وزبەكستان قازاقستاندى قوسا العاندا، ورتالىق ازيا ەلدەرىمەن ءوزارا سەنىم مەن تاتۋ كورشىلىككە نەگىزدەلگەن قاتىناستاردى دامىتۋ جولىمەن ءجۇرىپ كەلەدى. وزبەك جانە قازاق حالىقتارى جاقىن كورشىلەر عانا ەمەس، كوپجاقتى ىنتىماقتاستىقتىڭ كوپتەگەن اسپەكتىسى بويىنشا ءبىر-ءبىرىن باۋىرلار رەتىندە قولداپ وتىرادى.
سوندىقتان دا وزبەكستان مەن قازاقستان – جاقىن كورشىلەر، سەنىمدى ارىپتەستەر جانە قاتار قونىس تەپكەن باۋىرلاس مەملەكەتتەر. ەكى ەلدىڭ حالىقتارى اراسىنداعى ءوزارا بايلانىستار مەن باۋىرلاستىق قاتىناستاردىڭ ۇزاق تاريحى بار. كەيىنگى جىلدارى ەكى مەملەكەت اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ جاڭا كەزەڭى باستالدى. ساياسي، ساۋدا-ەكونوميكالىق، مادەني-گۋمانيتارلىق جانە باسقا سالالارداعى ءوزارا ءتيىمدى قاتىناستار قارقىندى دامىپ جاتىر.
قازاقستان ءبىزدىڭ ەلدىڭ ورتالىق ازياداعى نەگىزگى ساۋدا-ەكونوميكالىق ارىپتەسى ەكەندىگىن ەرەكشە اتاپ وتكەن ءجون. 2016 جىلدان بەرى وتكىزىلىپ كەلە جاتقان جوعارى دەڭگەيدەگى كەزدەسۋلەردىڭ ارقاسىندا ەلدەرىمىز اراسىنداعى ءوزارا ءتيىمدى قارىم-قاتىناس جاڭا كەزەڭگە ءوتتى. 2016 جىلعى قىركۇيەكتەن باستاپ جوعارى دەڭگەيدەگى 5 مەملەكەتتىك ساپار جانە 10-نان استام جۇمىس ساپارى بولدى، تاراپتار اراسىندا 20-دان استام كەزدەسۋ وتكىزىلدى. وسى كەزدەسۋلەر بارىسىندا 230-عا جۋىق مەملەكەتارالىق، ۇكىمەتارالىق جانە سالاارالىق قۇجاتقا قول قويىلدى. ولار ەلدەرىمىز اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ قۇقىقتىق نەگىزى بولىپ سانالادى. بۇعان قوسا، وزبەكستان مەن قازاقستان بۇۇ، تمد، شىۇ، يىۇ، تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەر ۇيىمى جانە باسقا دا قۇرىلىمدار اياسىندا بەلسەندى تۇردە ىنتىماقتاسىپ وتىر.
2018 جىلى «قازاقستانداعى وزبەكستان جىلىن» جانە 2019 جىلى «وزبەكستانداعى قازاقستان جىلىن» وتكىزۋ ەلدەرىمىزدىڭ مادەني-گۋمانيتارلىق سالالارداعى ىنتىماقتاستىعىن ايتارلىقتاي نىعايتتى.
مەملەكەتتەر اراسىنداعى قاتىناستار وزبەكستان رەسپۋبليكاسى مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى اراسىنداعى ماڭگىلىك دوستىق تۋرالى شارتتى (1998 جىل), ستراتەگيالىق ارىپتەستىك تۋرالى شارتتى (2013 جىل), وداقتاستىق قاتىناستار تۋرالى شارتتى (2023 جىل) جانە جاقىن ارىپتەستىك، تەڭدىك، بىرلىك جانە جوعارى سەنىم قاعيداتتارى باياندالعان باسقا دا قۇجاتتاردى قوسا العاندا، بىرقاتار قۇجات نەگىزىندە نىعايا ءتۇستى.
