Наурыз мейрамы – жер бетіндегі ең көне мерекелердің бірі. Оны бес мың жылдан астам уақыттан бері көктем мен табиғаттың жаңару мерекесі ретінде Орталық Азия халықтары, кейбір деректер бойынша шығыс славяндары тойлап келеді.
Ежелгі есеп бойынша бұл күн әдетте көктемгі күн мен түннің теңелетін уақытына сәйкес келеді. Сондықтан қазақтар наурыз айын Наурыз деп атаған. Бұл күні табиғатта жаңару болып, көктемнің алғашқы күн күркіреп, ағаштарда бүршік жаралып, жасыл желектер жайнап өседі деп есептелді. Айта кету керек, Наурыз мейрамы көктем мен жаңарудың дінге жатпайтын мейрамы ретінде Қазақстанның барлық халықтарының өміріндегі қысты шығарып салумен және басқа да көптеген маңызды сәттермен ортақ.
Егер бұл күні ұлдар туылған болса, оларды дәстүрлі түрде Наурызбай немесе Наурызбек, ал қыздарды жай Наурыз немесе Наурызгүл деп атаған. Егер сол күні қар жауса, бұл жақсы белгі саналды. Тіпті қазақ аңыз-әңгімелеріндегі қыз сұлуды Наурыздың ақ қарымен салыстырады, өйткені наурыз айында әдетте ерекше аппақ жұмсақ үлпілдек қар жауады.
Бұл халық арасында дәстүрге айналған: Наурыз мейрамы кең көлемде тойланса, жыл да берекелі болады. Осыдан мерекелік әдет-ғұрыптар мен атрибуттардың көптігі. Көктемгі күн мен түннің теңелуі қарсаңында адамдар үйлерін ретке келтіріп, қарыздарын өтеп, жанжалдасып жүргендермен татуласады. Өйткені, қарттар айтқандай, Наурыз үйлеріне кіргенде, барлық ауру мен сәтсіздіктер оларды айналып өтуі керек.
Мереке қарсаңында түнде сүт, егін, жауын-шашынның мол болуын тілеп, барлық ыдыстарға сүт, айран, астық, бұлақ суы құйылып, Наурыз күні барлығы жақсылыққа ұмтылған. Көңіл-күй, олар кездескен кезде бір-бірін құшақтап, барлық қиыншылықтар мен жасандықтар өтіп кетуі үшін жақсы тілектерін білдірді.
Ежелгі дәстүр бойынша Наурыз мейрамы кезіндегі басты дәм – тіршіліктің 7 элементін бейнелейтін 7 ингредиенттен тұратын наурыз-көже. Бұл су, ет, тұз, май, ұн, жарма (күріш, жүгері немесе бидай) және сүт. Халық нанымында олар қуанышты, сәттілікті, даналықты, денсаулықты, байлықты, жылдамдықты, өсуді және құдайдың қорғауын білдіреді.
Наурыз мейрамы күндері адамдар туыстарына, достарына баруға тырысады, оларды қонаққа шақырады.
Наурыз мейрамының мазмұны дәстүрлі элементтерді сақтаумен қатар біртіндеп кеңейіп келеді. Наурыз мейрамын тойлау қазіргі таңда түрлі ұлттық ойын-сауықтарға, байқаулар мен көріністерге, соның ішінде халық әндері мен билері орындалған концерттерге толы.
"Адырна" ұлттық порталы
