جاڭبىرشيننىڭ مالىمدەمەسىنەن كاسىبيلىكتى ءجيى ساقتامايتىنى بايقالادى.
ءماجىلىس دەپۋتاتى «ءبىز افريكالىق ابوريگەندەر ەمەسپىز» دەگەن مالىمدەمەسى قوعامدا ۇلكەن رەزونانس تۋدىرىپ، حالىقتىڭ نازارىن تەك وسىعان اۋداردى. ال، اۋە سالاسىنداعى نەگىزگى ماسەلەلەر نازاردان تىس قالدى. قاتەلەسپەسەم بۇل ءبىرىنشى رەت ەمەس: بۇعان دەيىن دە جاڭبىرشين ەكولوگيالىق ماسەلەلەر بويىنشا بەلگىلى ەكولوگ مەلس ەلەۋسىزوۆكە قاتتى سويلەپ، قوعام نازارىن وزىنە اۋدارعان ەدى. بۇل ءسوزدىڭ ءوزى داۋ تۋدىرىپ، ريتوريكانىڭ شەكاراسىن ساقتاۋ كەرەكتىگىن كورسەتتى. مۇنداي ريتوريكا قانشالىقتى ورىندى جانە كاسىبي؟
مەنىڭ ويىمشا ەتيكا مەن كاسىبيلىككە سىن. دەپۋتات حالىقتىڭ وكىلى رەتىندە ءار ءسوزىن ويلانىپ ايتۋى ءتيىس. الايدا سوڭعى پىكىرلەرى بۇل تۇرعىدا سۇراق تۋدىرادى.
ال، «ءبىز افريكالىق ابوريگەندەر ەمەسپىز» دەگەن ءسوز قازاقستاننىڭ حالىقارالىق بەدەلىنە كەرى اسەرىن تيگىزۋى مۇمكىن. بۇل ءسوز كەيبىر حالىقتاردى تومەندەتۋ رەتىندە قابىلدانۋى ىقتيمال. سونداي-اق، ەلەۋسىزوۆپەن بولعان جاعداي دەپۋتاتتىڭ ەتيكالىق نورمالاردى ساقتاماعانىن ايعاقتايدى.
مەنىڭ ويىمشا، دەپۋتاتتىڭ باستى مىندەتى – حالىقتى تىڭداپ، كونسترۋكتيۆتى ديالوگ جۇرگىزۋ. ەموتسياعا بەرىلىپ، قارسىلاستى كەمسىتەتىن ءسوز ايتۋ، مەيلى ول باسقا دەپۋتات بولسىن، مەيلى قوعام قايراتكەرى بولسىن، كاسىبيلىكتىڭ جەتىسپەۋىن كورسەتەدى.
پارلامەنتتە پىكىرتالاس مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋ وتە ماڭىزدى. ۇلىبريتانيا نەمەسە جاپونيا سەكىلدى دامىعان ەلدەردىڭ تاجىريبەسىندە دەپۋتاتتار ەموتسياسىن باقىلاپ، سوزدەرىنىڭ سالدارىن ەسكەرىپ وتىرادى. قازاقستان دەپۋتاتتارىنا دا ريتوريكا مەن ەتيكا ەرەجەلەرىن ساقتاۋ ارقىلى ساياسي مادەنيەتتى دامىتۋ قاجەت.
پارلامەنتتىك جۇمىس فاكتىلەرگە نەگىزدەلگەن، دالەلدى جانە كونسترۋكتيۆتى پىكىرتالاستاردى تالاپ ەتەدى. اشۋعا بەرىلگەن دەپۋتاتتىڭ ءسوزى كەيدە ماسەلەنىڭ ماڭىزىن تومەندەتىپ جىبەرۋى مۇمكىن. جوعارىدا جازعانىمداي، حالىقتىڭ اراسىندا تەك دەپۋتاتتىڭ فوستەرگە “كۇلمەڭىز، افريكالىق ابوريگەندەر ەمەسپىز” دەگەنى تالقىلانۋدا. نەگىزگى ماسەلەلەر وسىنداي ەموتسيادان كەيىن تىس قالدى.
دەپۋتاتتار قوعامدىق مالىمدەمە جاساعاندا اباي بولۋى ءتيىس. حالىقارالىق جانە ىشكى اۋديتوريا الدىندا قۇرمەت پەن بەيتاراپتىقتى ساقتاۋ – كاسىبي ساياساتكەردىڭ ماڭىزدى قاسيەتى دەپ ەسەپتەيمىن.
Erbolat Muhamedjan
