16.11.2020 жылы Қазақстан Президенті Үкімет мүшелерімен, бірқатар орган басшыларымен, қалалар мен облыстардың әкімдерімен видеоконференция режимінде коронавирус індетінің таралуына қарсы іс-қимыл шаралары жөнінде кеңес өткізді, деп хабарлайды «Адырна» ұлттық порталы Ақордаға сілтеме жасап. Кеңес барысында Президент төмендегідей шаралардың жүргізілуін тапсырды.
Қазір көптеген елдерге індеттің екінші толқыны таралуда.
Бұл мемлекеттерде қатаң шектеу шаралары қайта енгізіліп жатыр.
Соңғы статистикалық мәліметтерге қарасақ, Қазақстанға да пандемияның екінші толқыны таяп келді деуге болады.
Өткен кезеңде біз осы дерттің негізгі белгілерін айқындап, онымен күресу жолдарын үйрендік.
Дәрігерлерміз тиісті тәжірибе жинақтады.
Еліміздің денсаулық сақтау саласы біршама нығайып, жаппай тестілеу жұмысы жолға қойылды.
Науқастармен байланыста болғандарды анықтау ісі жетілдірілді. Сондай-ақ, аймақтардағы қатаң шектеу шараларын тиісті деңгейде ұйымдастыруға дағдыландық.
Бизнес өкілдері де жаңа ахуалда жұмыс істеуге бейімделе бастады.
Ең бастысы, азаматтарымыздың пандемияға деген көзқарасы өзгерді, яғни халық осы қауіпті дерттен саналы түрде сақтану керек екенін түсінді. Бұл – жаһандық індетті жеңу үшін аса қажетті шарт.
Дегенмен, пандемияның екінші толқыны көптеген белгілері бойынша өзгеше болмақ және ел экономикасы үшін күрделі кезеңде өтпек. Осыны ескеруіміз керек.
Бүгінгі таңда бүкіл әлем белгілі бір салалардың тікелей шығындарын ғана емес, сонымен бірге жұмыссыздық пен оқудағы олқылықтар әртүрлі жағымсыз салдарға, соның ішінде қылмыстың өсуіне әкелуі мүмкін "ковид теңдеуін" шешудің алдында тұр.
Сондықтан қазіргі міндет – пандемияға қарсы тұру, көктемгі масштабтағы карантинге жүгінбеу.
Біріншіден, әлемдік үрдістерді ескеру қажет.
Көптеген елдерде пандемия, ең алдымен, ірі қалаларды шарпыды.
Бұған дамыған көлік қатынасы себеп болғаны анық.
Қазір инфекция өңірлерге де жетті.
Бұл – шын мәнінде, аймақтар үшін екінші емес, бірінші толқын. Осындай ахуалды біздің еліміз де бастан өткеруде.
Бірнеше облыста дертке шалдыққандар санының күрт өсіп кетуі – соның дәлелі.
Қазір індетке қарсы тұру үшін барлық ұйымдастыру жұмыстарын қолға алып, тиісті шаралар қабылдау аса маңызды.
Бұл вирустың сырттан келуіне тосқауыл қойып, оның таралуын болдырмау үшін керек.
Әрі қарай. Вирус жұқтырғандардың санын дәл көрсету вируспен күресте абсолютті талап болып табылады. Бұл талап орындалмайды.
Бірқатар облыстарда коронавирустық инфекцияның жаңа жағдайларын жасыру фактілері анықталды. Әңгіме Шығыс Қазақстан, Солтүстік Қазақстан, Павлодар, Ақмола, Қостанай және басқа да облыстар туралы болып отыр.
Қалаған нәрсені шындыққа айналдыру өте қауіпті құбылыс екенін түсіну керек, өйткені ол нақты қауіптердің көрінісін бұрмалайды, сонымен қатар бүкіл ел бойынша коронавируспен күресу стратегиясын бұзады.
Қазіргі жағдайға немқұрайлы қарау байқалады, қабылданған шаралардың жартысы орындалмай жатыр, азаматтар арасында эпидемиологиялық қауіпсіздік төмендейді. Бұл қазірдің өзінде әлемнің көптеген елдеріне қатысты аксиома, онда мұндай үрдіс байқалады.
Бұл проблема біздің денсаулық сақтау жүйесінде созылмалы сипатқа ие болғанын мойындау керек.
Денсаулық сақтау министрлігіне Ұлттық статистика бюросымен бірлесіп, дәйекті медициналық статистиканы қалыптастыру, бағалау және талдау жөнінде кешенді тәсілдер әзірлеуді тапсырамын.
Екіншіден, барлық денсаулық сақтау ұйымдарының толық дайындық режимін қамтамасыз ету қажет.
Бұл әскери медицинаға да қатысты, ол инфекциямен күресу үшін күштер мен құралдарды жедел орналастыруға дайын болуы керек.
Шалғай аудандарда карантиндік және емдік іс-шараларды орындау үшін қорғаныс және көлік медицинасы министрлігінің толық дайындығын қамтамасыз ету маңызды.
Жақында жүргізілген медициналық ұйымдарды бағалау олардың дайындық деңгейінің жеткіліксіздігін көрсетеді.
