ناۋرىزدىڭ بىرىنەن باستاپ اسكەرگە شاقىرۋ پۋنكتتەرىندە قالالىق جانە اۋداندىق اسكەرگە شاقىرۋ كوميسسيالارى جۇمىسىن باستادى. كوكتەمگى شاقىرىلىمدا قازاقستان قارۋلى كۇشتەرى قاتارىن 1 ناۋرىزدان 30 ماۋسىمعا دەيىن باتىس وڭىرىنەن 18 بەن 27 جاس ارالىعىنداعى 600-دەن اسا ازاماتپەن تولىقتىرۋ جوسپارلانعان. وتكەن جىلدىڭ كۇز ايىندا شەكارا قىزمەتىنە اسكەري قىزمەتىن وتەۋگە اتتانعان 115 ساربازدىڭ 35-ءى كەلىسىمشارت نەگىزىندە اسكەري قىزمەتكە قالۋعا ءوتىنىش ءبىلدىرىپتى. جاسوسپىرىمدەر شاقىرتۋ قاعازى جانە sms-حابارلامالار بارعان جاعدايدا مەديتسينالىق كوميسسيادان وتۋگە كەلۋى قاجەت. ەگەر اسكەرگە شاقىرىلۋشى بىرنەشە رەت حابارلاعاننان كەيىن جيناۋ پۋنكتىنە كەلمەسە، وندا جەرگىلىكتى اسكەري باسقارۋ ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرى پوليتسيا قىزمەتكەرلەرىمەن بىرلەسىپ جالتارۋشىنىڭ تۇراتىن جانە جۇمىس ىستەيتىن جەرىنە بارادى. وسى ورايدا بقو قورعانىس ىستەرى جونىندەگى دەپارتامەنت باستىعىنىڭ ورىنباسارى، پودپولكوۆنيك البەرت بەكمۇحانوۆپەن تىلدەسكەن ەدىك.
البەرت ماركيستۇلىنىڭ ايتۋىنشا، قالتا تەلەفونىنا شاقىرتۋ حابارلاما جىبەرىلسە دە شاقىرۋ پۋنكتىنە كەلمەيتىن جاستار بار كورىنەدى. ياعني، بوزبالالار اسكەردەن ءالى دە جالتارادى. ازاماتتارعا ەلەكتروندىق ۇكىمەت پورتالى ارقىلى قىزمەت كورسەتىلەدى. اتالعان قىزمەتتەردى كورسەتۋگە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار جاۋاپتى. قورعانىس ىستەرى جونىندەگى دەپارتامەنتتە «قارۋلى كۇشتەر – ادالدىق الاڭى» اتتى جوبالىق كەڭسە جۇمىس ىستەيدى.
– مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ كوپتەگەن جاستاردىڭ اسكەري بورىشىن وتەۋدەن قاشۋى ماڭىزدى ماسەلە ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ءبىزدىڭ ماڭىزدى مىندەتىمىز – جاستاردى اسكەري قىزمەت وتكەرۋگە، ەرەكشە ميسسيا بولىپ تابىلاتىن اسكەري بورىشىن ورىنداۋعا ىنتالاندىرۋ. قورعانىس مينيسترلىگى وسى باعىتتا ۇسىنىستار ازىرلەپ، جۇزەگە اسىرۋدا. ماسەلەن، اسكەري قىزمەت وتكەرۋ كەزەڭىندە كرەديتتىك كانيكۋل بەرۋ، جوعارعى وقۋ ورىندارىنا ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستىسىز ءتۇسۋ سياقتى جەڭىلدىكتەر قاراستىرىلعان. شەكارا قىزمەتىن جاساقتاۋ ءۇشىن اسكەرگە شاقىرۋشىلاردى ىرىكتەۋ ءبىلىم دەڭگەيى، دەنساۋلىعى مەن دەنە شىنىقتىرۋ دايىندىعى بويىنشا قويىلاتىن تالاپتارعا سايكەس جۇرگىزىلەدى. ولاردى شەكارا قىزمەتىنىڭ دارىگەرلەرى مەن مەديتسينا قىزمەتكەرلەرى ارنايى تەكسەرىستەن وتكىزەدى. بۇدان بولەك، اتا-اناسى، وتباسىلىق جاعدايى جونىندەگى مالىمەت تە ناقتىلانادى. ال، شەكارا قىزمەتىنە بورىشىن وتەۋگە باراتىن جاستاردىڭ باسقا ساربازداردان ەرەكشەلىگى – پسيحولوگتىڭ پوليگرافولوگيالىق سىنىنان وتەدى. بولاشاق ساربازدارعا ەكىنشى دارەجەلى قۇپيا قۇجاتتارمەن جۇمىس جاساۋعا مۇمكىندىك بەرىلەدى. سول سەبەپتى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنىڭ دە تەكسەرۋلەرىنەن سۇرىنبەي وتۋلەرى قاجەت بولادى، – دەيدى سالا مامانى.
ساربازدىڭ بويى 185 سم-دەن كەم بولماۋى كەرەك. اسكەري كوميسسارياتتا بىردەن ءبارىن تاڭداپ المايدى. دەنى ساۋ، پسيحيكالىق تۇرعىدا ورنىقتى، ورتا ءبىلىم العان جىگىتتەر ىرىكتەلەدى. جالپى، بولاشاق ساربازدار دارىگەرلىك تەكسەرىستەن بولەك، پسيحولوگيالىق تەستتەن دە وتەدى. اسكەرگە شاقىرۋ ناۋقانىن ساپالى ءارى ۋاقىتىلى ورىنداۋ ماقساتىندا كوميسسيا ءار شاقىرىلۋشىنى جەكە-جەكە قاراستىرادى. ولاردىڭ وتباسى جاعدايى ساراپتالىپ، دەنساۋلىعىنىڭ جارامدىلىعى باستى نازارعا الىنادى. سىننان سۇرىنبەگەن جاۋىرىنى قاقپاقتاي، جۇدىرىعى توقپاقتاي، تەپسە تەمىر ۇزەتىن جىگىتتەر اسكەر قاتارىن تولىقتىرادى.
