty jáne ornyqty damytýǵa baǵyttalǵan odan ári qadamdar úshin negiz qalaý qabiletinde jatyr.
Bul maqalada biz qazaqtar men mońǵoldardyń tarıhı bastaýlary men mádenı baılanystaryn ǵana emes, sonymen qatar jaqynda bolǵan sapar barysynda atqarylǵan naqty qadamdardy, sondaı-aq eki eldiń yntymaqtastyǵyn odan ári damytý perspektıvalaryn qarastyramyz. Osy aspektilerdi túsiný qazirgi jaǵdaıda Qazaqstan men Mońǵolııa arasyndaǵy dostyqtyń mańyzyn jáne onyń eki halyqtyń bolashaǵyna áserin jaqsyraq baǵalaýǵa kómektesedi.
Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń Mońǵolııaǵa is-saparyna sholý
Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń 2024 jylǵy 29 qazanda Mońǵolııaǵa resmı sapary kezinde eki el arasyndaǵy strategııalyq áriptestikti nyǵaıtý úshin mańyzdy qadamdar jasaldy. Sapar aıasynda Mońǵolııa Prezıdenti Ýhnaagıın Hýrelsýhpen kezdesýler ótti, onda ekijaqty yntymaqtastyqtyń negizgi aspektileri talqylandy.
Sýhe-bator alańyndaǵy resmı kezdesý rásimi, onda eki eldiń ánurandary shyrqaldy jáne qurmetti qaraýyl salyndy, sapardyń mańyzdylyǵyn bildirdi. Toqaev Mońǵolııa ǵasyrlar boıǵy dástúrler men mádenı tamyrlardy baılanystyratyn Qazaqstannyń mańyzdy seriktesteriniń biri ekenin atap ótti. Kelissózder barysynda prezıdentter strategııalyq áriptestik ornatý týraly birlesken deklaraııaǵa qol qoıdy, Bul, Toqaevtyń aıtýynsha, barlyq deńgeıdegi yntymaqtastyqty damytý úshin jańa perspektıvalar ashady.
Talqylaýdyń negizgi taqyryptarynyń qatarynda saıası, saýda-ekonomıkalyq jáne ınvestıııalyq yntymaqtastyq, sondaı-aq aýyl sharýashylyǵy, taý-ken metallýrgııa kesheni, energetıka jáne logıstıka salalaryndaǵy ózara is-qımyl boldy. Ýhnaagıın Hýrelsýh bul sapardyń erekshe mańyzy bar ekenin atap ótti, óıtkeni ol eki eldiń qarym-qatynasyn sapaly jańa deńgeıge kóteredi.
Sonymen qatar, 2025-2027 jyldarǵa arnalǵan saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyqty jandandyrý jónindegi jol kartasy jáne mádenıet jáne týrızm salasyndaǵy yntymaqtastyq týraly memorandýmdar sııaqty mańyzdy qujattarǵa qol qoıyldy. Prezıdent Toqaev birlesken jobalardy sapaly iske asyrýdyń mańyzdylyǵyn atap ótip, qol jetkizilgen kelisimder Qazaqstan men Mońǵolııa arasyndaǵy saıası jáne ekonomıkalyq qatynastardy aıtarlyqtaı nyǵaıtýǵa kómektesetinine senim bildirdi.
Osylaısha, Toqaevtyń sapary yntymaqtastyqty keńeıtýge jáne tereńdetýge baǵyttalǵan mańyzdy qadam boldy, bul eki el men olardyń halyqtary úshin jańa múmkindikter týǵyzyp, qazirgi zamanǵy jahandyq syn-qaterler jaǵdaıynda strategııalyq áriptestiktiń mańyzdylyǵyn rastaıdy.
