بيىل ۆ.ي. لەنيننىڭ تۋعانىنا 150 جىل تولعان ەكەن. ال ونىڭ دۇنيەدەن وتكەنىنە 100 جىلعا جۋىق ۋاقىت بولعانىنا قاراماستان، ونىڭ مۇردەسىن ءالى دە ساقتاپ كەلەدى. سان جىلداردان بەرى وزىنە ارنالعان ماۆزولەيدە تۇرعان مۋمياسى قانداي دەڭگەيدە جانە ونى بالزامداۋعا قانشا اقشا كەتەدى؟
لەنين 1924 جىلى 21 قاڭتاردا دۇنيەدەن وتكەندە، ونىڭ مۇردەسىن ساقتاۋ ەشكىمنىڭ باسىنا كەلمەگەن دە ەكەن. پروفەسسور الەكسەي ابريكوسوۆ العاش ونىڭ دەنەسىن قوشتاسۋ ءراسىمى ءۇشىن عانا بالزامداعان. ءتىپتى، ونى اقتىق ساپارعا شىعارىپ سالاتىن كۇندى دە بەلگىلەگەن.
بىراق «كۇن كوسەممەن» قوشتاسۋ ءۇشىن جەر-جەردەن كەلگەن ادامداردىڭ قاراسى كوپ بولعاندىقتان، ۇكىمەت جەرلەۋدى كەيىنگە قالدىرىپ كەلگەن. ەكى ايعا دەيىن وتە جاقسى ساقتالعان دەنە ناۋرىز ايىنان باستاپ بۇلىنە باستاعان. قۇلاعى، مۇرنى، قاباعى ترانسفورماتسياعا ۇشىراپ، پيگمەنتتى داقتار پايدا بولعان. وسى كەزدەن باستاپ ونىڭ دەنەسىن ساقتاۋدى ۇيعارادى.
عالىمداردىڭ الدىندا لەنيندەي پرولەتاريات باسشىنىڭ تەك دەنەسىن ساقتاپ قويماي، ونى قالپىنا كەلتىرۋ مىندەتى دە تۇردى. العاشىندا ىسكە كەيىننەن كىرىسكەن عالىمدار پروفەسسور ابريكوسوۆ كەيبىر قانتامىرلارىن الىپ تاستاعاندىقتان، دەنەنى قالىپقا كەلتىرەردە ايتارلىقتاي قينالىپتى. ءتورت اي بويى ءمايىتتى ساقتاۋدىڭ بارلىق شاراسىن جاساپ بولعان سوڭ، ساۋلەتى كەلىسكەن ماۆزولەي اشىلىپ، لەنيندى سوندا قويادى. سول جىلدىڭ تامىز ايىنان باستاپ جان-جاقتان لەنيننىڭ ءولى دەنەسىن كورۋگە ادامدار اعىلىپ كەلە باستايدى.
سودان بەرى بيوحيميكتەر، عالىمدار لەنيننىڭ تەك بەت-الپەتىن ساقتاۋدى عانا ماقسات ەتپەي، ونىڭ سالماعى، دەنە ءپىشىمى مەن بەت-تەرىسىنىڭ ءتۇسىنىڭ ساقتالۋىنا دا بارىنشا ءمان بەرەدى.
دەنەنىڭ بالزامدالعانىنا عاسىرعا جۋىق ۋاقىت وتسە دە، دەنە مۇشەلەرى ءوزىنىڭ يىلگىشتىگىن ءالى دە ساقتاعان كورىنەدى. ءتىپتى، موينى ءالى كۇنگە بۇرىلادى.
ءاربىر ءبىر جارىم جىلدا مۇردە كاسىبي تەكسەرىسكە جىبەرەدى. بۇل ۋاقىتتا ماۆزولەي ەكى ايعا دەيىن جابىق بولادى. ەگەر دەنەنىڭ بىرەر جەرىنەن وزگەرىس بايقالسا، دەرەۋ قالىپقا كەلتىرىلەدى.
دەنەدەگى بارلىق سۇيىقتىق جاڭارتىلىپ، ساركوفاگقا قايتا سالىنادى. مۇردە ءتىرى سەكىلدى كورىنۋى ءۇشىن 14 سپەكترلى جارىق شامدار قويىلعان. ساركوفاگتىڭ ىشىندەگى تەمپەراتۋرا ىلعي +16 گرادۋس بولىپ تۇرادى.
وسى جىلى رەسەيلىك اقپارات كوزدەرىندە ونىڭ مۇردەسىنىڭ كوشىرمە ەكەندىگى جايلى شۋ شىقتى. مۇنداي شۋ ول ولگەن سوڭ-اق تاراي باستاعان ەكەن. ايتسە دە، زەرتتەۋشىلەر مەن ونىڭ دەنەسىمەن تىكەلەي جۇمىس ىستەگەندەر مۇردەنىڭ لەنيندىكى ەكەنىن ايتادى. راسىمەن دە، مەملەكەت تاراپىنان قىرۋار قاراجات ءبولىنىپ جاتقاندا قانشاما جۇمىسشى قۋىرشاقتى كۇتىپ-باپتاماسا كەرەك؟ دەرەككوزدەرگە سۇيەنسەك، ءمايىتتى ساقتاۋ ءۇشىن جىلىنا 17 ميلليون رۋبل كەتەتىن كورىنەدى.
جىل سايىن وسىنشا قاراجاتتىڭ ءبىر ءمايىتتىڭ ساقتالۋىنا عانا كەتەتىنىنە كوپشىلىك نارازى. كوپتەگەن ساياساتتانۋشىلار دا لەنيندى تەزىرەك جەرلەۋدى ۇسىنعان ەكەن. بىراق ونى تاريحي جادىگەر كورىپ، وعان تابىنۋشى توپتىڭ كوپتىگىنەن بە بيلىك بۇل ۇسىنىستى قابىلداماعان. رف پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين ءوزىن كەڭەس وداعىمەن بايلانىستىراتىن ادامدار ءتىرى جۇرگەندە لەنينگە ەشقاشان تيىسپەيتىندىگىن ايتىپتى.
فوتو اشىق دەرەككوزدەن الىندى
ايجان پەردەبەكقىزى
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