مەديتسينالىق كوميسسيانىڭ ناتيجەلەرى بويىنشا شاقىرىلۋشىنىڭ مەرزىمدى اسكەري قىزمەت وتكەرۋگە جارامدىلىق دارەجەسى ايقىندالادى. ەگەر جاس جىگىت جارامسىز دەپ تانىلسا، وندا سول كۇنى ۇيىنە قايتارىلادى. ەگەر قوسىمشا تەكسەرۋدى قاجەت ەتسە، مەديتسينالىق مەكەمەلەرگە جىبەرىلەدى. مەديتسينالىق كوميسسيا تەكسەرۋىنەن ءساتتى وتكەن جانە قىزمەتكە جارامدى دەپ تانىلعان بوزبالانىڭ ءاربىرىن اكىمنىڭ ورىنباسارى توراعالىق ەتەتىن شاقىرۋ كوميسسياسى دەربەس قارايدى. وسىلايشا، اسكەرگە شاقىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدانادى. سونىمەن قاتار، دەپارتامەنت باسشىسىنىڭ ورىنباسارى شاقىرۋ بويىنشا مەديتسينالىق كوميسسيا مەن اسكەري قىزمەتتەن جالتارۋ اكىمشىلىك جانە قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىك رەتىندە قارالاتىنىن ەسكە سالدى. شاقىرۋ قاعازى بويىنشا مەديتسينالىق تەكسەرۋگە كەلمەگەن جاعدايدا 5 اەك مولشەرىندە ايىپپۇل سالىنادى. اسكەري قىزمەتتەن جالتارۋ 1 مىڭ اەك مولشەرىندە ايىپپۇل سالۋعا، نە سول مولشەردە تۇزەتۋ جۇمىستارىنا، نە 400 ساعاتقا دەيىنگى قوعامدىق جۇمىستارعا تارتۋعا، نە ءبىر جىلعا دەيىنگى مەرزىمگە باس بوستاندىعىن شەكتەۋگە نەمەسە ودان ايىرۋعا اكەپ سوعادى.
– وتاندى قورعاۋ ءاربىر ازاماتتىڭ قاسيەتتى بورىشى جانە پارىزى ەكەندىگىن مۇلدەم ۇمىتپاۋىمىز قاجەت. دەنساۋلىق جاعدايىمىز جارامدى بولسا بار بولعانى ءبىر جىلعا ياعني، 12 ايعا سوزىلعان اسكەري بورىشىمىزدى وتەۋدەن باس تارتپايىق جانە جالتارمايىق. سىزدەر قاسيەتتى جەردە تۋىپ، وستىڭىزدەر، سونىمەن قاتار وتانىم دەپ ات ۇستىندە جەرىمىزدى قورعاعان باتىرلاردىڭ ۇرپاعىسىزدار. ماتەريالدىق قۇندىلىقتاردىڭ ارتىنان قۋماي، رۋحاني بايلىقتىڭ تىزگىنىن ۇستاڭىزدار. وتانىمىزعا ەرەن ەڭبەكتەرىڭىزدى توگۋگە ات سالىسايىق ازاماتتار! – دەيدى جاس ۇرپاققا البەرت بەكمۇحانوۆ.
«اسكەر» ءسوزى قۇلاعىمىزعا ەستىلسە، كوز الدىمىزعا بىردەن تاياق جەپ، قورلىق كورىپ جاتقان ەر جىگىتتەر ەلەستەيتىنى جاسىرىن ەمەس. ويتكەنى، سوڭعى جىلدارى قۇلاققا تۇرپىدەي ەستىلەتىن جاعىمسىز جاڭالىقتار قاپتاپ كەتتى. «جىگىتتەر ەمەس، ولاردىڭ اتا-انالارى اسكەرگە بالالارىن جىبەرۋگە قارسىلىق تانىتاتىن كورىنەدى. قورقادى. اسىرەسە انالار ۇلىن اسكەرگە جىبەرگىسى كەلمەيدى» دەيدى بۇل ورايدا ماماندار.
سوزدەرىنە سۇيەنسەك، وتان الدىنداعى بورىشىن وتەۋگە باراتىن ساربازدارعا قازىر جاقسى جاعداي جاسالعان. بۇرىنعىداي الىمجەتتىك جوق، تاماق، كيىم تۇگەل. ال، اسكەرگە جارامدى جىگىتتەردىڭ كوبىسىنىڭ باسىندا نەسيە بار. نەسيەلەرىنە پايىزدىق ۇستەمە كوپ قوسىلىپ كەتە مە دەپ الاڭدايدى. مۇنداي جاعدايدا بانككە حات جازىپ، ءۇزىلىس بەرۋ سۇرالادى. ال، وتباسىنداعى جاعدايى ناشار، ءتۇرلى الەۋمەتتىك توپقا جاتاتىن، بالاسى ءۇيدىڭ اسىراۋشىسى بولسا، جاعدايى ەسكەرىلەدى.
ءيا، اسكەر – ءار ساربازدى شىڭدايتىن، شىنىقتىراتىن ناعىز ءومىر مەكتەبى. سوندىقتان سايدىڭ تاسىنداي جىگىتتەردىڭ وتانىن قورعاۋدان جالتارماعانى دۇرىس!
كاۋسار بايعاليەۆا
