الماتىدا قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 80 جىلدىق مەرەيتويى اتاپ ءوتىلدى. ۋنيۆەرسيتەتتە «ءبىلىمدى قىزدار – ءبىلىمدى ۇلت» تاقىرىبىندا حالىقارالىق فورۋم ءوتتى. مەرەيتوي اياسىندا ەلىمىزدىڭ ءبىلىم جانە عىلىم سالاسىنا ەڭبەگى سىڭگەن تۇلعالار، ۋنيۆەرسيتەت تۇلەكتەرى جانە پروفەسسورلىق-وقىتۋشىلىق قۇرامى ماراپاتتالدى.
حالىقارالىق فورۋمعا ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى وكسىكباەۆ ومارحان نۇرتايۇلى، قر پرەزيدەنت جانىنداعى ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى كۇرىشباەۆ اقىلبەك قاجىعۇلۇلى،ۇلتتىق ينجەنەرلىك اكادەميا پرەزيدەنتى جۇماعۇلوۆ باقىتجان تۇرسىنۇلى، قر پارلامەنتى ءماجىلىسى دەپۋتاتى، پرەزيدەنت جانىنداعى ايەلدەر ىستەرى جانە دەموگرافيالىق ساياسات جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيا مۇشەسى ابدەن قاراقات جاقسىلىققىزى، قازاق كسر حالىق اعارتۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى اياگۇل تورەقىزى ميرازوۆا، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، اكادەميك، «تۇران» ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى جوعارى وقۋ ورىندارى قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى الشانوۆ راحمان الشانۇلى، پرەزيدەنت جانىنداعى ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسى ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ تاۋەلسىز ديرەكتورى، ۇلتتىق قۇرىلتاي مۇشەسى، ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور قۇرماناليەۆ كارىمبەك ارىستانبەكۇلى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك ەرى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى سميرنوۆا يرينا ۆلاديميروۆنا قاتىسىپ، قۇتتىقتاۋ ءسوز سويلەدى.
قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ باسقارما توراعاسى – رەكتورى قاناي گۇلميرا امىرحانقىزى ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسىنا العىسىن ءبىلدىرىپ، ۋنيۆەرسيتەتتىڭ دامۋىنا قوسقان ۇلەسى ءۇشىن مەدال تابىس ەتتى.
«مەرەيتوي اياسىندا ءبىر جىل بويى كوپتەگەن كونفەرەنتسيالار، عىلىمي جوبالار جۇزەگە اسىرىلدى، ورتالىقتار اشىلدى، پروفەسسورلار ءدارىس وقىدى. بىراق بۇگىنگى كۇن ەرەكشە، سەبەبى ۋنيۆەرسيتەتىمىزدىڭ باستى جەتىستىگى، قوعامعا بەرگەن جاقسىلىعى سىزدەردىڭ الدارىڭىزدا وتىر. ۋنيۆەرسيتەتىمىزدىڭ وركەندەپ، وسۋىنە ۇلەس قوسىپ جۇرگەن ەل اعالارىنا العىس ايتامىن. ومارحان نۇرتايۇلى ۋنيۆەرسيتەتىمىزگە كولەمدى ينۆەستيتسيا الىپ كەلدى. قىزداردىڭ ءبىلىم الۋىنا قولداۋ ءبىلدىرىپ، مەملەكەت تاراپىنان الماتىنىڭ ورتالىعىنان عيمارات بەرىلۋىنە، زەرتحانالاردىڭ اشىلۋىنا سەپتىگىن تيگىزدى»، – دەدى رەكتور.
شارا بارىسىندا قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى اياگۇل تورەقىزى ميرازوۆا ۇجىمدى قۇتتىقتاپ، جۇمىسىنا ساتتىلىك تىلەدى.
«قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 80 جىلدىعى – بارشا قازاقستاننىڭ قۋانىشى دەسەم، ارتىق ايتقانىم ەمەس. وزىق ويلى ۇلتتى تاربيەلەۋدە انا مەن ۇستازدىڭ الار ورىنى ەرەكشە. ال قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى وسى جولدا ايانباي ەڭبەك ەتۋدە. نەبىر تۇلعالار وسى ۋنيۆەرسيتەتتەن تۇلەپ ۇشتى. تاريحى وتە تەرەڭ ۋنيۆەرسيتەتىمىز وركەندەي بەرسىن. بىلىكتى ۇستازدارىمىز، ەلدى الەمگە تانىتاتىن تۇلەكتەرىمىز كوپ بولعاي», – دەدى اياگۇل تورەقىزى.