بۇگىنگى تاڭدا ەكى ەلدىڭ كوشباسشىلارى كوپجاقتى ارىپتەستىكتى دايەكتى تۇردە دامىتۋعا جانە نىعايتۋعا دەگەن نىق ۇمتىلىسىن، سونداي-اق جاڭا بيىكتەرگە يىق تىرەستىرە جەتۋ نيەتىن كورسەتىپ ءجۇر. ءوزارا دوستىق بايلانىستار ناقتى پراكتيكالىق قادامدارمەن بايىتىلىپ، جوعارى تراەكتوريا بويىنشا دامىپ كەلەدى.
«وزبەك پەن قازاق – جاقىن كورشى عانا ەمەس، ورتاق تاريحي مۇرا، مادەني جانە رۋحاني قۇندىلىق بايلانىستىرعان باۋىرلار. بۇل – باعا جەتپەس بايلىعىمىز، ءبىز ونى ايرىقشا باعالايمىز. مەن تاعدىرىمىز قانداي ورتاق بولسا، بولاشاعىمىز سونداي ورتاق بولاتىنىنا سەنەمىن» دەدى وزبەكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيەەۆ.
بۇل رەتتە ەكى ەل اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق ديناميكاسىنا توقتالۋ ورىندى. قازاقستان اۋماعىندا وزبەكستان رەزيدەنتتەرىنىڭ قاتىسۋىمەن 1400-دەن اسا كاسىپورىن قۇرىلدى. قازاقستاندا ونەركاسىپتىك كووپەراتسيا بويىنشا ءىرى جوبالار ىسكە اسىرىلۋ ۇستىندە. اتاپ ايتقاندا، قوستانايدا، شىمكەنتتە جانە تۇركىستاندا «Ravon» اۆتوموبيلدەرىن قۇراستىرۋ، سونداي-اق تۇرمىستىق تەحنيكا مەن توقىما ونىمدەرىنىڭ ءوندىرىسى جولعا قويىلدى.
ەكى دوستاس مەملەكەت اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق ساۋدا قاتىناستارىمەن عانا شەكتەلمەيدى. قازاقستان ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنا ينۆەستيتسيا قۇيۋعا ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ وتىر. وزبەكستاندا قازاقستان كاپيتالىنىڭ قاتىسۋىمەن 1100-دەن اسا كاسىپورىن جۇمىس ىستەيدى. بەس جىل بۇرىن بۇل كورسەتكىش شامامەن 6 ەسە از بولدى.
ءبىزدىڭ ەلدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىندا ءالى دە كوپتەگەن پايدالانىلماعان ءمۇمكىندىك بار. سوندىقتان كەيىنگى جىلدارى اگرارلىق سەكتوردى دامىتۋ مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ ارقاۋىنا اينالدى. وسىلايشا، وزبەكستاننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى ىشكى نارىقتى ساپالى جەمىسپەن جانە كوكونىسپەن تولتىرىپ قانا قويماي، كورشى جانە الىس شەتەلدەردىڭ نارىقتارىن دا يەمدەنىپ جاتىر.
سونىڭ ىشىندە وزبەكستان مەن قازاقستاننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى جونىندەگى بىرلەسكەن جۇمىس توبى ەكى ەل اراسىنداعى وسى سالاداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ وزەكتى مىندەتتەرىن ىسكە اسىرۋمەن بەلسەندى اينالىسادى.
وزبەكستاننىڭ ورتالىق ازياداعى ەڭ ءىرى ساۋدا-ەكونوميكالىق ارىپتەسى سانالاتىن قازاقستانمەن اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق ساۋدا، ينۆەستيتسيالار، عىلىم جانە ينستيتۋتتىق ىنتىماقتاستىق سالاسىندا بەلسەندى دامىپ كەلەدى.
2023 جىلعى 7-8 قىركۇيەكتە سامارقاندتا ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى ماسەلەلەرى جونىندەگى حالىقارالىق كونفەرەنتسيا ءوتتى. وعان قازاقستاننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ باسشىلىعى باستاعان دەلەگاتسيا دا قاتىستى.
