الەۋمەتتىك ماسەلەنى دەرەكتى فيلمگە اينالدىرعان رەجيسسەر ءوزىنىڭ شىعارماشىلىق سىرى جانە قالىپتاسۋ كەزەڭدەرى جايلى ويلارىمەن بولىسەدى.
رەجيسسەر، فوتوگراف، كونتەنتمەيكەر ەرنار المابەك – ەلدەگى الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى تاسپالاپ، جەلىگە جۇكتەپ، كورەرمەن قىزىققان بلوگەر. جاقىندا «تاسقىن مەن تاعدىر» دەگەن اتاۋمەن باتىس وڭىرىندەگى توپان سۋدان زارداپ شەككەن جۇرتتىڭ جاعدايىن دەرەكتى فيلممەن كورسەتكەن ەرنار مىرزانىڭ جۇمىسى، جوسپارى جايلى سۇحباتتاستىق.
«كونتەنت – مەنىڭ ءومىرىم»
- ەرنار مىرزا، ءوزىڭىز تۋرالى قىسقاشا ايتا كەتسەڭىز. الەۋمەتتىك جەلىدەگى بلوگىڭىز قالاي باستالدى؟
- مەن الماتى قالاسىنىڭ تۋماسىمىن. م.ماقاتاەۆ اتىنداعى №140 مەكتەپ-گيمنازياسىندا وقىپ، كەيىننەن ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى ونەر اكادەمياسىن «كينو جانە تەلەۆيدەنيە رەجيسسەرى، پروديۋسەرى» ماماندىعىن بەس جىل وقىپ، ءتامامدادىم. سۋرەتكە تۇسىرۋگە، رەجيسسەرلىككە مەكتەپ كەزىنەن قىزىعامىن. 8-9 سىنىپتان باستاپ كومپيۋتەردەگى مونتاجدى ۇيرەنىپ، وقۋشى دەڭگەيىندەگى قىسقا مەتراجدى روليكتەر، انيماتسيالىق مۋلتفيلمدەر ءتۇسىرىپ جۇرەتىنمىن. العاش وتىمدى جاققان جەتىستىگىم دەپ 11-سىنىپتا قاتىسقان «ۇلتتىق ارنا – ۇلت رۋحى» اتتى كونكۋرس ەدى. ۇلتتىق ارنانىڭ 50 جىلدىعىنا وراي ۇيىمداستىرىلعان بايقاۋدا «ەڭ جاس انيماتور» دەگەن جۇلدەنى ۇتىپ الدىم. جۇرگەنوۆكە تۇسۋىمە سول جەتىستىگىم تۇرتكى بولدى. قازىر فريلانسەرمىن. الەۋمەتتىك جەلىدە ەركىن كونتەنت جۇرگىزەمىن. كونتەنت – مەنىڭ ءومىرىم. العاش رەت فوتوتۇسىرىلىمدەردى جاريالاپ، جۇيە قۇرىپ 2022 جىلدان باستاپ بەلسەندى بولا باستادىم. باسىندا اۋىلداعى بيە ساۋىپ وتىرعان جەڭگەمە, ءشوپ شاۋىپ جۇرگەن جىگىتتەرگە فوتوسەسسيا جاساپ جۇكتەگەن ۆيدەوم قارالىمى ارتىپ، تاڭداۋلى بولىپ باستادى. سودان بەرى قازىر Instagram جەلىسىن بەلسەندى جۇرگىزەمىن.
تانىسۋدان كەيىن تۋعان يدەيا...