Qazaqstan men Mońǵolııanyń strategııalyq áriptestigin nyǵaıtý: Prezıdent Toqaevtyń Ulan-Batyrǵa saparynyń qorytyndysy
Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń Mońǵolııaǵa sapary ekonomıkalyq jáne mádenı yntymaqtastyqqa jańa serpin berip, Qazaqstan-Mońǵolııa qarym-qatynastaryn damytýǵa mańyzdy qadam boldy. Strategııalyq áriptestik týraly Deklaraııaǵa qol qoıý eki elge negizgi salalarda órshil maqsattaǵa qol jetkizýge múmkindik beretin dostyq qarym-qatynastardan tereńirek jáne tyǵyh baılanystarǵa ótýdi bildirdi.
Kelissózder barysynda taýar aınalymyn 500 mıllıon dollarǵa jetkizý josparymen ekonomıkalyq baılanystardy keńeıtý týraly kelisimge qol jetkizildi. Yntymaqtastyq jol kartasyn júzege asyrý aýyl sharýashylyǵy, logıstıka, kólik jáne energetıka salalaryndaǵy yntymaqtastyqty tereńdetýdi kózdeıdi, bul óńirlik ekonomıkalyq ıntegraııany nyǵaıtý úshin berik negiz jasaıdy. Qasym-Jomart Toqaev atap ótkendeı, bul mıneraldyq resýrstardy birlesip ıgerý jáne tehnologııalyq almasýdy keńeıtý úshin múmkindikter ashady, meniń pikirimshe, bul eki eldiń turaqty ósýine yqpal ete alady.
Mádenı-gýmanıtarlyq yntymaqtastyqty damytýǵa erekshe kóńil bólinetindigi kezdesýler barysynda da aıtyldy. Bilim berý bastamalaryn qoldaý jáne jastar almasýy qazaqtar men mońǵoldardyń bolashaq urpaqtary arasyndaǵy baılanysty nyǵaıtýǵa degen umtylysty kórsetedi. Prezıdent Toqaev sondaı-aq tarıhı-mádenı ózara is-qımyldyń mańyzdylyǵyna toqtalyp, Mońǵolııaǵa qazaq dıasporasynyń mádenı murasyn saqtap otyrǵany úshin alǵysyn bildirip, ony eki halyq arasyndaǵy dostyqtyń «Altyn kópiri» dep atady.
Bul sapar sondaı-aq eki eldiń halyqaralyq arenadaǵy ustanymdaryn nyǵaıtty, óıtkeni kóshbasshylar geosaıası jaǵdaıdyń ózgerýi jaǵdaıynda erekshe mańyzdy bolyp tabylatyn jahandyq jáne óńirlik qurylymdardaǵy is-qımyldardy úılestirýge beıildiligin rastady. Qazaqstannyń Mońǵolııanyń Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaqpen erkin saýda týraly kelisim jasasýǵa umtylysyn qoldaýy eýrazııalyq keńistiktegi ekonomıkalyq yntymaqtastyqtyń jańa perspektıvalaryn ashady.
Sapar nátıjeleri Qazaqstan-Mońǵolııa áriptestiginiń nyǵaıýyn ǵana emes, sonymen qatar ekonomıkalyq múddelerdi de, mádenı-tarıhı baılanystardy da eskere otyryp, turaqty jáne ózara tıimdi damý maqsatyndaǵy syndarly ózara is-qımyldyń úlgisin kórsetedi.
Qazaqstan men Mońǵolııa arasyndaǵy iskerlik kópir qurýǵa sholý: strategııalyq tabys pen perspektıvalar
Qazaqstan men Mońǵolııa jańa Mońǵol-Qazaqstan iskerlik keńesi sheńberinde turaqty bıznes-tetik qura otyryp, ózderiniń ekonomıkalyq baılanystaryn nyǵaıtýda eleýli qadam jasady. Mońǵolııanyń ulttyq saýda-ónerkásip palatasyndaǵy keńestiń jumysy týraly erejege jáne IT, týrızm jáne taý-ken óndirisi sııaqty negizgi salalardy qamtıtyn birqatar kommerııalyq kelisimderge qol qoıylǵan alǵashqy forým mańyzdy oqıǵa boldy.