كونفەرەنتسيادا اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ، ورمان جانە بالىق شارۋاشىلىعىنىڭ ونىمدىلىگى مەن ورنىقتىلىعىن ارتتىرۋ، سونىڭ ىشىندە اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جوعارى ءونىمدى سەكتورلارىن نەگىزدەلگەن ساياسات پەن تاجىريبە ارقىلى قولداۋ جانە تابيعي رەسۋرستاردى ورنىقتى پايدالانۋدى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرى تالقىلاندى. جەتەكشى تاقىرىپتار ۇساق اۋىلشارۋاشىلىق تاۋار وندىرۋشىلەرىن قولداۋ ءۇشىن قاۋىپسىز جانە ءتيىمدى ازىق-تۇلىك جۇيەسىن قۇرۋ، اۋىلدى جەرلەردە كەدەيشىلىكتى ازايتۋ، اگروازىق-تۇلىك جۇيەلەرىنىڭ ينكليۋزيۆتىلىگى مەن تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ بولدى. وسى شەشىمدەر بويىنشا كەلەشەگى اۋقىمدى كەلىسىمدەرگە قول جەتكىزىلدى.
2023 جىلعى 4 قازاندا تاشكەنتتە «تيىمدىلىگى جوعارى اۋىل شارۋاشىلىعى ماشينالارىن جاساۋ جانە تەحنيكانى پايدالانۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ ءۇشىن يننوۆاتسيالىق شەشىمدەر» تاقىرىبىندا حالىقارالىق عىلىمي-پراكتيكالىق كونفەرەنتسيا ءوتتى. كونفەرەنتسياعا قازاق عالىمدارى مەن عىلىمي مەكەمەلەردىڭ وكىلدەرى ونلاين-رەجىمدە قاتىستى.
اگرارلىق سالادا قول جەتكىزگەن كەلىسىمدەر مەن كاسىپكەرلەر اراسىندا ورناتىلعان ىنتىماقتاستىقتىڭ ءناتيجەسىندە 2023 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا وزبەكستان مەن قازاقستان اراسىنداعى اۋىل شارۋاشىلىعى جانە ازىق-تۇلىك ونىمدەرىنىڭ ءوزارا ساۋداسىنىڭ كولەمى 1,87 ملرد دوللارعا تەڭ بولدى. سونىڭ ىشىندە اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمىنىڭ ەكسپورتى – 179,7 ملن دوللار، ال يمپورت – 1,69 ملرد دوللار.
بيىل قاڭتار-شىلدە ايلارى ارالىعىندا وزبەكستان مەن قازاقستان اراسىنداعى اۋىل شارۋاشىلىعى جانە ازىق-تۇلىك ونىمدەرىنىڭ ءوزارا ساۋدا كولەمى – 909,9 ملن اقش دوللاردى قۇرادى. سونىڭ ىشىندە اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمىنىڭ ەكسپورتى – 161,7 ملن دوللار، ال يمپورت — 748,2 ملن دوللار.
ەكسپورتتالاتىن ونىمدەر – كوكونىس (52,3 ملن دوللار), جەمىس (28,9 ملن دوللار), كەپتىرىلگەن جەمىس پەن كوكونىس (11,4 ملن دوللار), تەمەكى بۇيىمدارى (12,3 ملن دوللار), مال ازىعى داقىلدارى (8,0 ملن دوللار), سۋسىندار (6,8 ملن دوللار), كونديتەرلىك بۇيىمدار (5,8 ملن دوللار) جانە وڭدەلگەن ونىمدەر (2,2 ملن دوللار).
يمپورتتالاتىن اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ تىزىمىندە ءداندى داقىلدار (293,5 ملن دوللار), ماي (71,3 ملن دوللار), ەت (38,3 ملن دوللار), جانۋارلارعا ارنالعان جەم (36,4 ملن دوللار), سۋسىندار (34,7 ملن دوللار), كوكونىس (26,1 ملن دوللار) جانە ازىق-تۇلىك ونىمدەرى (26,3 ملن دوللار) بار.
