Жалған ақпаратпен және қоғамдық сананы манипуляциялаумен күресу үшін ағартушылық науқандар жүргізіп, сенімді және тексерілген ақпарат көздерін жариялап, халық арасында сыни ойлауды дамыту қажет.
Жалған ақпарат таратқандарды анықтап, жазалау үшін құқық қорғау және мемлекеттік органдармен бірлесіп жұмыс істеу маңызды.
Қаржы пирамидалары мен интернет-алаяқтықпен күресу үшін алаяқтардан қорғану әдістері бойынша ағарту жұмыстарын жүргізу, алаяқтықпен күресу бойынша заңнама және мемлекеттік органдардың өкілеттіктері туралы ақпараттандыру қажет. Сондай-ақ қаржылық институттармен және банктермен жалған схемалар туралы ақпарат алмасу үшін жұмыс істеу керек.
Өз-өзіне қол жұмсаудың алдын алу туралы сөз болғанда, қиындықтар мен депрессияға ұшыраған адамдарға психологиялық қолдау көрсету және кеңес беру маңызды. Суицидтің алдын алу әдістері туралы ақпараттық науқандар жүргізіп, дағдарысты жағдайға тап болғандарға көмек пен қолдау көрсету қажет. Психологиялық көмек пен кеңес алуға жағдай жасау маңызды.
Интернет-алаяқтардың құрығына түскен жағдайда не істеу керек?
1. Транзакцияны блоктау үшін төлем жүргізілген банкке немесе төлем жүйесіне дереу хабарласыңыз.
2. Болуы мүмкін тергеу және ақшаны қайтаруға көмектесу үшін оқиға туралы полицияға немесе қауіпсіздік қызметіне хабарлаңыз.
3. Алаяқтықты дәлелдеуге көмектесетін барлық дәлелдерді (электрондық хаттар, скриншоттар, түбіртектер, т.б.) сақтаңыз.
4. Банк карталарымен немесе төлем жүйелерімен байланысты барлық шоттарыңыздағы құпия сөздерді өзгертіңіз.
5. Болашақта алаяқтыққа ұрынбау үшін онлайн сатып алу кезінде мұқият және мұқият болыңыз.
Бұқаралық ақпарат құралдарын онлайн алаяқтық туралы ескерту маңызды, себебі ол адамдарды ақшаны, жеке ақпаратты жоғалтудан және басқа да жағымсыз салдардан қорғауға көмектеседі. Бұқаралық ақпарат құралдары кең аудиторияны алаяқтықтың әртүрлі түрлерінен хабардар етіп, адамдарға ескерту жасап, желіде қырағырақ және мұқият болуға көмектесе алады. Интернеттегі алаяқтық туралы хабарлау, сондай-ақ онлайн қылмысқа қатысты заңнама мен жауаптарды жақсартуға көмектеседі.
Жалған ақпарат - бір адамның өмірі түгілі, бір мемлекет пен екіншісін соғысқа апаруы да әбден мүмкін. Жалған ақпарат өте қауіпті әрі бұл ақпарат ағыны толған заманда өте қауіпті деуге де болады.
Жаңалықтар өміріміздің ажырамас бөлігі. Ақпарат барлық жерден келеді және мұндай тығыз ақпараттық өрістің жанама әсері жүйке жүйесінің шамадан тыс жүктелуі ғана емес, сонымен қатар жалған болып табылады. Күн сайын сенімді фактілерге қатысы жоқ хабарламалар көбейіп келеді.
Жалған хабарламалар абайсызда әрекеттерге түрткі болып, адамдардың денсаулығына қауіп төндіреді, қоғамда дүрбелең туғызады
Жалған ақпарат пен сапасыз журналистика кеше ғана болған жоқ. Бірақ қол жетімді интернет пен смартфондардың арқасында әлеуметтік желілердің жылдам танымал болуына және мазмұнды тарату жылдамдығына байланысты жағдай нашарлады. Күн сайын бізді қарама-қайшы жаңалықтардың ағыны жауып жатыр - бұл газ және коммуналдық қызметтер бағасының өсуі, әскери агрессия қаупі немесе вирустың жаңа штаммы деуге келеді.
Иә, әсіресе әлеуметтік желілер мен БАҚ арқылы жалған ақпарат тез таралады. Жаңалықтарда немесе танымал платформаларда жалған ақпарат пайда болған кезде, ол тез таралып, жоққа шығарылмас немесе жойылмас бұрын кең тарауы мүмкін. Біз көрген және оқыған ақпаратқа сын көзбен қарап, оларға сенбес бұрын фактілерді тексеру маңызды.
Қазақстанда сенімсіз ақпараттың (фейк жаңалықтар) таралу проблемасы өзекті күйінде қалып отыр және соңғы жылдары тіпті өсуде. Бұл ақпарат өте тез және жиі дұрыс тексерілмей таралатын әлеуметтік желілер мен мессенджерлерді белсенді пайдалану сияқты бірнеше факторларға байланысты. Сондай-ақ жалған ақпараттан зардап шегуі мүмкін азаматтардың ар-намысы мен абыройын қорғау маңызды аспект болып табылады. Жалған ақпарат жеке тұлғалар мен ұйымдардың беделіне айтарлықтай нұқсан келтіріп, қоғамда дүрбелең тудыруы мүмкін. Мәселені күрделендіретін болсақ, көптеген пайдаланушыларда шынайы және жалған ақпаратты ажырата алатын сыни ойлау және медиа сауаттылық дағдылары жоқ. Осылайша, фейк жаңалықтардың таралуына қарсы күрес тек заңнамалық шараларды ғана емес, сонымен қатар халық арасында ақпараттың хабардарлығы мен сыни қабылдау деңгейін арттыруды қамтитын кешенді тәсілді талап етеді.
Қазақстанда жалған ақпарат таратқаны үшін қылмыстық және әкімшілік жауапкершілік қарастырылған. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 274-бабына сәйкес, көрiнеу жалған хабарлама жасау – зардаптың ауырлығына қарай айыппұл салуға, қоғамдық жұмыстарға тартуға не жетi жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға жазаланады.
Қазақстанда жалған ақпарат таратуға қарсы заң бар, бірақ оның тиімділігін әр түрлі бағалауға болады. Кейбір жағдайларда жаза жеткілікті түрде қатал болмауы мүмкін, бұл әрдайым тежеу құралы бола бермейді. Дегенмен, шамадан тыс айыппұлдар сөз бен сөз бостандығына әсер етуі мүмкін, бұл сақтықты қажет етеді.