قر پارلامەنتى ءماجىلىسى دەپۋتاتى سميرنوۆا يرينا ۆلاديميروۆنا ءوز سوزىندە قىز بالانىڭ تاربيەسىنىڭ ماڭىزدىلىعىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. تاربيەلى، ىزگى قاسيەتتەرگە يە قىزدار بولاشاقتا ۇلتتىڭ ار-نامىسىن ساقتايتىن، قوعامعا ۇلگى بولاتىن ۇرپاقتى قالىپتاستىرۋدا شەشۋشى ءرول اتقاراتىنىن ايتتى.
فورۋمدا QyzPU رەكتورى قاناي گۇلميرا امىرحانقىزى ەلىمىزدىڭ ءبىلىم جانە عىلىم، مادەنيەت سالالارىن دامىتۋعا ۇلەس قوسقان تۇلەكتەرگە العىس ايتىپ، مەرەيتويلىق توسبەلگى تابىستادى.
ۋنيۆەرسيتەتتىڭ بەلدى تۇلەكتەرى بەلگىلى اقىن جانە قوعام قايراتكەرى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى اقۇشتاپ باقتىگەرەەۆا، ۇلاعاتتى ۇستاز، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى، «پاراسات» وردەنىنىڭ يەگەرى ورازكۇل اسانعازى، تانىمال قوعام قايراتكەرى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، پروفەسسور، «پاراسات» جانە 2 دارەجەلى «دوستىق» وردەندەرىنىڭ يەگەرى اسىلى اليقىزى وسمان قۇتتىقتاۋ ءسوز سويلەدى.
مەرەيتوي اياسىندا ۋنيۆەرسيتەت تاريحىنداعى ايتۋلى وقيعا – QyzPU جاڭا وقۋ عيماراتىنىڭ اشىلۋ ءراسىمى ءوتتى. جاڭا كورپۋستىڭ لەنتاسىن قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ۋنيۆەرسيتەت تۇلەگى ورىنشا قارابالينا، قر عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم ءمينيسترى ساياسات نۇربەك جانە ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى ومارحان وكسىكباەۆ كەستى.
سونىمەن قاتار ۋنيۆەرسيتەتتە پانارالىق عىلىمي زەرتحانانىڭ اشىلۋ ءراسىمى ءوتتى. سالتاناتتى شاراعا حيميا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور مۇحامەدقالي ماتاەۆ جانە ۋنيۆەرسيتەتتىڭ ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى ومارحان وكسىكباەۆ قاتىسىپ، لەنتاسىن قيدى.
«ۋنيۆەرسيتەت جاس مامانداردى تاربيەلەپ قانا قويماي، عىلىم سالاسىن دامىتۋعا دا دەن قويىپ وتىر. ۇلكەن عىلىمي ورداعا اينالۋىنا كوڭىل ءبولىپ، زەرتحانالار اشىپ جاتىرمىز. رەسپۋبليكادا جوق قۇرىلعىلار الدىندى. زەرتحاناداعى وقۋدىڭ 30%-ى وقۋ-ادىستەمەلىك بولسا، 70%-ى عىلىمي تاجىريبە جيناقتاۋعا باعىتتالعان. عالىمداردىڭ وسى زەرتحانالارداعى تاجىريبەسىنىڭ ارقاسىندا ەلىمىزدە عىلىمي جاڭالىقتار بولادى سەنىمدەمىن. سوندىقتان بۇل ۋنيۆەرسيتەت تەك مۇعالىم دايارلاۋعا عانا ەمەس، عىلىمدى دامىتۋعا دا ۇلەس قوسادى»، – دەدى ومارحان وكسىكباەۆ.
زەرتحانالىق ورتالىق «حيميا-بيولوگيا-فيزيكا» باعىتىنداعى ىرگەلى جانە قولدانبالى عىلىمي زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋگە نەگىزدەلگەن، بولاشاقتا باسقا دا باعىتتاردى قامتيدى دەپ جوسپارلانۋدا.