ايتا كەتۋ كەرەك، فيتوسانيتارلىق باقىلاۋ جانە وسىمدىكتەردى قورعاۋ جايى مەملەكەتتەر اراسىنداعى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ەكسپورتتاۋ جانە يمپورتتاۋ ۇدەرىسىندە ارقاشان باسىم ماسەلەلەر بولىپ قالا بەرەدى. سەبەبى بۇل سالاداعى تۇراقتى دا ساپالى جۇمىس اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ بولاشاعىنا تىكەلەي اسەر ەتەدى. بۇل باعىتتاعى ىنتىماقتاستىق دايەكتى تۇردە جولعا قويىلعانى ماڭىزدى.
بىلتىر 2 ناۋرىزدا گەرمانيانىڭ ورتالىق ازياداعى ساۋدا ەرەجەلەرىن جەڭىلدەتۋ جونىندەگى جوباسىنىڭ (GIZ) تەحنيكالىق قولداۋىمەن وتكىزىلگەن ورتالىق ازيا فيتوسانيتارلىق قىزمەتتەرىنىڭ وڭىرلىك كەزدەسۋىندە وزبەكستان مەن قازاقستاننىڭ اقپاراتتىق جۇيەلەرى كورسەتىلدى.
سول جىلى 25-28 ءساۋىر ارالىعىندا وزبەكستان مەن قازاقستاننىڭ شەكارالاس اۋماقتارىندا (3 كم راديۋستا) كارانتيندىك وبەكتىلەردىڭ وشاقتارىن انىقتاۋ ءۇشىن بىرلەسكەن تەكسەرۋلەر جۇرگىزىلدى. قازىرگى ۋاقىتتا ەكى مەملەكەتتىڭ كارانتيندىك قىزمەتتەرى فيتوسانيتاريا سالاسىنداعى اقپاراتتىق جۇيەلەردى ينتەگراتسيالاۋ بويىنشا بەلسەندى جۇمىس جۇرگىزىپ جاتىر.
كورشىلەس ەكى ەل اراسىنداعى ارىپتەستىك اگرارلىق ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا دا جۇزەگە اسىرىلىپ وتىر. مىسالى، 2023 جىلعى 17-29 ءساۋىر ارالىعىندا تەرمەزدەگى اگروتەحنولوگيا جانە يننوۆاتسيالىق دامۋ ينستيتۋتىنىڭ 11 پروفەسسورى مەن وقىتۋشىلارىنان قۇرالعان دەلەگاتسيا قازاقستاننىڭ ۇلتتىق اگرارلىق زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتىندە بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋدان ءوتتى.
بىلتىر اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ جانىنداعى تۇقىم شارۋاشىلىعىن دامىتۋ ورتالىعى قازاقستانعا 1,2 مىڭ توننا ماقتا تۇقىمىن، 12 توننا كۇرىش تۇقىمىن جەتكىزدى. بيىل قاڭتاردا وسى ورتالىق قازاقستانعا 1,9 مىڭ توننا ماقتا تۇقىمىن جەتكىزۋ جونىندە كەلىسىمشارت جاساستى. وسى ۋاقىتقا دەيىن 150 توننا ءونىم جەتكىزىلدى.