- “تەرىسكەي - بىزگە امانات” دەپ باستالىپ “تاسقىن مەن تاعدىر” دەپ جالعاسىن تاپقان وزەكتى ماسەلەنى كوتەرگەن دەرەكتى فيلمدەرىڭىز كورۋشىنىڭ كوڭىلىن بوساتپاي قويمايدى. بۇل يدەيا قايدان تۋدى؟
- وڭتۇستىكتەن سولتۇستىككە ادامداردى كوشىرىپ، سول كوشتىڭ باسى-قاسىندا جۇرگەن، ءوزى دە الماتى جاقتان سول جاققا كوشىپ بارعان بۋراحان داقانوۆ دەگەن جىگىت بار. ول جىگىتتى بۇرىننان سىرتتاي تانيتىنمىن. مەنىڭ فوتوسەسسيا جاسايتىن جوباما بۋراحاننىڭ وبرازى، فاكتۋراسى سۋرەتكە تۇسكەنگە جاقسى كەلەدى دەگەن ويمەن بىلتىر شىلدە ايىندا بۋراحاندى ىزدەپ سولتۇستىككە باردىم. اۋىلىنا ابدەن جاقىنداعان كەزدە حابارلاستىم. سويتسەم، ول ۇيىندە ەمەس ەكەن. ات باسىن كەرى تارتىپ، قايتا قايتتىم. بۋراحان ماعان كۇزدە كەل دەدى، بىراق ول كەزدە مەنىڭ جولىم تۇسپەدى. كەيىن قاڭتاردا الدىن-الا حابارلاسىپ، ەسكەرتىپ، اۋىلىنا تاعى جول تارتتىم. جەتكەن سوڭ فوتوسەسسيامدى جاسادىم، بۋراحاندى جاقىننان تاني ءتۇسىپ، ءوزى تۋرالى ءبىر جارىم مينۋتتىق روليك جاسادىم. الايدا، ونىڭ ىستەپ جاتقان ءىسى ءبىر جارىم مينۋتتىق روليككە سىيمايتىنىن ءتۇسىندىم.
ول مەنى سوندا جۇرگەن قانشاما اداممەن تانىستىردى. ءار تانىسقان ادامنىڭ ءومىرى ءبىر-ءبىر – تاريح، ءبىر-ءبىر كەيىپكەر. وڭتۇستىكتەگى اتامەكەنىن قالدىرىپ، سولتۇستىككە ارنايى ماقساتپەن كوشىپ بارعان ادامداردىڭ ءومىرى جايلى اڭگىمەسىن تاسپالاپ، كورسەتكىم كەلدى. بۇل دەرەكتى فيلم سول تانىسۋدان كەيىن تۋعان يدەيا ەدى. بۋراحانعا كەيىن ايتتىم، نە شىعاتىنىن بىلمەيمىن، بىراق جاقسى ءبىر ۆيدەو شىعاتىن سياقتى دەپ. ارقايسىنىڭ ءوزىنىڭ تاعدىرى، ايتار اڭگىمەسى بار 5-6 ادامنان سۇحبات الدىم.
ۇيگە كەلىپ مونتاجعا وتىرعانىمدا بۇنىڭ جاي عانا ۆيدەو ەمەس، دەرەكتى فيلم رەتىندە شىعۋى كەرەك ەكەنىن ۇقتىم. Instagram-دى قاراسام، ماكسيمۋم 15 مينۋتتىق ۆيدەو جۇكتەۋگە بولادى ەكەن. سول ۋاقىتقا شاقتاپ، رەتتەپ، مونتاجىن جاساپ، كەيىپكەرلەردىڭ ايتقان وقيعالارىن كەرەگىنشە قىسقارتىپ، 15 مينۋتتىق فيلم شىعاردىم. اتاۋىن بۋراحاننىڭ ايتىپ جۇرگەن ۇرانىمەن «تەرىسكەي – بىزگە امانات!» دەپ اتادىم.
