Астанада ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалығымен VIII Дүниежүзілік және дәстүрлі діндер лидерлерінің съезі өтуде. Форум аясында бейбітшілік, дінаралық диалог, гуманистік құндылықтар, сондай-ақ жасанды интеллект этикасы мәселелері талқылануда. Президент өз сөзінде дінаралық ынтымақтастықтың маңыздылығын, рухани лидерлердің қоғамдағы қақтығыстардың алдын алудағы рөлін, сондай-ақ заманауи әлемде этикалық нормаларды қалыптастырудағы жауапкершілігін атап өтті.
Съездтің маңыздылығына Қырғыз Республикасы Жоғарғы Кеңес депутаты Эльвира Сурабалдиева тоқталып өтті.
Қазақстан Президенті VIII Дүниежүзілік және дәстүрлі діндер съезі диалог үшін маңызды жаһандық алаңға айналатынын айтты. Бұл Қазақстанның халықаралық беделін қаншалықты күшейтуде?
Дүниежүзілік және дәстүрлі діндер съезінің арқасында Қазақстан халықаралық аренада сенімді нығайтуға нақты механизм жасауда. Съездің тұрақты өткізілуі және мазмұнды, ойластырылған күн тәртібі оны тиімді диалог алаңына айналдырды.
Съезд 2003 жылдан бері өткізіліп келеді және осы уақыт ішінде халықаралық деңгейде Қазақстанның брендіне айналды, түрлі мәдениеттер мен діндерді құрметтейтін елдің символына ұласты. Бұл тек Қазақстанның имиджіне ғана емес, бүкіл Орталық Азия аймағына да оң әсерін тигізуде, себебі бұл жерде бейбіт өмір, келісім мен күрделі мәселелерді конструктивті талқылау дәстүрге айналды.
Айта кетерлігі, съездегі рухани диалог практикалық бағытпен толықтырылады: ол даму, білім беру және әлеуметтік өзара әрекетке бағытталған. Сол себепті бұл диалогтар шынайы нәтиже береді, Қазақстанның халықаралық беделін арттырады және елдің жаһандық дінаралық және мәдениетаралық ынтымақтастық орталығы ретіндегі позитивті имиджін қалыптастырады.
Қасым-Жомарт Тоқаев дін лидерлерінің сенімділікті нығайтудағы және қақтығыстардың алдын алудағы ерекше рөлін атап өтті. Сіз олардың бүгінгі таңда бейбітшілік пен келісім идеяларын ілгерілетуге қосқан үлесін қалай бағалайсыз?
Бүгінде дін лидерлері өте маңызды рөл атқаруда, әсіресе қазіргі жаһандық тұрақсыздық пен әлеуметтік турбуленттілік жағдайында. Олар адамгершілік тілінде сөйлеп, қоғамдағы поляризацияны азайтуға, әртүрлі сенімдегі адамдар арасында сыйластық пен өзара түсіністікті сақтауға көмектеседі.
Олардың қатысуы саяси және құқықтық құралдарды толықтырып, қоғамдардың тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Бұл әсіресе қауымдастықтар, диаспоралар және ұлттар арасындағы қатынастарда, сондай-ақ жастармен жұмыс жасауда маңызды. Дін лидерлері бейбітшілік пен келісім құндылықтарын таратып, сенім мен сыйластық орнатады, оны ешқандай формалды механизм алмастыра алмайды.
Осылайша, олардың үлесі тек моральдық қолдау емес, нақты әлеуметтік тұрақтылықты нығайтуға, қоғамда үйлесімділікті сақтауға және құрметті, өркениетті диалог мәдениетін қалыптастыруға бағытталған.
Президент съездтегі сөзінде жасанды интеллект этикасы бойынша арнайы комиссия құруды ұсынды. Дін мен рухани құндылықтар болашақ технологиялар этикасын қалыптастыруда рөл атқара ала ма?
Бүгінгі таңда технологиялар экономика мен күнделікті өмірді өте жылдам өзгертуде. Олар адамның пайдасына қызмет етуі тиіс, керісінше емес; адам өз іс-әрекетін алгоритмдер мен цифрлық жүйелерге тәуелді етпеуі қажет. Сол себепті айқын және түсінікті этикалық стандарттарды қалыптастыру маңызды, олар дискриминацияны болдырмай, цифрлық кеңістікте қауіпсіздік пен адамның қадір-қасиетін сақтауға бағытталуы керек.
Технологияны дамытатындардың жауапкершілігі мен шешімдердің ашықтығы негізгі рөл атқарады. Бұл тұрғыда діндік және рухани құндылықтар аса маңызды, себебі олар технологиялық прогреске гуманитарлық тепе-теңдік береді. Дін мен моральдік қағидалар тек тиімділік немесе пайда үшін емес, адамның мүддесін қорғайтын этикалық негіз ұсына алады.
Осылайша, рухани және моральдік тұрғыдан қарағанда, технологиялық прогресс қауіпсіз, әділ және адамға бағытталған болады. Ал «алгоритмдерге арналған заповедтер» дамытушылар мен қоғам үшін нақты этикалық бағдар ретінде қызмет ете алады.
Президент діни қауымдастықтардың әлеуметтік мәселелерді шешудегі рөлін атап өтті. Олар қоғамды нығайтуға қалай үлес қоса алады?
Тарихи тұрғыдан, діни қауымдастықтар адамдарға қолдау көрсету және әлеуметтік мәселелерді шешуде маңызды рөл атқарған, әсіресе Орталық Азияда. Олар әлеуметтік саясаттағы олқылықтарды толтырып, нақты көмек көрсетеді, отбасыларды қолдайды, жастарға бағыт береді және тәуелділіктердің алдын алады.
Мемлекеттік бағдарламалар қауымдастық бастамаларымен үйлескенде әлеуметтік капитал артады. Ең бастысы адамдар арасындағы сенім мен мемлекеттік институттарға сенімнің күшеюі. Мұндай үйлесім қоғамның тұрақты дамуының мықты негізін қалыптастырады, тұлғалық және қауымдастықтық байланыстарды нығайтады, қоғамды біртұтас әрі үйлесімді етеді.
Қауымдастықтардың атқаратын бұл жұмысы сенімділікті арттырады, мемлекеттік бастамаларды жергілікті деңгейде тиімді жүзеге асыруға мүмкіндік береді және әлеуметтік қолдауды халыққа қолжетімді әрі нәтижелі етеді
Президент Тоқаевтың жеке бастамасы мен көшбасшылығы Қазақстанды өркениеттер арасындағы диалог орталығы ретінде тануға қаншалықты әсер етеді?
Президент Тоқаевтың жеке бастамасы және Съезден бастап цифрлық трансформацияға дейінгі диалогқа бағытталған дәйекті жұмысы Астананы табиғи келіссөз және талқылау алаңына айналдырды.
Аймақ елдері, мысалы Қырғызстан үшін бұл ынтымақтастық қосымша мүмкіндіктер ашады: цифрландыру, логистика, су ресурстарын басқару, қаржылық жобалар және басқа да маңызды салаларда тәжірибе алмасу. Мұндай саясат бүкіл өңірге нақты пайда әкеледі, мемлекеттер арасындағы байланыстарды нығайтады және Қазақстанның өркениеттер арасындағы диалог орталығы ретіндегі беделін арттырады.
Осылайша, Президент Тоқаевтың бастамалары диалог пен бірлескен дамуға арналған стратегиялық платформаны қалыптастырып, Қазақстанды халықаралық аренада бейбітшілік, келісім және ынтымақтастықты насихаттаушы көшбасшы етуде.