سونداي-اق ەكى كورشى مەملەكەت اراسىنداعى ارىپتەستىك نەگىزىندە بىرقاتار بىرلەسكەن جوبا جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقانىن ايتقان ءجون. سىرداريا وبلىسىنىڭ سىرداريا اۋدانىندا قۇرىلىپ جاتقان وزبەكستان مەن قازاقستاننىڭ حالىقارالىق ونەركاسىپتىك كووپەراتسيا ورتالىعى اۋدانىندا 1 ميلليون توننا استىقتى تەرەڭ وڭدەۋ (26 ملن دوللار) جانە وسىمدىك مايلارىن ءوندىرۋ (5 ملن دوللار) ءجونىندەگى جوبالاردى ىسكە اسىرۋ جوسپارلانىپ وتىر. بۇل جوبا ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىك قازاقستاندىق «ك-اگرو» كومپانياسىنا جۇكتەلگەن. ول وزبەك ارىپتەسى «ا-سوممەح» جشق-مەن بىرلەسىپ، جوبانى ىسكە اسىرۋدى باستاۋعا دايىن. جوبانى ىسكە اسىرۋ وزبەكستان مەن قازاقستاننىڭ حالىقارالىق ونەركاسىپتىك كووپەراتسيا ورتالىعىن (حوكو) قۇرۋدان باستالماق.
بۇدان بولەك، قۇنى 8 ملن اقش دوللارى بولاتىن بىرلەسكەن جوبانى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ «مەات Magnat» اكك-ءسى مەن وزبەكستاننىڭ «پرەميۋم Beef Well» جشق بىرلەسكەن كومپانيا قۇردى. جوبانىڭ ءبىرىنشى كەزەڭىندە تۇركىستان وبلىسىنىڭ سايرام اۋدانىندا 3,5 مىڭ باس ءىرى قارا ۇستالاتىن مال شارۋاشىلىعى كەشەنى ىسكە قوسىلدى، سونداي-اق جەمشوپ بازاسىنا قوسىمشا 50 گەكتار جەر ءبولىندى. ەكىنشى كەزەڭدە ءىرى قارا سانىن 20 مىڭ باسقا دەيىن كوبەيتۋ جانە قوسىمشا جەر ۋچاسكەلەرىن (2 مىڭ گەكتار) ءبولۋ جوسپارلانعان.
وسىنداي بىرلەسكەن ارەكەتتەردىڭ بارلىعى عاسىرلار بويعى دوستىق بايلانىستارمەن، ءوزارا داستۇرلەرمەن، قۇندىلىقتارمەن جانە ءتيىمدى ارىپتەستىك قاعيداتتارىمەن ۇيلەسىم تاۋىپ، لايىقتى باعالانىپ وتىر.
بۇعان قوسا قازاقستانمەن جاڭا كەلەشەكتەگى جوبالار ازىرلەنىپ جاتىر. مىسالى، تۇركىستان وبلىسىندا جىبەك شارۋاشىلىعىن دامىتۋ جونىندەگى جوبانى ىسكە اسىرۋ تۋرالى كەلىسىمگە قول جەتكىزىلدى. 2024-2029 جىلدارعا ارنالعان وسى جوبا اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى جانىنداعى جىبەك شارۋاشىلىعىن جانە ءجۇن ونەركاسىبىن دامىتۋ كوميتەتىنىڭ جانە «قازاق جىبەك» بىرلەستىگىنىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە اسىرىلاتىن بولادى. جوبا ءۇش كەزەڭدە ىسكە اسىرىلماق. ءبىرىنشى كەزەڭدە تۇركىستان وبلىسىنا جالپى قۇنى 32 ملن دوللار بولاتىن تۇت جىبەك قۇرتىنىڭ 80 ملن دانا ءپىللاسى جەتكىزىلەدى (5 ملن ءپىللا 2024 جىلى جەتكىزىلەدى) جانە 10 مىڭ گەكتار جەر بولىنەدى. ەكىنشى كەزەڭدە تۇركىستان وبلىسىنا جىبەك قۇرتى جۇمىرتقاسىنىڭ ءتيىستى ءتۇرى جەتكىزىلەتىن بولادى. ەكسپورتتالعان تۇت جىبەك قۇرتىنىڭ ءپىللالارى تۇركىستان وبلىسىنىڭ كليماتىنا بەيىمدەلىپ، جاقسى ناتيجە كورسەتكەننەن كەيىن وزبەكستان-قازاقستان تۇقىم ءوسىرۋ كاسىپورنىن قۇرۋ جوسپارلانىپ وتىر.
