Ғылым бір орында тұрмайды. Оның кеңістігі күн сайын одан әрі кеңіп, керемет жаңалықтар мен таңғаларлық дүниелерге толысуда. Алайда, жаңа нәрсені біліп, ғажайып нәрселерді ұғыну үшін миллиондаған жарық жылдар бойы басқа галактикаларға саяхаттаудың қажеті жоқ - керемет фактілер жақын жерде, өз денемізде жасырылған. Адам организмінің ғалымдар қанша тырысқанымен, бізге өзінің барлық құпиялары ашылған жоқ. Алайда, қазірдің өзінде белгілі нәрселер сізді таң қалдыруы мүмкін. Ол үшін "Адырна" тілшісінің мына мақаласын толық оқыңыз.
1. Біз 48 шақырым қашықтықтағы аймақты көре аламыз
Біздің көзіміз ешқашан бүркіттікі секілді қырағы болған емес. Алайда, адам көзінің сезімталдығы соншалық, егер Жер толық жазық болса, біз 48 шақырымға дейінгі шамның жыпылықтағанын анық көре аламыз.
2. Біздің кіндігіміз тұтас экожүйені қамтиды
Біз оларды көре алмаймыз, бірақ адам ағзасында триллиондаған кішкентай организмдер бар, мысалы, бактериялар, олардың миллиондары кіндік ішінде тұрады. Салыстырмалы түрде айтатын болсақ, адамның тек кіндігінде көптеген бактериялар бар, олар тропикалық орман көлеміндегі экожүйені құрай алады.
3. Біздің теріміз ұдайы өсіп отырады
Әр секунд сайын 25 миллион жасуша жаңартатынымызды ескерсек, бізде терінің жаңа қабаттары пайда болады. Өмір бойы адамдар 18 келіге дейінгі теріні жоғалтып-жаңартады.
4. Біз толығымен түкті болып келеміз
Табиғатта "таз" адам деген ұғым жоқ. Әрбір адамның, оның ішінде әйелдердің де денесінің бір шаршы сантиметрінде шимпанзенікі сияқты шаш-түктері кездеседі. Түктің қысқа, жеңіл және жұқа болғаны соншалық, олардың көпшілігін көзбен көру мүмкін емес.
5. Біздің өкпемізде - 1609 шақырым капиллярлар бар
Егер 300.000.000 капиллярды басынан аяғына дейін созар болсақ, сызық шамамен 1609 километрге созылатын еді.
6. Біздің жасушалар көбеюін ешқашан тоқтатпайды
Жасушалар дененің құрылыс материалы іспетті. Адам денесінде әр секунд сайын 25 миллион жаңа жасуша пайда болады. Салыстырмалы түрде, әрбір 2 секунд сайын біздің денеміздегі жасушалар Украина халқына қарағанда көбірек жаңарады екен.
7. Адам жыныстық қатынаста жиі болады
Бұл факт адам ағзасына тікелей емес, жалпы адамзатқа қатысты. Алайда соған қарамастан, күн сайын жыныстық қатынас бүкіл әлемде шамамен 120 миллион рет кездеседі.
8. Біздің жүйке импульстарымыз сағатына 402 шақырым жылдамдықпен қозғалады
Ауырсыну сезімі, шын мәнінде, ыстық затқа тигенде немесе инемен шаншылғанда бірден пайда болады. Біздің жоғары дамыған жүйке жүйеміздің арқасында, тіпті милисекундтан аз уақытта аулақ болуымыз керек нәрселерге жауап бере аламыз.
Жүйке импульсінің жылдамдығы соншалық, сезімге арналған электрлік сигналдар миға орта есеппен 402 шақырым жылдамдықпен таралады.
9. Бізде бестен астам сезім мүшесі бар
Адамдарда бес негізгі сезім мүшесі бар. Одан өзге тепе-теңдік, температура, ауырсыну және уақыт сияқты 10-нан астам маңызды сезім мүшелері бар. Бізде тұншығу, шөлдеу және тоқтық сезімдері бар.
