ميلليونداعان ۇساق تا سۋىق تامشى توبەدەن توگىلىپ تۇر. كادىمگى اق جاۋىن. مۇنىڭ ءوزىن قازاق ءوز دارقاندىعىنا يكەمدەپ «نۇر عوي، اللانىڭ نۇرى جاۋعان. بيىل بەرەكەلى جىل بولادى ەكەن» دەپ جوريدى. الاڭدا ءبىر ءبىرىن جاڭا كورگەندەي ارسالاڭداي كەلىپ امانداسىپ، قاۋقىلداسىپ سىرلاسىپ، ءاز ناۋرىزعا قۇت-بەرەكە تىلەسكەن جۇرتقا جىميا قاراپ تۇرىپ، «وسى الاشتىڭ ايماڭداي ارمانى مەن مۇرادىم-مۇراتىن ءزاۋ جۇزىنەن ءار تامشىسىنا قوندىرا الىپ كەلگەن جاۋىن بولسا ەكەن» دەپ تەبىرەنىپ كەتتىك. «نۇر عوي» دەدىك قايتالاي كۇبىرلەپ.
ءيا، شىنىمەن دە ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى نۇر جاۋدى. سىركىرەپ، ۇيىتقىپ، بىردە مايداقوڭىر كۇيدە سەبەزگىلەدى. اۋا رايى مۇلدەم قولايسىز. الايدا كۇن مەن ءتۇن تەڭەلگەن، جەر-انا جاسانعان عاجايىپ مەرەكەگە كەلگەن جەتىسۋلىق جۇرتشىلىق تۇركى جۇرتىنىڭ جاڭا جىلىن جاراسىمدى كوڭىلمەن قارسى الدى. ءبىر-بىرىنە قۇتتى بولسىن ايتىسىپ، قوناەۆ، ق. جالايري كوشەلەرىنىڭ بويىنا، جاستار سپورت سارايى ماڭىنا تىگىلگەن اقشاڭقان ۇيلەردەن ءدام تاتىستى.
تالدىقورعان تورىندە ايرىقشا سالتاناتپەن اتالىپ وتكەن ءاز ناۋرىزدىڭ شەرۋىن وبلىس اكىمى بەيبىت يساباەۆ باستاپ ءجۇردى. ايماق باسشىسىمەن قاتار وبلىستىق ءماسليحات دەپۋتاتتارى، جەتىسۋ جەرىنە مەيمان بولىپ كەلگەن قر پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى سۇلتان دۇيسەمبينوۆ، زيالى قاۋىم وكىلدەرى ءتول مەيرامنىڭ توركىنىن بايىتا تۇسكەندەي بولدى.
وسىناۋ ۇلىق كۇنى وبلىس اكىمى بەيبىت وكسىكبايۇلى ارنايى تىكىلگەن اقشاڭقان ۇيلەردى ارالاپ، قازاقتىڭ جورالعىلارىنا، مىڭجىلدىقتان تامىر تارتقان توي-سالتانات راسىمدەرىنە كوزايىم بولدى. ماسەلەن، تۇساۋ كەسۋ، سىرعا سالۋ سەكىلدى جورالعىلار جاسالسا، وبلىس باسشىسى مەن سۇلتان مىرزابەكۇلى جەتىسۋلىق جاس بالانىڭ قاز-قاز باسقان قادامىنا قۇتتى بولسىن ايتىسىپ، ەل سىيلاعان تۇعىرلى ازامات رەتىندە ءبۇلدىرشىنىڭ تۇساۋىن كەستى. وسى سەكىلدى قازاق تانىمىنا سىڭگەن، قۇندىلىعى بولىپ جالعاسقان جورالعىلار، راسىمدەر اتقارىلىپ، ءاربىر ۇيدە اق ساپىرىلىپ، سابا ءپىسىلىپ، ناۋرىز كوجە ءىشىلدى. قوناەۆ كوشەسىنەن باستاۋ العان شارانىڭ ءاربىر نۇكتەسىندە وبلىستىق دانەش راقىشاەۆ اتىنداعى فيلارمونياسى، بيكەن ريموۆا اتىنداعى دراما تەاترى، تالدىقورعان اۋەندەرى ءانسامبلىنىڭ ونەرپازدارى مەن وقۋشىلار سارايىنىڭ تاربيلەنۋشىرەلى ونەر كورسەتىپ، ءان اۋەلەتىپ، كۇي كۇبىرلەتتى. مىڭ بۇرالا بي بيلەدى.