سونداي-اق قازاقستان اۋماعىندا (قوستاناي، اقمولا جانە پاۆلودار وبلىستارىندا) ءداندى داقىلدار جانە جەمشوپ ونىمدەرىن ءوندىرۋ جوباسىن ىسكە اسىرۋ بويىنشا جۇمىستار جۇرگىزىلىپ جاتىر.
تاعى ءبىر كەلەشەگى زور قادامدى اتاپ وتكەن ءجون. قازىر اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ ماماندارى مەن اگرارلىق سالادا جۇمىس ىستەيتىن كاسىپكەرلەر دەلەگاتسياسى قازاقستاندا ءجۇر. بۇل ساپاردىڭ نەگىزگى ماقساتى – 50 مىڭ گەكتار جەر ۋچاسكەسىندە اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمىن ءوندىرۋ مەن ءىرى قارا مال ءوسىرۋ جونىندەگى جوبالاردى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن نەگىزگى شارتتاردى كەلىسۋ.
دەلەگاتسيا مۇشەلەرى قازاقستاننىڭ اقمولا، قاراعاندى، قوستاناي جانە سولتۇستىك قازاقستان وبلىستارىنىڭ اگرارلىق سالاسىنداعى جاۋاپتى تۇلعالارمەن جانە كاسىپكەرلەرمەن كەزدەسەدى. بۇل كەزدەسۋلەردىڭ ماقساتى – وزبەكستانداعى ءداندى داقىلدارمەن، مال شارۋاشىلىعىمەن، قۇس شارۋاشىلىعىمەن جانە بالىق شارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىن ءىرى اۋىل شارۋاشىلىعى سۋبەكتىلەرىنىڭ استىق قورى مەن جەمشوپ بازاسىن جاقسارتۋ ءۇشىن قازاقستاننىڭ اگرارلىق كاسىپورىندارىمەن ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىمدەرگە قول قويۋ. كەزدەسۋلەر اياسىندا ەكى ەلدىڭ زاڭناماسىنا سايكەس ىنتىماقتاستىق تۋرالى ۇلگىلىك كەلىسىمنىڭ جوباسى قارالدى. كاسىپكەرلەر مەن ۇكىمەت وكىلدەرىنىڭ ۇسىنىستارى نەگىزىندە كەلىسىم جوباسىنا تولىقتىرۋلار مەن وزگەرىستەر ەنگىزىلدى.
كەلىسىمدەرگە سايكەس بۇگىندە بىرلەسكەن ونىمدەر وندىرىلەتىن جەر ۋچاسكەلەرىنىڭ جاي-كۇيىن تەكسەرۋ، سۋمەن جابدىقتاۋ مەن ينفراقۇرىلىمدى قامتاماسىز ەتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر. ەكى جاقتىڭ دا مۇددەلەرىنە ساي كەلەتىن وسىنداي جوبالار بويىنشا دوستار مەن باۋىرلار رەتىندە جۇمىس ىستەۋ، كورشىلىك پەن باۋىرلاستىق قاعيداتتارى نەگىزىندە بولاشاق ماقساتتاردى بەلگىلەۋ، سونداي-اق جاڭا اگرارلىق جوبالاردى ازىرلەۋ جانە جۇزەگە اسىرۋ ماڭىزدى. مۇنداي ارىپتەستىك ەكى ەلدىڭ دامۋىندا شەشۋشى ءرول اتقاراتىنىنا سەنىمدىمىن.
تۇتاستاي العاندا، اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋ ەكى ەل مەن ەكى باۋىرلاس حالىق ءۇشىن وتە ءتيىمدى ءارى بولاشاعى زور دەپ سانايمىن. مەملەكەتتەر اراسىنداعى كولىك-لوگيستيكالىق ينفراقۇرىلىمدى جانە باسقا دا بايلانىستاردى نىعايتۋ اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى ىنتىماقتاستىق دەڭگەيىن ايتارلىقتاي ارتتىرۋعا جاڭا مۇمكىندىك تۋعىزادى.
