قارجى پيراميداسى — بۇل ينۆەستيتسيالىق جوبالاردىڭ ءبىر ءتۇرى بولىپ تابىلاتىن الاياقتىقتىڭ ءبىر ءتۇرى. مۇندا العاشقى سالىمشىلارعا پايدا تولەۋ ءۇشىن جاڭا قاتىسۋشىلاردىڭ اقشاسى تارتىلادى، بىراق بۇل مودەل ۇزاق مەرزىمگە سوزىلمايدى، سەبەبى سوڭىندا كىرىستەردى الۋ مۇمكىندىگى بولمايدى. قازاقستاندا دا قارجى پيراميدالارىنىڭ قۇربانى بولعان ازاماتتار سانى جىلدان-جىلعا ارتىپ كەلەدى.
قازاقستاندا قارجى پيراميداسىنىڭ پايدا بولۋ تاريحى
قارجى پيراميدالارى قازاقستاندا 1990 جىلداردىڭ ورتاسىندا كەڭ تارالا باستادى. جەكە تۇلعالار مەن كاسىپكەرلەر قارجى سالىمدارى ارقىلى ۇلكەن پايدا الۋعا ۋادە بەرەتىن الاياقتىق سحەمالار قۇرا باستادى. مۇنداي سحەمالاردىڭ تانىمال بولۋ سەبەپتەرى حالىقتىڭ قارجىلىق ساۋاتتىلىعىنىڭ تومەندىگى مەن جاڭا ەكونوميكالىق جۇيەگە بەيىمدەلۋ پروتسەسىنىڭ قيىندىعى ەدى. مىسالى، «قازاقينۆەست»، «بانكارت» سياقتى قارجى ۇيىمدارى العاشقى جىلدارى ينۆەستيتسيالاردىڭ ۇلكەن تابىس اكەلەتىنىنە سەندىرىپ، كوپتەگەن ازاماتتاردى وزدەرىنە تارتقان بولاتىن.
قارجى پيراميدالارىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى
قارجى پيراميداسىنىڭ نەگىزگى بەلگىسى — جاڭا قاتىسۋشىلاردىڭ اقشاسىنان ەسكى قاتىسۋشىلارعا تولەم جاساۋ. مۇنداي جۇيە ەشقانداي ناقتى ينۆەستيتسيالىق قىزمەتكە نەگىزدەلمەيدى، تەك جاڭا ادامداردىڭ قارجى سالىمدارىمەن جۇمىس ىستەيدى. قارجى پيراميداسى ادەتتە تومەندەگى سيپاتتامالارمەن ەرەكشەلەنەدى:
1. ۇلكەن پايدا ۋادە ەتۋ: الاياقتار از ۋاقىت ىشىندە جوعارى پايىزدىق مولشەرلەمە ۇسىنۋ ارقىلى ادامداردى وزدەرىنە تارتادى.
2. تۇراقتى ەمەس تابىس كوزى: شىندىعىندا، جۇيەنىڭ وزىندە ناقتى قىزمەت كورسەتۋ نەمەسە ءونىم ءوندىرۋ جوق.
3. تەز ارادا اقشا الۋ: قارجى پيراميداسىنا قاتىسۋشىلارعا بىردەن ۇلكەن پايدا نەمەسە قايتارىم كۇتىلەدى، الايدا بۇل ۋاقىت وتە كەلە ءوز كۇشىن جويادى.
4. قۇپيالىلىق پەن كۇماندىلىك: قارجى پيراميداسىنا قاتىسۋشىلارعا ونىڭ ناقتى جۇمىسى مەن قۇرىلىمى تۋرالى تولىق اقپارات بەرىلمەيدى.
قازاقستانداعى قارجى پيراميدالارىنىڭ قازىرگى جاعدايى
قازاقستاندا قارجى پيراميداسىن ۇيىمداستىرۋ مەن وعان قاتىسۋ زاڭسىز بولىپ تابىلادى. دەگەنمەن، بۇل الاياقتىق سحەمالاردان ساقتانۋ وتە قيىن، سەبەبى ولار ۇنەمى جاڭارىپ، جاسىرىن تۇردە ارەكەت ەتەدى. وسى سوڭعى جىلدارى بىرنەشە ءىرى قارجى پيراميدالارىنىڭ اشىلۋى مەن جويىلۋى بايقالدى. مىسالى، 2018 جىلى «كەشبەك» قارجى پيراميداسى مەن «ەمەليانوۆ» پيراميداسى ازاماتتاردى الداپ، ءىرى سوماداعى قارجىنى يەمدەنگەن بولاتىن.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا قارجى پيراميدالارىنىڭ قۇربانى بولعان ادامداردىڭ سانى ارتىپ وتىر، ال بۇل ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ ماسەلەسى دە وزەكتى بولىپ وتىر. الايدا، ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ دامۋى مەن نارىقتىق جۇيەنىڭ قايتا قۇرىلۋى قارجى پيراميدالارىنىڭ كوبەيىپ كەتۋىنە ىقپال ەتەتىن فاكتورلاردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.
قارجى پيراميدالارىنىڭ الدىن الۋ شارالارى
قازاقستاندا قارجى پيراميداسىنىڭ ارەكەتىن توقتاتۋ جانە ولاردى بولدىرماۋ ءۇشىن بىرقاتار زاڭدىق جانە اقپاراتتىق شارالار قولدانىلىپ كەلەدى:
1. قارجىلىق ساۋاتتىلىقتى ارتتىرۋ: حالىقتى قارجىلىق ساۋاتتىلىققا تاربيەلەۋ، ونىڭ ىشىندە قارجى سالاسىندا الاياقتىقتىڭ قانداي تۇرلەرى بار ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ ماڭىزدى.
2. قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ جۇمىسىن كۇشەيتۋ: قارجى پيراميدالارىن ۇيىمداستىرۋشىلار مەن وعان قاتىسۋشىلاردى جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ ءۇشىن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ جۇمىسى ۇنەمى جەتىلدىرىلىپ وتىرۋى كەرەك.
3. جاڭا زاڭداردى قابىلداۋ: قارجى نارىعىن رەتتەيتىن زاڭداردى جەتىلدىرۋ جانە قارجى پيراميداسىنىڭ ارەكەتىنە قاتىستى جاڭا سانكتسيالار ەنگىزۋ ماڭىزدى.
4. قارجىلىق رەتتەۋشى ورگانداردىڭ باقىلاۋى: قارجىلىق ۇيىمدار مەن كومپانيالار اراسىندا مونيتورينگ جۇرگىزۋ، اسىرەسە ينۆەستيتسيالىق قىزمەتتى جۇزەگە اسىراتىن كومپانيالارعا قاتىستى قاتاڭ باقىلاۋ جۇرگىزۋ قاجەت.
قارجى پيراميدالارى — بۇل قوعامعا زور زالال كەلتىرەتىن الاياقتىق سحەمالار. قازاقستاندا ولارمەن كۇرەسۋ ءۇشىن حالىقتىڭ قارجىلىق ساۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى مەن قارجىلىق رەتتەۋشىلەردىڭ كۇشىن بىرىكتىرۋ قاجەت. سونىمەن قاتار، ازاماتتار ءاردايىم قارجىلىق ۇسىنىستاردىڭ زاڭدىلىعىن تەكسەرىپ، كۇماندى سحەمالاردان اۋلاق بولۋعا تىرىسۋى ءتيىس. قارجى پيراميداسىنا قارسى كۇرەستە بارشا قوعام مەن مەملەكەت بىرلەسە وتىرىپ ارەكەت ەتۋى ماڭىزدى.
