Қазақстандағы экология мәселелері соңғы жылдары маңызды мәселелердің бірі болып келеді. Елдің экологиялық жағдайына әсер ететін негізгі факторларға: климаттың өзгеруі, шөлейттену қаупі, өнеркәсіптік ластану, ормандардың аздығы, су ресурстарының тапшылығы, қалдықтарды дұрыс өңдемеу сынды мәселелерді жатқызуға болады. Жалпы, осындай экологиялық проблемаларды шешу үшін Қазақстан үкіметі мен қоғамдық ұйымдар әртүрлі бағдарламалар мен бастамаларды қолға алуда, оның ішінде жасыл экономикаға көшу, экологиялық білім беру және табиғи ресурстарды тиімді басқару шаралары қарастырылуда.
«Жасыл Қазақстан» ұлттық жобасы – Қазақстанның экологиялық жағдайын жақсартуға және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануға бағытталған ауқымды мемлекеттік бағдарлама. Бұл жоба қоршаған ортаны қорғау, экожүйелерді қалпына келтіру, климаттық өзгерістерге бейімделу және елдің тұрақты дамуын қамтамасыз етуге арналған шараларды қамтиды. Жобаның басты мақсаты – экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етіп, Қазақстанның табиғи байлықтарын сақтап қалу. Сонымен қатар, бұл жоба елдің экожүйесін жақсарту арқылы халықтың өмір сүру сапасын арттыруды және экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз етуді көздейді.
Жасыл Қазақстан ұлттық жобасына кіретін негізгі бағыттар:
1. Атмосфералық ауаның сапасын жақсарту
Қала тұрғындарының денсаулығына айтарлықтай әсер ететін ауаның ластануы – Қазақстанның ірі қалалары мен өнеркәсіптік аймақтарындағы өзекті мәселе. Жоба аясында келесі шаралар жоспарланған:
- Зауыттар мен өнеркәсіптік кәсіпорындардың экологиялық стандарттарға сай жұмыс істеуін қадағалау;
- Ауаның ластану деңгейін төмендету үшін заманауи технологияларды енгізу;
- Қалалардағы көгалдандыруды кеңейту және жасыл аймақтарды ұлғайту.
2. Су ресурстарын қорғау және ұтымды пайдалану
Қазақстанда су ресурстары шектеулі, ал климаттың өзгеруі мен антропогендік факторлар су тапшылығын тудырады. Бұл бағытта келесі міндеттер қойылған:
- Су көздерін қорғау және оларды ластанудан сақтау;
- Су қоймалары мен өзен-көлдерді тазарту және қалпына келтіру;
- Су үнемдеу технологияларын енгізу және ауыл шаруашылығында су пайдаланудың тиімділігін арттыру.
3. Ормандарды сақтау және қалпына келтіру
Ормандарды қалпына келтіру және олардың аудандарын кеңейту экожүйенің тепе-теңдігін сақтау үшін маңызды. Жоба аясында орманды алқаптарды ұлғайтуға ерекше назар аударылады:
- Ағаш отырғызу жұмыстарын жүргізу;
- Орманды аумақтарды кесу мен өртеу жұмыстарына қатаң бақылау орнату;
- Ормандарды заңсыз пайдалану және браконьерлікпен күресу.
4. Экожүйелерді және биоалуантүрлілікті сақтау
Қазақстанның флорасы мен фаунасы бірегей, және оларды қорғау – елдің экологиялық тұрақтылығын қамтамасыз етудің маңызды бөлігі. Бұл бағытта:
- Қорғалатын табиғи аймақтардың санын арттыру;
- Қызыл кітапқа енген жануарлар мен өсімдіктерді қорғау шараларын күшейту;
- Экологиялық туризмді дамыту арқылы табиғат ресурстарын тиімді пайдалану.
5. Қалдықтарды өңдеу жүйесін жетілдіру
Қалдықтарды дұрыс өңдеу экологиялық тазалықты сақтау үшін маңызды. Жоба аясында:
- Қалдықтарды сұрыптау және қайта өңдеу инфрақұрылымын дамыту;
- Полигондардағы қоқыстарды қайта өңдеу деңгейін арттыру;
- Қалдықтарды кәдеге жарату және қайта өңдеу кәсіпорындарын ашу жоспарланған.
6. Экологиялық мәдениетті қалыптастыру
Халықтың экологиялық санасын арттыру – «Жасыл Қазақстан» жобасының тағы бір маңызды бағыты саналады. Бұл бағытта:
- Экологиялық білім беруді мектептер мен жоғары оқу орындарында енгізу;
- Экологиялық мәселелер туралы ақпараттандыру және қоғамды табиғат қорғау шараларына белсенді қатыстыру;
- Экологиялық акциялар мен сенбіліктер ұйымдастыру арқылы тұрғындардың қоршаған ортаны қорғауға деген ынтасын арттыру.
Қорыта айтқанда, «Жасыл Қазақстан» ұлттық жобасы – Қазақстанның экологиялық жағдайын жақсартуға бағытталған маңызды бастамалардың бірі. Жоба табиғи ресурстарды сақтау, экожүйелерді қалпына келтіру және халықтың денсаулығы мен әл-ауқатын жақсарту мақсатында кешенді шараларды қамтып отыр. Бұл экологиялық бастамалар елдің тұрақты дамуы мен табиғи байлықтарын келешек ұрпаққа сақтап қалуға ықпалы зор болады деген сенімдеміз!
Айгүл Мұратқызы
