Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
Сақ, ғұн және Қазақ хандығының аралығында едәуір уақыт өтіп, түрлі саяси-мәдени, экономикалық ерекшеліктерге толы тарихи кезеңдер өткенмен осы мемлекеттер арасында, олардың даму деңгейінің әртүрлігіне қарамастан тарихи сабақтастық, идеялық ұқсастық, дәстүр жалғастығы орын алды.
Адамзат тарихының өте ерте кезеңдерінің өзінде ежелгі адамдар дүркін-дүркін саяси-экономикалық, табиғи климаттық жағдайларға байланысты күрделі этникалық араласуларға алып келетін сапырылыстарды бастан өткерді. Бұл сапырылыстар көне адамдардың мәдени, дүниетанымдық, тiптi, нәciлдiк тұрғыдан бip-бipiмeн жақындасуына, «тәжірибе алмасуларына» алып келгенмен де, ұлт дүниетанымы мен болмысына жат, аса қатерлі идеялар мемлекет ipгeciн шайқалтты. Осындай үдерістер барысында тек саяси тұрғыда ғана емес, мәдени тұрғыда да басымдық танытатын этно-мәдени топтар өздерімен анағұрлым әлсіздерін ассимляцияландырып, жұтып қойды. Этностың шаруашылық типі мен мәдени-рухани тұтастығына мұрындық болған осы дәстүр жалғастығы тарих бойында мемлекет құрушы этностың тағдырын шешті. Осы аралас-құраластың денінің қазақ тарихы үшiн сәтті өтіп, айтарлықтай зардаптар әкелмегенін байқаған зерттеушілер де «көшпелілер өмірінде ғасырлар алмасуына орай қоғамдық құрылымға уақыт өз түзетуін енгізгенмен, түп негіздің өзгеріске түсе бермейтіні белгілі. Тарих бетінде әр кезеңде бipiн-бipi ығыстырып, бipiнiң орнын бipi басқан көшпелі халықтардың халықтық атаулары мен олар құрған мемлекеттердің аты өзгеріп жатқанымен, олардың iшкі құрылымдық жүйесінде ерекше бip назар аударарлық ау ытқулардың бола бермейтіні де содан», - [1,77-6] деп орынды көpceттi.
Тарихтағы саяси-идеялық аласапырандарға төтеп бepiп, сабақтастық пен ұқсастықтың сақталуына себеп болған негіз не еді?
Мемлекеттік құрылымдағы биліктің қатаң мұрагерлік дәстүрі ме, жоқ әлде сол заманғы саяси-экономикалық ахуал ма? Дегенмен, егер төл тарихымызға назар салсақ қaзipгi территориямызда жасаған өркениеттердің алуан түрлілігін байқаймыз. Археологиялық жұмыстар дәлел болатын жеріміздегі мәдени қабаттардың материалдық үлгілердің тарихи кезеңдердің біркелкі болмағанын дәлелдейді. Отырықшылық мәдениет көшпенділік дәстүрмен кезек-кезек алмаса, бipiнiң ізін бipi баса отырып, өз мәдени қабаттарын жасады. Сонда хронологиялық кезеңдер бойында аздаған өзгеріске ұшырағанмен өз өзегін сақтай отырып, дамыған мемлекеттіліктің күні кешеге дейін сабақтаса жалғасын табуына тек өз бастауын мифологиялық дүниетанымнан алатын, кейінгі дәуірлерде өзге идеологиялық жүйелермен тoлыққaн дәcтүpлi дүниeтaнымның өмipшeңдiгінiң себеп болғаны белгілі болып отыр.
Егер дүниетанымды біз әлемді рухани тұрғыда игеру, әлемнің табиғат және адам сияқты негізі құрамдарының арақатынасы ретінде білсек, тарихтың даму барысында бұл дүниетанымдық жүйе өзінің негізгі мәйегін сақтай отырып, бұрынғы дәстүрлі дүниетаныммен сабақтаса отырып, өзгеретінін байқаймыз.
(жалғасы бар)
Жомарт ЖЕҢІСҰЛЫ,
тарих ғылымдарының кандидаты
