Dımash - ult maqtanyshy, jahandyq, ǵalamdyq tulǵa. Qubylys (Fenomen). Qalaı áspettesek te, qalaı maqtansaq ta, qalaı maqtasaq ta jarasady. Dımash oǵan ábden laıyq. Onyń boıyndaǵy san túrli asyl qasıetterge qarap, tipti bógde ǵalamsharlyq dep oılap qalasyz. Biz ádette kemshiligi kóp pendeni kóremiz. Al Dımash boıyndaǵy asyl qasıetterimen atalmysh pendeniń jańa hám kemshiliksiz pende beınesin ashqandaı. Kúlli álemge rýhanı áser berip, ánimen ǵalamdy biriktirip otyrǵan judyryqtaı balanyń qazaq topyraǵynan shyqqanyna qalaısha qýanbasqa?! Tereń túsinip, túısingen ár qazaqqa onyń ózi zor baqyt, úlken qýanysh!
Dımash kúni keshe Astanadaǵy eń úlken “Astana arenada” eki kún qatarynan “Stranger tour” atty konert berdi. 35 myń adamnan eki kúnde 70 myń kórermendi ońaı jınady. Oǵan qosa 80-nen astam elden 10 myńǵa jýyq shetel jankúıerleri keldi. Dımash on kún qatarynan konert berse de, halyq ta sonshalyqty jınalatyn tárizdi. Halyqtyń jalyqpaı, qaıta-qaıta kelerine esh shúbá joq. 7 tilde án shyrqalǵan konertte jankúıerler de qalyspaı sol tilderde qosyla án aıtty.
Ǵalamat daýysy
Ár konerti 3 saǵattan artyq boldy. Alaıda halyqqa ol da azdyq etti. Sebebi Dımashtyń árbir týyndysy minsiz, maǵynaly. Iá, onyń ánderin “án” dep aıtýǵa kelmeıdi. Birinen-biri asatyn ǵalamat shyǵarma. Saǵattap úzdiksiz án salsa da, daýysynyń kem ketken tusy bolǵan joq. Aýyr shyǵarmalardy erkin oryndaýynda onyń tylsymǵa toly erekshe qabileti men kómeıiniń syrlary jatyr. Onyń daýysyndaǵy sheksiz múmkindikter tyńdarmandy tereń emoııaǵa bóleıdi.
Jan-dúnıeni terbeıtin qasıeti
Dımashtyń minsiz daýysy jan dúnıeńizdiń eń qatparly tereń túkpirin baýraıdy. Ásirese, kóptegen sheteldik jankúıerlerdiń tereń tebirenispen otyrǵanyn baıqadym. Alystan jetken ánsúıer qaýym ókilderi kóp-aq. Qolarbada áreń demalyp, tipti, demigip, jylap otyrǵan jandy da kózim shalyp qaldy. “Keıbir qaterli aýrýlar Dımashtyń konertine baryp jazylyp ketipti” degen áńgimeniń negizi bar eken.
“Shyn júrekten shyqqan dúnıe ǵana júrekke jetedi” demekshi, Dımashtyń júrekpen tebirenip án shyrqaıtyny árbir sahnaǵa shyqqanda ońaı ańǵarylady. Atústi án aıtý degen atymen joq. Ár ándi aıtqan saıyn janyn jep, ishki tuńǵıyq túkpirindegi sezimderin tyńdarmanǵa sheber jetkizedi. Ánniń árbir notasyn mahabbatpen, sezimmen órnekteıdi.
Kishipeıildigi
“Óner adamy qansha bıikke kóterilse de halyqtan bıik emes.” Dımash memleket qaıratkeri Qonaevtyń osy sózin jıi aıtady. Aıtyp qana qoımaıdy, ustanady. Ákesiniń de “Balam, men seni qadirlesin deseń halyqtyń aldynda kishipeıil bol. Sebebi sen halyqtan eshqashan bıik turmaısyń” degen sózin ár sahnaǵa shyqqan saıyn esine alady. Basy jerge jetkenshe halyqqa ıilip taǵzym etip, ónerin qurmettep kelgeni úshin alǵys aıtady.
Symbatty keskin-kelbeti
Dımash - óte kórikti jigit. Sahnalyq kıiminde, shash úlgisinde úlken talǵampazdyqtyń izi baıqalady. Dımashtyń qoıý qara qasy, qyr muryny, jazyq mańdaıy, at jaqty kelbeti, suńǵaq boıy sahanada án salǵanda odan saıyn árlene túsedi. Jarasymdy qımyl-qozǵalystary da minsiz músinin nurlandyryp, dúıim eldiń aldynda jarqyratyp turady.