Shanhaı Yntymaqtastyq Uıymynyń sammıtinde kóshbasshylar usynǵan Iskerlik keńes uzaq merzimdi ózara is-qımyldyń negizin qalady. Mońǵolııanyń USÓP atqarýshy dırektory Týmenjarǵalyn Dýýren keńestiń turaqty yntymaqtastyqqa yqpal etip qana qoımaı, jahandyq pandemııadan týyndaǵan ekonomıkalyq qatynastardaǵy olqylyqtardyń ornyn toltyrýǵa múmkindik beretinin atap ótti. Bul mehanızm eki el delegattaryna birlesken jobalar men ózara ınvestıııalar boıynsha belsendi jumys isteýge múmkindik beredi.
Bul tásil qazirdiń ózinde óz jemisin berýde: elder arasyndaǵy taýar aınalymy 46,3 mıllıon dollarǵa ósip, 2023 jylǵa qaraı 123 mıllıon dollarǵa jetti. Eki el de, ásirese ıfrlyq damý, týrızm jáne resýrstardy óndirý salasyndaǵy seriktestikti keńeıtýdiń bolashaǵyn kórip otyrǵanyn atap ótý mańyzdy. «Atameken» QR UKP Syrtqy saýda palatasynyń tóraǵasy Murat Kárimsaqovtyń aıtýynsha, Iskerlik keńes qoldaýdyń mańyzdy tetigi, sondaı-aq Mońǵolııa-Qazaqstan yntymaqtastyǵyn nyǵaıtý alańy bolyp tabylady degen bolatyn.
Sonymen qatar, mońǵoldyq jáne qazaqstandyq bıznes ókilderi aqparattyq tehnologııalar men týrızm salasynda alty kommerııalyq kelisimge qol qoıdy.
Qazaqstannan «Qazbıofarm» men Mońǵolııadan «GP Wetland» kompanııalary arasyndaǵy jetkizý salasyndaǵy yntymaqtastyq.
Mońǵolııadan «NCD Group» pen Qazaqstannan «Evergreen Investment» seriktestigi.
Cuprum Energy men Steppcooper arasyndaǵy ózara túsinistik týraly memorandým.
«Zamyn-Úúd» erkin aımaǵynyń basqarýshy kompanııasy men «Qorǵas» Qazaqstandyq halyqaralyq shekaralyq yntymaqtastyq ortalyǵy arasyndaǵy yntymaqtastyq týraly memorandým qabyldandy.
Mońǵolııa men Qazaqstan: saıası-ekonomıkalyq yntymaqtastyqta bolǵan jetistikter men damý baǵyttary
Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń 2024 jylǵy Mońǵolııaǵa sapary Qazaqstan memleket basshysynyń sońǵy 16 jyldaǵy alǵashqy sapary bolyp tabylady jáne Qazaqstan-Mońǵolııa yntymaqtastyǵynyń jańa kezeńin kórsetedi. Qazaqstan men Mońǵolııa arasynda 30 jyldan astam dıplomatııalyq qarym-qatynas ornady jáne osy jyldar ishinde elder saıası jáne ekonomıkalyq baılanystardy nyǵaıtýǵa kómektesetin 60-tan astam kelisimdi qamtıtyn aýqymdy quqyqtyq baza qurdy.
Saıası jáne dıplomatııalyq qatynastarda bolǵan ózgerister
1992 jyly dıplomatııalyq qarym-qatynas ornaǵannan beri Qazaqstan men Mońǵolııa joǵary deńgeıde belsendi ózara is-qımyldy saqtap keledi. Prezıdentter Nursultan Nazarbaev pen Naagıın Bagabandıdiń alǵashqy saparlary berik saıası jáne parlamentaralyq baılanystardyń negizin qalady. Joǵary deńgeıdegi saparlardyń turaqty almasýy ózara senimdi nyǵaıtýǵa yqpal etti jáne ShYU sııaqty uıymdar aıasynda odan ári yntymaqtastyq úshin múmkindikter ashty.