ول ءارتۇرلى سالالاردا زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋگە ارنالعان زاماناۋي قۇرىلعىلارمەن جابدىقتالعان. ورتالىقتا ءتۇرلى باعىتتاعى زەرتحانالار بار: سپەكترلىك تالداۋ زەرتحاناسى، رەنتگەندىك فازالىق تالداۋ زەرتحاناسى، جاڭا ماتەريالداردى سينتەزدەۋ زەرتحاناسى، كۆانتتىق ماگنيتومەتريالىق زەرتتەۋلەر زەرتحاناسى، ەلەكتروندىق قۇرىلىمدىق زەرتتەۋلەر زەرتحاناسى، تابيعي قوسىلىستار حيمياسى زەرتحاناسى، كرەاتيۆتى يدەيالار جانە ىنتىماقتاستىق زەرتحاناسى، بيومەديتسينالىق زەرتتەۋلەرمەن اينالىساتىن بيومەديتسينالىق زەرتتەۋلەر زەرتحاناسى جانە جاڭا بيولوگيالىق ونىمدەر مەن تەحنولوگيالاردى جاساۋ ءۇشىن بيوتەحنولوگيا جانە گەندىك ينجەنەريا بويىنشا زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلەتىن بيوتەحنولوگيالىق زەرتتەۋلەر جاسايتىن زەرتحانا.
مەرەيتوي اياسىندا وتكەن ماڭىزدى شارالاردىڭ ءبىرى – ۋنيۆەرسيتەتتە «Mazmundama» باسپاسىمەن بىرلەسە جاڭا يدەيالار مەن كرەاتيۆتى باستامالارعا ارنالعان «QyzPU Unispace» كوۆوركينگ ورتالىعىنىڭ سالتاناتتى اشىلۋى ءوتتى. ورتالىقتىڭ رەسمي اشىلۋىنا مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى، «پاراسات» وردەنىنىڭ يەگەرى ورازكۇل اسانعازى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، ۋنيۆەرسيتەت تۇلەگى اسىلى اليقىزى وسمان، قر پارلامەنتى ءماجىلىسى دەپۋتاتى، پرەزيدەنت جانىنداعى ايەلدەر ىستەرى جانە دەموگرافيالىق ساياسات جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيا مۇشەسى ابدەن قاراقات جاقسىلىققىزى قاتىستى. اشىلۋ سالتاناتىندا «Mazmundama» باسپاسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى شىڭعىس مۇقان جوبانى كوپشىلىككە تانىستىرىپ، ورتالىقتىڭ ماڭىزدىلىعى مەن بولاشاعى جايلى ءوز پىكىرىن ءبولىستى. بۇل – ۋنيۆەرسيتەتتىڭ شىعارماشىل ءارى ىزدەنىمپاز جاستارعا قولداۋ كورسەتۋدەگى كەزەكتى ماڭىزدى قادامى.
مەرەيتوي اياسىندا جاڭادان اشىلعان جاڭا عيماراتتا QyzPU Michigan State University-مەن ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك تۋرالى كەلىسىمگە قول قويدى. QyzPU مەن Sussex University اراسىندا ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلدى. سونىمەن قاتار QyzPU, Education University of Hong Kong جانە اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى اراسىندا ۇستازدار بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋ اكادەمياسىن قۇرۋ تۋرالى شارتقا قول قويىلدى. ەلىمىزدىڭ ءبىلىم سالاسى ءۇشىن ماڭىزدى تاعى ءبىر جاڭالىق – Education University of Hong Kong پەن قازاقستاننىڭ جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ رەكتورلارى اراسىندا اليانس قۇرۋ تۋرالى شارتقا قول قويىلۋى. اتالعان كەلىسىم قازاقستاندا ءبىلىم بەرۋ مەن عىلىمي زەرتتەۋلەردى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرۋگە جول اشادى دەپ كۇتىلۋدە.
