Altyn Orda dáýiriniń beınesi sahnada: ulttyq operanyń jańa belesi

85
Adyrna.kz Telegram

Erteń Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq opera jáne balet teatry Hamıt Shanǵalıevtiń «Han Sultan. Altyn Orda» operasynyń premerasyna arnalǵan baspasóz jıynyn ótkizedi.

Jaqynda sizder  álemniń talantty shyǵarmashylyq tulǵalarynyń  birlesken eńbeginiń nátıjesinde dúnıege kelgen jańa ulttyq opera jaryqqa shyǵady. Úsh kún boıy  ortaǵasyrlyq alyp memleket- Altyn Ordanyń qurylýyna kýá bolyp,  ǵasyrlar qoınaýyna jeteleıtin, uly sezimge toly esten ketpes saıahatty bastan keshýge múmkindik týady. Munyń barlyǵy teatr artısteri men balet bıshileriniń, hor men sımfonııalyq orkestrdiń jandy oryndaýy arqyly, sahnanyń transformaııalyq dekoraııalary, jaryq effektileri men beıneproekııalardyń arqasynda júzege asady. Bul tehnologııalyq sheshimder ár kórermendi qoıylymnyń basty keıipkerindeı sezindiredi.

Operanyń basty keıipkeri – Han Sultan Joshy hannyń úshinshi áıeli, Altyn Ordanyń bıleýshileriniń biri- Berke hannyń anasy. Ol aqyldylyǵy, qaısar minezi jáne saıası kóregendiginiń arqasynda Altyn Orda tarıhyndaǵy mańyzdy tulǵaǵa aınalyp, ózin de, uldaryn da Joshy ulysyndaǵy basty qaıratkerlerdiń qataryna qosty.

Ideıa avtory-Aınur Kópbasarova.  Dramatýrg Almas Núsiptiń shyǵarmasy negizinde «Han Sultan» operasyn  Maraltaı Ybyraev jazyp shyqty. Operanyń rejısseri – áıgili ıtalıandyq qoıýshy Davıde Lıvermor. Onyń spektaklderi  Mılandaǵy La Scala, Rım operasy, Týrındegi Teatro Regio jáne Genýıadaǵy Carlo Felice teatrlarynda qoıylǵan.

Qoıýshy dırıjer – Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq opera jáne balet teatrynyń jáne M.Jálel atyndaǵy Tatar akademııalyq opera jáne balet teatrynyń bas dırıjeri Nurjan Baıbosynov.

Altyn Orda murasy túrki halyqtaryn biriktiretin rýhanı qazyna bolyp tabylatyndyqtan, operanyń qoıylýyna túrkitildes elderdiń  ǵylymı ortalyqtary men ǵalymdary zor úles qosty. Opera jazý barysynda Altyn Orda men túrkitaný salasynyń ǵalymdary, atap aıtqanda Altyn Orda jáne tatar handaryn zertteý ortalyǵynyń jetekshisi Ilnýr Mırgaleev, Ystambul, Marmara ýnıversıtetiniń professory Ilııas Kemaloglý jáne tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty Nurlan Atyǵaev ǵylymı keńesshi retinde qatysty.

Afısha avtory – Assol Sas, ıllıýstrator-sýretshi, grafık.
Assol óz jumysyn bylaı sıpattady: «Jyrtqysh qustyń qanaty men tumsyǵy Han Sultannyń júzin bas kıim tárizdi jartylaı jasyryp  tur. Bul ári qaýiptiń, ári qorǵaýdyń sımvoly ispetti. Janyp jatqan qala – shaıqastardy, jeńister men jeńilisterdi baıandasa, sol oqıǵalardyń ortasyndaǵy  onyń taǵdyry – jaýyngerlerdiń áıeli men anasy retinde kórinis tabady».

Pikirler