Ekonomıkalyq yntymaqtastyqqa sholý
Negizgi baǵyttardyń biri saýda-ekonomıkalyq yntymaqtastyq bolyp tabylady, onyń kólemi 2023 jylǵa qaraı 133 mıllıon dollarǵa deıin ósýde. Qazaqstan Mońǵolııaǵa azyq-túlik, temeki jáne mashına jasaý ónimderin eksporttasa, Mońǵolııa temirjol vagondaryn, toqyma jáne kashemırdi jetkizedi. Saýda-ekonomıkalyq, ǵylymı-tehnıkalyq jáne mádenı yntymaqtastyq jónindegi úkimetaralyq komıssııa eki eldiń ekonomıkasyn ártaraptandyrýdy jedeldete alatyn IT jáne týrızm sııaqty jańa sektorlardy damytý boıynsha kúsh-jigerdi úılestirý úshin negiz bolady.
Mádenı jáne gýmanıtarlyq baılanystar: ulttar arasyndaǵy kópir
Yntymaqtastyqta Qazaqstan men Mońǵolııa 100 myńnan astam adamdy quraıtyn Mońǵolııadaǵy qazaq dıasporasyna erekshe kóńil bóledi. Birlesken mádenı jobalar, sonyń ishinde Ulan-Batordaǵy Qazaq Quryltaıy men Qazaqstandaǵy Mońǵolııanyń mádenıet kúnderi mádenı baılanystardy nyǵaıtyp, etnıkalyq murany saqtaýǵa qoldaý kórsetedi. Qazaqstannyń Mońǵolııanyń sý tasqynynan keıin zardap shekken aýdandaryn qalpyna keltirýge qosqan úlesi onyń ózara kómek pen gýmanıtarlyq qoldaýǵa daıyn ekenin kórsetedi, bul da elder arasyndaǵy qarym-qatynasty nyǵaıtýda mańyzdy ról atqarady.
Qazaqstan men Mońǵolııa seriktestiginiń damý bolashaǵy men atqarylýy kerek mańyzdy maqsattar
Baı tarıhı-mádenı murasy bar kórshiles Qazaqstan men Mońǵolııa geografııalyq jaqyndyǵy, tabıǵı-klımattyq jaǵdaılary men mádenı baılanystarynyń arqasynda ózara tıimdi yntymaqtastyq úshin aıtarlyqtaı áleketke ıe. Qazaqstannyń ekonomıkalyq jáne saıası turaqtylyǵy, tabıǵı resýrstary jáne halyqaralyq uıymdarǵa belsene qatysýy kórshiles elderdiń de, álemdik derjavalardyń da nazaryn aýdardy, biraq bul yntymaqtastyq áli de óz áleýetine jetken joq. Negizgi mindetterdiń biri – strategııalyq seriktestikke jetý jolynda týyndaıtyn qıyndyqtardy jeńý.
Aǵymdaǵy syn-qaterler osaldyqty týdyratyn eki eldiń de shıkizatqa ekonomıkalyq táýeldigin qamtıdy. Qazaqstan munaı men gaz eksportyna táýeldi bolsa, Mońǵolııa kómir men mysqa basym. Ekonomıkany ártaraptandyrý eki el úshin mańyzdy qadam bolyp tabylady, ol saýda, energetıka jáne ınfraqurylym salalaryndaǵy birlesken jobalardy qamtýy múmkin. Máselen, Mońǵolııa metall óńdeý, agroónerkásip jáne ınfraqurylymdyq qurylys salalarynda Qazaqstan úshin senimdi seriktes bola alady. 2019 jyly altyn óńdeý zaýyttary men ferrosılııı óndirisi sııaqty nysandardy salý jáne kútip ustaý salasynda qol qoıylǵan yntymaqtastyq týraly memorandýmdar ınvestıııa tartý men tehnologııa almasý úshin jańa kókjıekter ashady.