ۇلىستىڭ ۇلى كۇنىندە التىباقان تەبىلىپ، ءان اۋەلەپ جاتقاندا «جاستار» سپورت سارايى ماڭىندا «باۋىرساق پاتي»، ناۋرىز كوجە پاتي» ۇيىمداستىرىلدى. وندا اۋەزدى انگە ەلتىگەن، مەرەكەگە شىنايى سۇيسىنگەن جەتىسۋلىقتار اقتان ءدام تاتىستى. ءوز كەزەگىندە قازاقشا كۇرەستەن «Taldyqorgan barysy» ءوتىپ، اقتىق سىندا رۋسلان ابدىرازاق پەن جانسەرىك جۇماباەۆ پالۋاندارىمىز بەلدەستى. قوشقار كوتەرۋ، گىر كوتەرۋ، ارقان تارتىس، توعىز قۇمالاق سەكىلدى ۇلتتىق ويىندار دا ناقىشتالدى. ال 91 مەترلىك تۋ تۇعىرىمىزدىڭ اۋلاسىندا ەتنو مادەني ورتالىقتارىنىڭ كورمەسى كورەرمەن نازارىنا ۇسىنىلدى.
مەرەكەلىك شارا «جاستار» مادەنيەت جانە دەمالىس ساياباعىندا جالعاسىن تاپتى. العاشقى بولىپ ءسوز العان وبلىس اكىمى بەيبىت يساباەۆ:
– كۇن مەن ءتۇن تەڭەلەتىن، شىعىس حالىقتارىندا جىل باسى سانالاتىن ۇلىس كۇنىن حالقىمىز جارىقتىڭ قاراڭعىنى، جىلىنىڭ سۋىقتى، اقتىڭ قارانى جەڭەر جاقسىلىقتىڭ باسى دەپ ۇعىنعان. سوعان ساي مەرەكەدە يگى ىستەردى مولىنان اتقارىپ، ءبىر-بىرىنە ءدام ۇسىنىپ، باتا بەرىپ، تىلەكتەستىك بىلدىرگەن. سوندىقتان مۇنى تاتۋلىق پەن تۇراقتىلىقتىڭ، بەرەكە مەن بەيبىتشىلىكتىڭ مەرەكەسى، ادامگەرشىلىك پەن جاراستىقتىڭ ايى دەپ بىلەمىز.
ناۋرىزدىڭ عاسىرلار قويناۋىنان باستاۋ العان باعزى تاريحى مەن تەرەڭ تاعىلىمى ءبىزدىڭ بۇگىنگى قوعام ءۇشىن ۇلكەن مانگە يە.
تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا قايتا جاڭعىرعان ناۋرىزدى كەيىنگى جىلدارى حالىقتى بىرىكتىرەتىن، قوعامدى ۇيىستىراتىن ورتاق قۇندىلىق رەتىندە ورنىقتىرۋعا باسا نازار اۋدارىلۋدا. سوعان سايكەس ەلىمىزدە ناۋرىزدى تويلاۋدىڭ جاڭا تۇجىرىمداماسى بەكىتىلىپ، بيىلدان باستاپ ناۋرىزناما ون كۇن تويلاناتىن بولدى. ءسويتىپ مەيرامنىڭ اۋقىمى كەڭەيىپ، ءمانى تەرەڭدەي ءتۇستى. ءار كۇنگە جەكە اتاۋ بەرىلىپ، ونىڭ مازمۇنىنا ساي وبلىستا ءتۇرلى ءىس-شارالار ۇيىمداستىرىلدى، – دەي كەلە كورىسۋ كۇنىندە جارقىن بولاشاققا نىق قادام باسسىن دەگەن نيەتپەن ءبىر كۇندە 50 ءسابيدىڭ تۇساۋىن كەسكەن جەتىسۋلىقتاردىڭ يگى قازاقستاننىڭ رەكوردتار كىتابىنا ەنگىزىلگەنىن ايرىقشا اتاپ ءوتتى. سونىمەن قاتار ءىرى مەتسەناتتار وبلىستىڭ ءار تۇكپىرىندە جىل بويى تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى، دەنساۋلىق ساقتاۋ، سپورت جانە تاعى باسقا ماڭىزدى سالالاردا جەكە ينۆەستيتسيا سالىپ، حالىققا قىزمەت ەتەتىن ماڭىزدى نىساندار تۇرعىزعانىن ايتا كەلە، وبلىس اكىمى: «بيىل دا بىرقاتار ايتۋلى جوبالار جالعاسپاق. قۇنى ون ميلليارد تۇراتىن ونكولوگيالىق ورتالىق سالۋ جونىندە «قازاقمىس» كورپوراتسياسىمەن كەلىستىك. بۇيىرتسا بۇل جەتىسۋداعى ەڭ ءىرى مەتسەناتتىق جوبا بولماق»، – دەپ اتاپ ءوتتى.
وعان قوسا ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ءىىى جيىنىندا مەملەكەت باسشىسى: «ەڭ الدىمەن، حالىقتىڭ بەرەكە-بىرلىگىن ساقتاۋ ەلدىگىمىز ءۇشىن اسا ماڭىزدى. شىن مانىندە، جەكە مۇددەسىن ەمەس، ەل مۇددەسىن بارىنەن بيىك قوياتىن ازاماتتار ۇرپاققا ۇلگى بولۋى قاجەت»، دەگەنىن، بۇل ءسوز قازاقستان مەملەكەتتىلىگىنىڭ جاڭا يدەولوگيالىق ۇستانىمىن ايقىندايتىن ۇلى ابايدىڭ «اتاڭنىڭ بالاسى بولما، ادامنىڭ بالاسى بول» دەگەن دانالىعىمەن تەرەڭ ۇندەسەتىنىن دە اتاۋسىز قالدىرمادى. اتقارىلار ىستەردى، باعىندىرىلعان مەجەنى تىلگە تيەك ەتە وتىرىپ ۇلىستىڭ ۇلى كۇنىن ايرىقشا اتاعان ول كوپشىلىكتى عاجايىپ مەيراممەن قۇتتىقتادى.
وبلىس باسشىسىنىڭ قۇتتىقتاۋ سوزىنەن كەيىن ەل، تۋعان جەر تۋرالى اسقاق اندەر شىرقالىپ، ونەردىڭ سان ءتۇرى ساحنانى شىرايىن كەلتىردى. «ايگولەك»، «اچيمنوۋل»، «تۋعان تەل»، «كونتراست»، «اينالايىن»، «يۋنىە تالانتى»، «التىن ءدان»، «سولنىشكو»، «تەمپ»، «ۋلىبكا» انسامبلدەرى مەن ب. ريموۆا اتىنداعى دراما تەاترىنىڭ ارتىستەرى جانە «تالدىقورعان اۋەندەرى» فولكلورلى-ەتنوگرافيالىق ءانسامبلىنىڭ ونەرپازدارى قاتىسقان مەرەكەلى شارادا، سونداي-اق وبلىستىق د. راقىشەۆ اتىنداعى فيلارمونيا ارتىستەرى، «تالدىقورعان اۋەندەرى» فولكلورلىق-ەتنوگرافيالىق ءانسامبلىنىڭ جانە قازاقستان ەسترادا جۇلدىزدارى ناۋرىزناما ناقىشىن قانىق ەتە ءتۇستى. اسەم ءان، كۇمبىر كۇي كوكىرەكتى كەرنەدى. ناۋرىز قۇتىن، جاۋىن نۇرىن قۇيسىن دەدىك تاعى دا.
اسىل سۇلتانعازى
فوتو: جەڭىس ىسقاباي