بيىل ناۋرىزدا ءبارىمىز بىلەتىندەي ەلدىڭ باتىسىن توپان سۋ تورلادى. جاعدايدى كورىپ، ويىل اۋىلدارىنا بارامىن دەپ شەشتىم. بۇل ءىستى ءوزىمنىڭ ازاماتتىق بورىشىم دەپ سانادىم. حالىققا قولداۋ كورسەتىپ، قولىمىزعا كۇرەك الساق تا، جاردەمدەسۋىمىز كەرەك دەپ ءبىلدىم. ساپارعا دەيىن الەۋمەتتىك جەلىدەگى وقىرماندارىممەن كىشىگىرىم قور اشىپ، قاراجات جيناعان بولاتىنمىن. جينالعان اماناتتى سۋ باسقان وڭىردەگى حالىققا جەتكىزدىم. ويىلعا بارعانىمدا اياق استى سامات ەسىمدى اعامىزدى جولىقتىردىم. ول كىسىنىڭ ۇلىنا جولداعان اۋديوجازباسى جەلىدە ءبىراز تانىلىپ، تارالىپ كەتكەن ەدى. سامات اعاعا دا فوتوسەسسيا جاساپ ءجۇرىپ، وسىندا «تەرىسكەي – بىزگە امانات» دەگەن سياقتى ءفيلمنىڭ جالعاسىن تۇسىرۋگە بولادى ەكەن عوي دەگەن وي تۋدى. سودان ول جاقتان دا بىرنەشە كەيىپكەر تاۋىپ، باستان كەشكەن وقيعالارىنا كەڭىرەك توقتالىپ، تاعدىرىن تاسقىن شايعان ويىلدىقتاردىڭ اڭگىمەسىن ءتۇسىرىپ الدىم. وسىلايشا «تاسقىن مەن تاعدىر» اتتى دەرەكتى ءفيلمىم اۋەلگى جوبانىڭ جالعاسىن تاپتى.
تەلەفونعا تۇسكەن فيلم
- ءتۇسىرىلىم پروتسەسى تۋرالى ايتا كەتسەڭىز. فيلم نەمەن ءتۇسىرىلدى؟ مونتاج قالاي جاسالدى؟
- قىزىعى، مەن ءوز ويىمداعى ۆيدەو ساپالى بولۋى ءۇشىن كاسىبي كامەرا قاجەت دەگەن تاپتاۋرىندى بۇزدىم. ويتكەنى فيلمدەر تولىقتاي تەلەفونعا، Iphone كامەراسىنا ءتۇسىرىلدى. اۋەلدە الەۋمەتتىك جەلى ءۇشىن جاي عانا فوتوسەسسيا، كەيىن روليك قىلامىن دەپ نيەتتەنگەن مەن ۆيدەولاردى تەلەفونعا ءتۇسىرىپ العان ەدىم. سوسىن وتىرىپ، «نەگە تەلەفونمەن تاسپالانعان دۇنيەدەن دەرەكتى فيلم شىعارىپ كورمەسكە؟» دەگەن وي كەلدى. قازىر موبيلوگرافيا، الەۋمەتتىك جەلى دامىعان زامان. ءبارىن تەلەفونعا تۇسىرەمىز عوي. ءوزىم كاسىبي مامان بولعاندىقتان بۇعان دەيىن كەز كەلگەن تۇسرىلىمگە كامەرانى قۇپ كورەتىنمىن. كەيىننەن ويىم وزگەردى. كامەرادان گورى تەلەفون شىنايى اتموسفەرانى ساپالى تۇردە بەرە الادى ەكەن. ارتىق جۇك جوق، جاي عانا پەتليچكا مەن تەلەفونىڭدى قوسىپ تۇسىرە بەرەسىڭ. بىراق مونتاجدى كومپيۋتەر ارقىلى جاسايمىن.
- قىستىڭ قاقاعان ايازىندا سولتۇستىككە اتتانىپ، ونداعى تىرشىلىكتى تاسپالاپ كەلدىڭىز. ودان مىنە، جاقىندا تاسقىن تورلاعان اۋىلداردى شارلاپ قايتتىڭىز. قانداي قيىندىقتار تۋىندادى؟ ايماقتارعا قالاي، نەمەن جەتتىڭىز؟ اڭگىمەلەپ بەرسەڭىز.
- «تەرىسكەي – بىزگە اماناتتى» ءتۇسىرۋ ءۇشىن الماتىدان استاناعا ۇشاقپەن جەتىپ، ارى قاراي پەتروپاۆلعا پويىزبەن اتتاندىم. بوران سوعىپ، جولدىڭ ءبارى جابىلىپ جاتقان كەز ەدى. پەتروپاۆلدان سەرگەەۆكە دەيىن تاكسيمەن جەتتىم. دەسە دە، الەۋمەتتىك جەلىدەگى وقىرماندارىم بار، بۋراحاننىڭ ءوزى بار، جالپى جولدا كومەك كورسەتكەن جاندار كوپ بولدى. بەيتانىس جىگىتتەردىڭ ۇيىندە قوناق تا بولدىم، تاعىسىن-تاعى. جەتكەسىن بۋراحان كۇتىپ الدى.