Qazirgi kezde qolǵa alynǵan baǵyttardyń biri ol kólik-logıstıka ınfraqurylymdy damytý mańyzdy baǵyt bolyp tabylady. Degenimen, men de osy baǵyttyń qazirgi kezde qaıtadan ári myqty etip mańyzdy máseleler tiziminde bolýyn taǵy aıtqym keledi. «Soltústik – Ońtústik» jáne «Batys – Shyǵys» sııaqty kólik dálizderin qurý halyqaralyq naryqtarǵa shyǵýdy jaqsartady, taýar almasýdy jeńildetedi jáne jańa jumys oryndaryn ashady. Mundaı bastamalar azamattardyń ómir súrý deńgeıin aıtarlyqtaı jaqsarta alady jáne Eýrazııalyq ekonomıkalyq ıntegraııa aıasynda ekonomıkalyq ıntegraııaǵa yqpal ete alady, bul óz kezeginde eki el arasyndaǵy neǵurlym turaqty jáne turaqty qarym-qatynastardy qamtamasyz etedi.
Klımattyń ózgerýine beıimdelý jáne jaqsartý (jumsartý) boıynsha kelisilgen kúsh-jigerdi qajet etetin taǵy bir úlken qıyndyq týdyryp otyr degen oıdamyn. Ol ortaq ekologııalyq problemalardy eskere otyryp, Qazaqstan men Mońǵolııa qorshaǵan ortany qorǵaý bastamalarymen, sonyń ishinde ekojúıeni qalpyna keltirý jáne sý resýrstaryn basqarý jobalarymen jumys isteýi kerek. Bul tabıǵı resýrstardy saqtaýǵa kómektesip qana qoımaıdy, sonymen qatar azyq-túlik qaýipsizdigi men teńgerimdi saýda balansyn qamtamasyz etetin turaqty aýyl sharýashylyǵyn damytýdyń negizine aınalady degen kózqarastamyn.
Mańyzdy aspekti de almasý baǵdarlamalary, bilim berý jáne týrızm arqyly eki halyq arasyndaǵy mádenı baılanystardy damytý bolyp tabylady. Mádenı qarym-qatynasty tereńdetý jaqsy túsinistik pen berik dostyqqa ákelýi múmkin. Mońǵolııanyń tabıǵı sulýlyǵy men Qazaqstannyń mádenı murasy mádenıetaralyq almasý men ózara túsinistik úshin jańa múmkindikter ashatyn týrıstik yntymaqtastyqtyń belsendi damýyna alǵysharttar jasaıtyndyǵy da anyq bolyp otyr.
Osy perspektıvalardyń barlyǵyna qaramastan, kólik salasyn jetildirý, qarjylyq ınvestıııalaý jáne kedendik baqylaý rásimderin jeńildetý sııaqty eleýli mindetter bar. Qaýipsizdik máseleleri de ózekti, sonyń ishinde terrorızm men ekstremızm qaýpi. Qaýipsizdik salasyndaǵy belsendi yntymaqtastyq, aqparat almasý jáne birlesken jattyǵýlar yqtımal qaýipterdiń aldyn alýǵa kómektesedi. Syrtqy áserlerge táýeldilikti azaıtý úshin ekijaqty qarym-qatynastardy nyǵaıtý jáne ShYU sııaqty kópjaqty yntymaqtastyq tetikterin damytý mańyzdy, onda eki el aımaqtaǵy qaýipsizdik pen turaqtylyqty qamtamasyz etý úshin basqa múshelermen ózara árekettese alady.