10. Біз қараңғыда жарқыраймыз
Терең теңіздегі тіршілік иелері сияқты, адамдар да табиғи түрде биолюминесцентті болады, демек, біз қараңғыда жарқыраймыз. Алайда, біз шығаратын жарық әлсіз. Адамның көзі оны ажырата алмайды.
11. Біздің көз жасымыз эмоцияларымызды біледі
/imgs/2018/08/08/16/2347837/931b9ad0be062e4675892c99c82dd8e83a9af338.jpg)
Біздің жылауымыздың себептеріне байланысты адамдар әртүрлі құрылымды көз жастарын шығарады. Қайғы, кінә, қайғы немесе бақыт сияқты эмоциялар көз жасының молекулалық құрылымының түбегейлі өзгеруіне әкеледі. Қар сияқты, бірде-бір көз жасы молекулалық жағынан бірдей емес.
12. Біздің миымыздың көп бөлігі судан тұрады
Біздің миымызда сұйықтыққа қарағанда ет пен ұлпа аз. Біздің миымыз 80 пайыз судан тұрады. Айтпақшы, адам денесінің де көп бөлігі судан тұрады.
13. Адам түшкірігі желден күштірек
Түшкіру практикалық қызмет атқарады. Ол мұрын қуысы мен тамақтағы кез-келген нәрселерді кетіреді. Түшкіру күшінің қаттылығы соншалық, оның жылдамдығы сағатына 160 шақырымнан асып түседі.
14. Біздің ДНҚ-мыз банандардыкімен ұқсас
Адам шимпанзеден бір ғана хромосомамен ерекшеленетінін білерсіз бәлкім. ДНҚ-ның дәлдігі соншалық, кішкене өзгеріс сізді жаңа түрге айналдыра алады. Белгілі болғандай, адам ДНҚ-сының 50 пайызы қалыпты, қарапайым және дәмді бананмен ұқсас болып келеді.
15. Миымыз ауырсынуды сезбейді
Ми дененің басқа бөліктеріндегі ауырсыну сезімдерін қабылдап, өңдей алады. Алайда мидың өзі ауруды сезінуге қабілетсіз. Ми сіздің қолыңыз, аяқтарыңыз немесе дененің басқа бөліктері сияқты ауырсыну рецепторларына ие емес.
16. Біздің бойымыз күн сайын бірнеше рет өзгереді
Адам денесі түнде өседі. Адам таңертең кешке қарағанда 1 сантиметрге ұзын. Күндізгі уақытта артқы жағындағы дискілер кішірейіп, денеміз қысқа болатыны содан.
17. Адам денесінде галактика жұлдыздарына қарағанда атомдар саны көп
Барлық материя молекулалардан, ал молекулалар атомдардан тұрады. Ересек адам 7 октиллион атомнан тұрады (7-ден кейін 27 нөл). Бұл қазіргі кездегі Әлемдегі жұлдыздар санынан екі есе көп.
18. Сүйектеріміз гранит сияқты қатты
Бізге адамның сүйектері сынғыш болып көрінуі мүмкін. Алайда сүйектер гранит сияқты берік келеді. Сіріңке қорапшасының өлшеміндегі бір сүйектің өзі 8 тонналық қаттылыққа төзе алады.
19. Біздің жүрегіміз дененің басқа бұлшықеттеріне қарағанда күшті
Адамның жүрегі аптасына 7 күн, тәулігіне 24 сағат бойы денеміздегі барлық тамырлар арқылы қан айдай алатындай күшті болуы керек. Оның күштілігі сонша, ол қанды 9 метрге дейін шашыратуға жеткілікті қысым жасай алады.
20. Біздің жасушаларымыз көбіне "адами" емес
Адам ағзасын құрайтын миллиардтаған жасушалардың 10 пайызға жуығы ғана «адами». Қалған 90 пайызы әртүрлі саңырауқұлақтар мен бактериялардан тұрады.
"Адырна" ұлттық порталы