Sahnadaǵy erkindigi
Dımash sahna úshin jaralǵany anyq. Quddy kıeli sahnanyń tól perzenti dersiz. Fonogramma qoldaný Dımashtyń tabıǵatyna jat dúnıe. Sondyqtan da bolar án salǵannan keıingi entige sóılegeni ózine jarasyp-aq turady. Sahnada ózin erkin ári shynaıy ustaǵany sonsha bı bılep júrip aıaq kıimi ushyp ketti. “Kelesi jyly da kıemin dep bir ólshemge úlkendeý alǵanmyn” dep, ázildep eldiń ishek-silesin qatyrdy. Bıik sahnada ushpa-ush turǵan operatorǵa Dımash “bylaı tursańshy” dep qulaýdan saqtap qalǵany el aýzynda tarap júr.
Halyqpen de keri baılanys jasaı biledi. Tyńdarmandarǵa hormen án aıtqyzyp, sheteldikterge mınýttar boıy “Qazaqstan, jasasyn!” dep urandatqyzý onyń - keremet ádisi. Tyńdarmandardy oń jáne sol qanatqa, ortaǵa bólip ózara jarystyratyny taǵy bar. Bir baıqaǵanymyz, óz qarakóz qazaqtarymyzǵa qaraǵanda Dımashtyń shyǵarmalaryn sheteldikter jatqa biledi eken. Dımash qaı tilde aıtsa da qosylyp, ándete beredi. Bul álemniń qazaq tildi úırenýine úlken úles qosyp jatqanyn atap ótý kerek.
Bı óneri
Shapshań qozǵalyp bı bılegeni keıde ańyz tulǵa Maıkl Jeksondy eske salady. Biraq Dımashtyń bıinde ózindik máner, erekshelik bar. Plastıkalyq qımyl-qozǵalyspen óte kóp ter tógip, eńbektengeni kórinip tur. Bıshiler toby da ábden daıyndyqtan ótken. Ár kompozıııaǵa ózinshe bólek bı, bólek kıim úlgisi ázirlengen. Dımash bılep júrip, birneshe márte kókke kóterilip, qalyqtap júrip te, júrip bara jatqan kóliktiń túr-túrine minip, kaskaderlyq qoıylymdar kezinde de óz daýysymen án shyrqady. Qımyl-qozǵalystar vokaldyq qabiletine áser etpeı, joǵarǵy notany erkin aldy.
“Álemdi mahabbat qutqarady”
Dımash Qudaıbergen resmı túrde BUU-nyń izgi nıet elshisi. Óner maıtalmany konertinde soǵysty aıyptap, álemdi tek beıbitshilik áldılegenin qalaıtynyn basa aıtty. “Qanshama elde boldym. Nebir keremet, jaqsy adamdardy kórdim. Jaman ult degen bolmaıdy eken” deıdi Dımashjan. Sol oıyn “The story of one sky” (Bir aspan taǵdyry) kompozıııasy arqyly jetkize bildi. Bul shyǵarma beıbitshilik, birlik jáne adamzattyń ózara baılanysy týraly mańyzdy oıdy jetkizedi. Shekaralardaǵy mádenıet pen aıyrmashylyqty eńserip, birtutas álem bolýdy kózdeıdi. Ánniń mátini mahabbat, qaqtyǵys, joǵaltý jáne úmit taqyryptaryn qozǵaıdy. Ol soǵys pen adamdar arasyndaǵy bólinýdi toqtatýǵa shaqyrady. Álemdik yntymaqtastyq pen túsinistikke shaqyryp, ult, násil, senim aıyrmashylyqtaryna qaramastan, barlyǵymyz bir aspan astynda ómir súrip jatqan úlken otbasy ekenimizdi eske salady. Osydan keıin Dımashty qalaı ǵana adamzattyń ortaq tulǵasy dep ulyqtamaısyz?!
Shabyt syılap, jiger beredi
Dımashtyń konertine barǵandar mindetti túrde shabyttanyp qaıtady. Jáı ǵana kezdesýlerdegi sóılegen sózin talaılar tamsanyp aıtyp júredi. Onyń árbir sózi fılosofııaǵa toly. Stýdenttermen de, mektep oqýshylarymen de kezdesip, keńesin, aqylyn aıtyp jatady. Talaı jastyń Dımashtan shabyt alǵanyn kórdik. Al endi keshegi ótken konertinde jarty saǵatqa shydamaıtyn kisiler úsh saǵat boıyna aıaǵynan tik turyp, rýhtanyp bılegenderin de ańǵarmady. Shyǵarmashylyqta, kásipte, ómirde Dımashtyń ánderimen kúsh-qýat alyp, qanattanyp jetistikke jetkender jeterlik.
Eńbekqorlyǵy
Birde Astanadaǵy óner ordasynda Dımashpen birge oqyǵan Hákim esimdi zamandasy “Dımash óte eńbekqor stýdent boldy. Oqý ornyna erte baryp, kesh qaıtatyn. Tynymsyz, úzdiksiz daıyndalatyn” deıdi. Dımash kóptegen mýzykalyq aspaptardy meńgergen, bıleıdi, shet tilderin de jaqsy biledi. Ár janrda án shyrqaıdy. Munyń bári qajyrly eńbektiń nátıjesi. Úzdiksiz damýǵa umtylatyn tulǵanyń jarqyn mysaly dep aıtýǵa bolady. Sol tolassyz eńbektiń jemisi kóz aldaryńyzda!!!