Денсаулық сақтау объектілерінің жартысынан астамы талапқа сай келмейтіні анықталды. Ауруханаларды толық аймақтарға бөлу жүргізілген жоқ, нәтижесінде пациенттер мен қызметкерлердің жұқтыру қаупі сақталып қалады.
Іс жүзінде барлық өңірлерде реанимация бөлімшелерінің жасақталмағаны байқалады.
Атап айтқанда, коронавирус инфекциясы бар ауыр науқастарды емдеуге арналған жеке дәрі-дәрмектер мен бірқатар медициналық өнімдер жетіспейді.
Өңірлер емдеу хаттамаларын есепке алмай, өз қалауы бойынша дәрі-дәрмектерді сатып алады. Бұл өте маңызды мәселе. Әкімдерден Денсаулық сақтау министрлігімен бірлесіп, осы мәселеге тиісті назар аударуды сұраймын.
Хаттамаларға келетін болсақ, олар ДДҰ ұсыныстарына сәйкес жиі өзгерді. Бірақ қазір бізде тәжірибе бар. Коронавируспен ауыратын науқастарды барлық ауыр белгілері мен асқынуларының пайда болуын күтпей-ақ дереу емдеуді бастау керек. Әйтпесе, әлсіз иммунитетке байланысты науқастар мұндай стреске төтеп бере алмайды. Өкінішке орай, бұл болып жатыр.
Дәрі-дәрмектер туралы айтатын болсақ, медициналық ұйымдар үшін не сатып алынғаны, дәріханалар үшін не сатып алынғаны, Бірыңғай дистрибьютордың қоймаларында жалпы қор қандай екендігі айқын болуы керек.
Үкімет әкімдермен бірлесіп емдеу нормалары мен хаттамаларына сәйкес қажетті дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сатып алуды қамтамасыз етуі тиіс.
Әрі қарай. Менің тапсырмам бойынша ПТР-зерттеулер мен медициналық маскалардың бағасы төмендеді. Бұл адамдарға бірден көрінетін дұрыс шаралар.
Дәл осындай жұмысты дәрі-дәрмектерге, ең алдымен, антикоидтарға қатысты жүргізу керек.
Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігіне Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитетімен бірлесіп, осы мәселені шешуді тапсырамын.
Жалпы Агенттік дәрі-дәрмектер мен медициналық бұйымдардың бағаларын реттеу жөніндегі жұмыстарға араласып, фармацевтикалық бизнестегі картельдермен айналысуы керек.
Үшіншіден, медицина қызметкерлерін қорғау – басты міндет.
Әсіресе, пандемия кезінде дәрігерлеріміздің өз кәсіби қызметін атқаруына кепілдік беру немесе оларды түрлі жағдайлардан сақтандыру мәселесі өзекті бола түсті. Қазіргі таңда мұндай жүйені барлық дамыған елдер қолдануда.
Ал, біз бұл мәселені шұғыл шешуге мәжбүр болдық. Вирус жұқтырған және қайтыс болған дәрігерлерді қаржылай қолдау үшін теңдессіз шараларды қабылдақ.
Медицина саласында әрдайым дәрігерлердің өмірі мен денсаулығына қауіп-қатер болатыны айдан анық.
Сондықтан, бұл мәселеге кешенді көзқарас қажет. Биыл мамыр айында Ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің отырысында мен дәрігерлерді заңдық тұрғыдан және қаржылай қолдау жүйесін енгізу жөнінде тапсырма бердім.
Үкімет осы жұмысты жеделдетуі керек.
Қазіргі жағдайда біз коронавируспен күреске атсалысқан медицина қызметкерлеріне үстемақы төлеуді жалғастырамыз.
Жалпы, пандемия кезінде, яғни наурыз және қазан айлары арасында
90 миллиард теңгеден астам мөлшерде төлем жасалды.
Жыл аяғына дейін осы мақсатқа тағы 140 миллиард теңге қаржы бөлінеді.
Төртіншіден, адамдар көп шоғырланатын жерлерде қауіпсіздікті қамтамасыз ету.
Қазіргі таңда індеттің қайта өршуіне ірі кәсіпорындардағы мүшкіл ахуал себеп болып отыр.
Мұндай ұжымдарда дертке шалдыққандардың саны күрт өсіп барады.
Кәсіпкерлердің санитарлық талаптарды орындамай, шектеу шараларын қайта бұзу жағдайлары жиілей түсті.
Бұған жол беруге болмайды.
Жұмыс орындарындағы қауіпсіздік үшін кәсіпорындардың басшылары мен меншік иелері жауап береді.
Бұл туралы бірнеше рет айтылды.
Әр мекемеде індетке қарсы іс-қимыл регламенті болуға тиіс.
Олар құзырлы органдардың нұсқауын күтіп отырмай, қалыптасқан ахуалға байланысты әрекет етуі керек.
Бұдан бөлек, қоғамдық көліктегі санитарлық ахуал тұрғындарды қатты алаңдатып отыр.