ويىلعا بارعان كەزىمدە شامشاددين وماروۆ دەگەن ويىلدىق دوسىممەن حاباردا بولىپ، جارتىلاي ۇشاقتاتىپ، تاكسيلەتىپ جەتتىم. بارعان جەردىڭ بارىندە قۇشاق جايا قارسى الاتىن جاندار كوپ. شۇكىر! بىراق، ءوزىم ساياحاتتى ۇناتاتىن ادام بولعاندىقتان جايلىلىققا اسا ءمان بەرەتىن ادام ەمەسپىن. وي بولسا وي، قىر بولسا قىر، سۋ بولسا سۋ دەپ جەر شارلاپ جۇرە بەرەمىن.
«ماقساتىم – ماڭىزدى ماسەلەلەردى ۇمىتتىرماۋ»
- ءفيلمنىڭ ءوزىن كوزگە جاس الماي كورۋ مۇمكىن ەمەس. تۇرلىشە تاعدىردى كوزبەن كورىپ، ەل-جۇرتتىڭ وقيعاسىن تىرىدەي ەستىپ وتىرىپ قانداي كۇيگە بولەندىڭىز؟
- ويىلعا بارعانىمدا قاتتى تولقىدىم. سۋ باسقان اۋىلداردى، قيراعان قارا شاڭىراقتى كوردىك. سول قارا شاڭىراققا قاراپ تۇرىپ، تولقىعان، جىلاعان كىسىلەردى كوردىك. بۇل وتە قيىن جاعداي. قازىر ەندى سۋ كەتىپ جاتىر دەگەننىڭ وزىندە، بۇنىڭ ار جاعىندا ۇلكەن الەۋمەتتىك ماسەلەلەر قالدى. فيلم ارقىلى سونى جەتكىزگىم كەلدى.
بۇگىن بولعان دۇنيەنى ەرتەڭ ۇمىتاتىن اقپارات كوپ زاماندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقاندىقتان، مەنىڭ ماقساتىم – وسى فيلمدەر ارقىلى ماڭىزدى ماسەلەلەردى ۇمىتتىرماۋ. ۇمىتىپ كەتكەن جاعدايدا ول دۇنيەلەر شەشىمىن تاپپاۋى مۇمكىن.
باسقا وڭىرلەردەگى حالىق كۇندە ايتىلا بەرگەسىن جاۋىر بولعان دۇنيە دەپ قاراۋى دا مۇمكىن. كەيىن توپان سۋدان زارداپ شەككەن كىسىلەر ءوز ماسەلەسىمەن ءوزى قالماسىن دەدىم. ءفيلمدى ەكراننىڭ ار جاعىنان كورەتىن قاراپايىم حالىق تا، جوعارىداعى كىسىلەر دە باتىستىقتاردىڭ جالعىز ەمەس ەكەنىن، جاردەمگە جۇگىرەتىن جانداردىڭ جەتەتىنىن ەستەن شىعارماۋى ءتيىس. قازىر مىنە، مامىر دا جەتتى. تاسقىننان زارداپ شەككەندەردىڭ باسپاناسىن قالىپقا كەلتىرگەنشە كۇز دە جەتەدى، ارتىنشا قاقاعان قىس تا تايايدى. ەموتسيا وتە كوپ. تولقيسىڭ، ۋايىمدايسىڭ...
- دەرەكتى فيلمنەن سونداي شىنايىلىق، ساپالى جۇمىستىڭ كورىنىسى بايقالادى. بۇل دەرەكتى فيلمدەر ءالى دە جالعاسىن تابا ما؟
- قازىرگى تاڭدا يدەيا وتە كوپ. نەگىزى اپاتقا بايلانىستى «تاسقىن مەن تاعدىر» اياق استى ءتۇسىرىلدى. ءبىرىنشى جوبادان كەيىن جوسپاردا باسقا فيلمدەر تۇرعان ەدى. كوبىنە وسىنداي الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى كورسەتەتىن فيلمدەر بولادى.
- سۇحباتىڭىزعا راقمەت!
اڭگىمەلەسكەن
دينا ليتپين
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