Osylaısha, Qazaqstan men Mońǵolııa arasyndaǵy strategııalyq yntymaqtastyq ózara qurmet, teńdik jáne ózara tıimdilik qaǵıdattaryna negizdelýi tıis. Bar qaýipter men syn-qaterlerdi eńserý keshendi kózqaras pen ártúrli salalardaǵy belsendi ózara árekettesýdi talap etedi. Birlesken kúsh-jigerdiń arqasynda eki el de óz azamattarynyń turaqty damýy men ál-aýqatyn qamtamasyz ete alady, ekonomıkalyq, mádenı jáne áleýmettik baılanystardy nyǵaıta alady, bul óz kezeginde shekaralas aımaqtardy damytýǵa jáne olardyń aımaqtyq yntymaqtastyqtyń keń kontekstine ıntegraııalanýyna aıtarlyqtaı yqpal etedi.
Sońǵy jyldary Qazaqstan men Mońǵolııa tereń ózara túsinistikke, ortaq múddeler men mádenı baılanystarǵa negizdelgen ekonomıkalyq jáne mádenı yntymaqtastyqtyń jańa kókjıekterin asha otyryp, strategııalyq qarym-qatynastaryn aıtarlyqtaı nyǵaıta tústi. Eki eldiń de biregeı geografııalyq ornalasýy bar, bul kólik-logıstıkalyq ınfroqurylymdy damytýǵa múmkindikter jasaıdy, bul saýda aǵyndary men ekonomıkalyq ıntegraııany jaqsartý úshin qajet. Degenmen, ózara tıimdi seriktestikke qol jetkizý úshin tabıǵı resýrstarǵa ekonomıkalyq táýeldilik, geosaıası turaqsyzdyq jáne ekologııalyq qaýipterdi qosa alǵanda, birqatar qazirgi qıyndyqtardy eńserýleri qajet.
Yntymaqtastyqty tereńdetýdiń negizgi baǵyttary jańa jumys oryndaryn qurýǵa jáne óńirlerdegi turaqtylyqqa yqpal etetin birlesken saýda jáne ınvestıııalyq jobalardy júzege asyrý arqyly ekonomıkalardy ártaraptandyrý bolýy tıis. Ekojúıeni qalpyna keltirý jáne sý resýrstaryn basqarý jobalaryn qosa alǵanda, tıimdi ekologııalyq yntymaqtastyq, ásirese klımattyń ózgerýi jaǵdaıynda birinshi kezekte nazar aýdarýdy qajet etedi.
Mádenı-gýmanıtarlyq bastamalar Qazaqstan men Mońǵolııa halyqtary arasyndaǵy baılanysty nyǵaıtýda mańyzdy ról atqarady, biregeılik pen dástúrdi saqtaýǵa, sondaı-aq tereń ózara túsinistikke yqpal etedi. Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń Mońǵolııaǵa sapary ekijaqty qarym-qatynastardy damytýdyń jańa kezeńin beıneleıdi, jańa kelisimderge qol qoıýǵa jáne belsendi bıznes-yntymaqtastyqtyń tuǵyrnamasy bolatyn Mońǵol-Qazaqstan Iskerlik keńesin qurýǵa múmkindikter ashatyndyǵy anyq.
Osylaısha, Qazaqstan men Mońǵolııa arasyndaǵy strategııalyq seriktestik, eger eki el de týyndaıtyn syn-qaterlerdi birlesip sheshe alsa jáne ózderiniń ekonomıkalyq, mádenı jáne bilim berý baılanystaryn belsendi damyta alsa, Ortalyq Azııanyń neǵurlym turaqty jáne damyǵan óńiri úshin negiz bola alady. Tarıhı tamyrlar men qazirgi zamanǵy syn-tegeýrinderdi eskere otyryp, eki memlekettiń ǵana emes, tutastaı alǵanda búkil óńirdiń damýyna yqpal etetin tıimdi ózara is-qımyl jasaý úshin jaǵdaı jasaýǵa nazar aýdarýymyz qajet.