Өңір әкімдері жұрт көп жиналатын жерлерде әлеуметтік қашықтықты сақтау үшін қажетті жағдай жасауды бақылауға алуға тиіс.
Бесіншіден, дәстүрлі білім беру жүйесін қалпына келтіру.
Дертке шалдыққандар көбейгеніне қарамастан, бірқатар өңір оқытудың бұрынғы тәсіліне қайта көшуде.
Қазір өңір әкімдері карантин енгізу туралы шешімді өздері қабылдай алады. Біз оларға осындай өкілеттік бердік.
Сондықтан олар осы маңызды мәселені жан-жақты ойластырып, салмақты ұйғарым жасауға тиіс.
Сарапшылар білім жүйесіндегі қазіргі күрделі жағдайға «ұрпақ дағдарысы» деген сипаттама беріп отыр.
Осының алдын алу үшін бүкіл азаматтық қоғамның белсенді болуы аса маңызды.
Ата-аналар шыдамдылық танытып, қазіргі ахуалға түсіністікпен қарауы керек. Осындай жағдай тек Қазақстанда ғана емес, бүкіл әлемде болып отыр.
Біз білім сапасының төмендеуіне жол бермеуіміз қажет.
Оқыту нәтижесіне мониторинг жүргізіп, білім саласындағы олқылықтарды жою үшін уақтылы шаралар қабылдау керек.
Үкіметке облыс әкімдерімен бірлесіп, шектеу шараларына қарамастан, білім сапасын бақылау жұмысын күшейтуді тапсырамын.
Алтыншы, қолда бар импортқа тәуелділікті ескере отырып, бізге ішкі көздерді және қажетті ресурстарды толықтыру тетіктерін жасау қажет.
Эпидемияға дайындық – бұл ең алдымен дәрігерлерді қорғау. Олар қажетті қорғаныс құралдарымен қамтамасыз етілуі керек.
Үкіметке отандық маскаларды және өзге де жеке қорғану құралдарын шикізатпен кепілдік берілген қамтамасыз ету тетігін әзірлеуді тапсырамын.
Жетіншіден, барлық пандемияға қарсы іс-шаралар барынша ашық болуы тиіс.
Үкімет ықтимал сыбайлас жемқорлық сипатындағы барлық учаскелерді қатаң бақылауға алуға тиіс.
Біз бірінші толқын кезінде сыбайлас жемқорлықты байқадық. Олар: медициналық маскалар мен дәрі-дәрмектердің бағасын көтеру, блокпостардағы тәртіпсіздік, дәрігерлерге төлем тағайындау кезіндегі сыбайлас жемқорлық.
Тексеруші органдардың, яғни полицияның, әкімдіктердің, мониторингтік топтардың жұмыс сапасы ерекше назар аударуды талап етеді.
Пандемия кезінде оларға бизнес пен азаматтарды тексеру үшін кең өкілеттіктер берілді. Және бұл ақталды. Бұл өкілеттіктерді дұрыс басқару керек және, әрине, бұл өкілеттіктерді теріс пайдалануға болмайды.
Сондықтан "мен кімді қалаймын және қашан қалаймын" қағидасы қолданылмауы керек. Мен жай ғана бизнеске жасанды қысым болмауы керек деп айттым, бірақ сонымен бірге карантиндік шаралар және жалпы эпидемияға қарсы режим тиісті тексерулерді қажет етеді. Осылайша, біз дұрыс тепе-теңдікті табуымыз керек.
Өкінішке орай, вирус жойылмай тұр, сондықтан тексерулер қажет және әрі қарай жалғаса бермек.
Сонымен бірге ведомствоаралық комиссия бірыңғай және түсінікті ережелер әзірлеуі керек, яғни мен айтып өткен теңгерім, бизнес пен азаматтарды нақты регламенттелген тексеру.
Сонымен қатар мен тағы да атап өтемін: кез келген қиындықтар мен дағдарыстар мүмкіндіктерге жол ашады.
Қазірдің өзінде айтарлықтай жетістіктер бар – отандық екі вакцина перспективалы әлемдік биологиялық өнімдер қатарына енді және клиникалық сынақтардан өтуде.
Енді Үкіметтің маңызды міндеті – отандық вакцинаны өндіріске кідіріссіз енгізу. Вакцинаны тәжірибелік-өнеркәсіптік және өнеркәсіптік өндіруге арналған зауытты уақытша тіркеу тәртібін оңайлату және оның құрылысын аяқтау қажет.
Мен Ресей Президентімен ресейлік вакциналар шығаратын зауыт салу туралы келісімге келдім. Мен бұл зауыт артық болмайды деп сенемін, өйткені келесі жылы коронавируспен күрес «қатты соққы» болады. Бізге вакцина керек. Үкімет осы қажетті жобаға инвестиция тарту бойынша келіссөздерді бастады.
Биологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің барлық бағыттары бойынша жұмысты жалғастыру маңызды. Мұндай шараларды барлық дамыған мемлекеттер қабылдайды.
Парламенттің ағымдағы сессиясы жұмысының соңына дейін депутаттардың қарауына биоқауіпсіздік жөніндегі заң жобасын енгізу қажет.
«Адырна» ұлттық порталы