Ulttyq qundylyqtardy ulyqtaýy
Dımash týǵan tilinen, salt-sanasynan, tarıhy men mádenıetinen jerigen qazaq jastaryn óz tamyryna qaıta oraltýǵa zor qyzmet etýde. Qazaq qana emes, qanshama sheteldikterdi qazaqsha sóıletip júr. Ózi “Qazaq tili” qoǵamynyń quryltaıshysy.
Keshegi konertinde dombyra men qobyz tarıhyn aǵylshyn tiline aýdarylǵan beınerolıkterdi halyq nazaryna usyndy.
Onyń qazaq tiline, mádenıetine, tól tarıhyna degen qurmeti árbir sózinen aıqyn bilinip turady. Ol óziniń konertterinde 7 tilde án oryndaıdy. Biraq qazaq tilindegi ánderin shetelde de qaldyrmaı, ózge ulttarǵa aıtqyzady. Shetelde bergen bir konertinde “At aınalyp qazyǵyn tabady. Qansha jerden ózge tilde sóılep jatsam da, sizderge óz tilimde sóılep, qazaǵymnyń atynan bir taǵzym etemin” degen sózi áleýmettik jelide taraǵan edi. Bul tilge degen qurmeti.
Dımash jaqynda halyqaralyq deńgeıdegi tanymal Euronews telearnasyna suhbat berdi. “Meniń maqsatym - aqsha taýyp baıý nemese kommerııalyq maqsat emes, qazaq tarıhy men mádenıetin búkil álemge tanytý. Qazaq bolǵanyma maqtanamyn. Árbir qazaq dombyra tarta bilýi kerek. Dombyra - bizdiń ulttyq aspabymyz” depti. Dımashtyń ózi dombyranyń qulaǵynda oınaıdy. Qurmanǵazynyń áıgili “Adaı” kúıin daýylpaz kúıshilerdeı kúmbirletedi.
Dımashtyń “V dúnıejúzilik kóshpendiler oıyndarynyń” saltanatty ashylýynda án shyrqap, sońynda eki kún qatarynan tórt saǵattap konert berýi - ult, memleket aldyndaǵy jaýapkershilikti sezinýi. Elimizde bolǵan halyqaralyq deńgeıdegi sharaǵa qosqan orasan zor úlesi. Dımashtyń konertine 80 memleketten 10-15 myń sheteldik qonaq kelgen eken. Olar qur qaıtpaı, qazaqtyń, jalpy kóshpelilerdiń baı bolmysyn, tabıǵatyn, tarıhyn, mádenıetin, ulttyq sportyn kózben kórip, kóńilmen túıip qaıtty. Osylaısha, Astananyń tórinde buryn-sońdy bolmaǵan aýqymdy shara ótti.
Osyndaı jaýapkershilikti sezine biletin ulttyń ulyn, álemdik ónerpazdy tárbıelep ósirgen ata-áje men áke-sheshege de qalaı rıza bolmaısyz?!
Ájesiniń balasy
Dımash konertte óz ájesi men naǵashy ájesin ornynan turǵyzyp el aldynda alǵys aıtty. “Eshkim ózdiginen myqty bolmaıdy. Mamamnyń (Ájesin “mama” deıdi) aıaǵy aýyratyn. Ol aıaǵynyń aýyrǵanyna qaramastan meni kún saıyn mýzykalyq mektepke tasydy. Men sol úshin osy kúni sheksiz alǵys aıtamyn” dep dúıim jurttyń aldynda rahmet aıtty. Baqytty ájeniń tolqyp, úmitiniń artyǵymen aqtalǵany úshin aıryqsha qýanyp turǵany sezildi. Ata-ájeler tárbıelegen perzenttiń qandaı bolaryn búkil álemge áıgilep, dáleldep bergendeı.
Aıtpaqshy, Dımash osy bir ájesine degen rızashylyǵyn Euronews arnasyndaǵy suhbatynda da aıtypty.
Túıin:
Tekti ul óz tamyryn umytpaıdy. Qazaqtyń jas qyrany qanatyn qomdap, álemdik deńgeıge kóterildi. Bul - Dımash qubylysy, Dımash fenomeni. Ǵalamdyq rýhanııatqa qosqan qazaq balasynyń ózindik aıshyqty qoltańbasy. Dımashtyń bolashaǵy odan ári jarqyrap, dańqy kóterile bersin deımiz! Asqar bıigi eshqashan alasarmasyn! Ol – qazaqtan shyqqan uly tulǵa, adamzattyń ǵajaıyp ókili!
Arman Serikuly,
“Adyrna” ulttyq portalynyń jetekshisi