Michigan State University ءبىلىم كوللەدجىنىڭ حالىقارالىق زەرتتەۋلەر جونىندەگى ۆيتسە-دەكانى، پروفەسسور اميتا چۋدگار كەلىسىمنىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتىپ، ەكى تاراپتىڭ ءوزارا ىنتىماقتاستىعى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن جەتىلدىرىپ، عىلىمي ىزدەنىستەر مەن يننوۆاتسيالىق شەشىمدەردى جۇزەگە اسىرۋعا زور ۇلەس قوساتىنىن ءبىلدىردى. Sussex University ءبىلىم جانە الەۋمەتتىك عىلىمدار مەكتەبىنىڭ جەتەكشىسى، ۆيتسە-پرەزيدەنتى پروفەسسور سايمون تومپسون QyzPU-مەن ەكى جىلدان بەرى سەرىكتەستىك ورناتىپ كەلە جاتقانىن، وسى ۋاقىتقا دەيىن وقىتۋشىلاردىڭ عىلىمي زەرتتەۋ پوتەنتسيالىن كوتەرۋ بويىنشا بىرلەسكەن جۇمىستار اتقارعانىن ايتتى. پروفەسسور بۇل كەلىسىمنىڭ نەگىزگى ماقساتى مۇعالىم دايارلاۋدى عانا ەمەس، ءبىلىم بەرۋدەگى زەرتتەۋلەردى دامىتۋ بويىنشا دا بىرلەسكەن جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ ەكەنىن اتاپ ءوتتى. گونكونگ ءبىلىم بەرۋ ۋنيۆەرسيتەتى ۆيتسە-پرەزيدەنتى پروفەسسور لو سينگ كاي ۋنيۆەرسيتەتپەن بىرلەسە مۇعالىمدەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋعا ارنالعان كاسىبي وقىتۋ باعدارلامالارىن ازىرلەۋگە دايىن ەكەنىن جەتكىزدى.
80 جىلدىق مەرەيتويدىڭ قورىتىندى ءىس-شاراسى بالۋان شولاق مادەنيەت جانە سپورت سارايىندا ءوتتى. قر عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم ءمينيسترى ساياسات نۇربەك قۇتتىقتاۋ ءسوز سويلەپ، ۋنيۆەرسيتەتتىڭ پروفەسسورلىق-وقىتۋشىلىق قۇرامىن عىلىمعا قوسقان ۇلەسى ءۇشىن ماراپاتتادى.
«80 جىل بۇرىن سول كەزدەگى باسشىلار ەڭ قيىن كەزەڭدە، الەمدىك سوعىستىڭ ءتورتىنشى جىلىندا ۋنيۆەرسيتەت اشۋ تۋرالى ۇلكەن شەشىم قابىلدادى. ەجەلگى گرەكيادا ءبىر جاقسى ناقىل ءسوز بار. «قوعام قاشان ۇلكەن بولادى؟ سول قوعامداعى ادامداردىڭ ۇلكەندەرى كولەڭكەسىنە وتىرا المايتىنىن بىلە تۇرا اعاش ەككەن». 1944 جىلى ۇلكەن اعاش ەگىلدى، سول اعاشتىڭ كولەڭكەسىندە قازىر ءبىز وتىرمىز. سول اعاشتىڭ جەمىسىن – 12 مىڭنان اسا ستۋدەنتتى قازىر ءبىز كورىپ وتىرمىز. بىرىنشىدەن، ۇستازدارعا، پروفەسسورلىق-وقىتۋشىلىق قۇرامعا، ۋنيۆەرسيتەت باسشىلىعىنا ايتارىم، اعاشتاردى ەگە بەرىڭىزدەر، شامشىعارىمىز سونبەسىن. قىزدار ۋنيۆەرسيتەتى – تەك ءبىلىم بەرۋ ورداسى ەمەس، ۇلتتىق قۇنىلىقتاردى دارىپتەۋشى جانە تىكەلەي قوعامعا جەتكىزۋشى ءبىلىم ورداسى», – دەدى مينيستر.
سالتاناتتى كەشتە قوناقتار كونتسەرتتىك باعدارلاما تاماشالاپ، ۋنيۆەرسيتەت تۇلەگى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ۇستازى ورىنشا قارابالينا 1 كۋرس ءبىلىم الۋشىسىنا ستۋدەنتتىك بيلەت تابىستادى.
