Дамыған елдер өзінің шикізат немесе өнімін сатудан бөлек, креативті ойлап, креативті жұмыс істеу арқылы экономикаларына әкелетін пайданы екі есе арттырып отыр. Мәдени және шығармашылық өнімдер мен қызметтерді жасау, өндіру және тарату арқылы кәсіптік қызмет пен бизнестің кең ауқымын біріктіруде. Яғни, кино, театр, музыка, бейнелеу өнері, әдебиет, дизайн, сән, жарнама, сәулет, ойын, БАҚ және басқа да көптеген салалар ақшаның қайнар көзі болуда.
Көзбен көріп, қолмен ұстайтын ештеңе шығармай-ақ, “ақылыңды” сатып, өнеріңді паш ету арқылы пайда табатын креативті индустрияның қандай құдіреті бар? Алдымен, оның маңызды сипаттамаларына тоқталып өтейік:
Біріншіден, жаңашылдық. Шығармашылық салалар үнемі жаңа идеяларды, тұжырымдамаларды және өнімдерді жасайды, өмірдің әртүрлі салаларында инновацияларды ынталандырады.
Екінші, эстетика және сапа. Шығармашылық индустрия өнімдері мен қызметтері көбінесе эстетиканың жоғары деңгейімен, түпнұсқа дизайнымен және жоғары сапалы жұмысымен ерекшеленеді.
Үшінші, мәдени маңыздылығы. Шығармашылық индустрия қоғамның мәдени бірегейлігін қалыптастырудың, ұлттық және әлемдік мәдени мұраны сақтау мен насихаттаудың маңызды факторы болып табылады.
Төртінші, әлеуметтік әсер. Шығармашылық индустрия білім беруді, мәдени алмасуды, толеранттылық пен инклюзияны алға тарта отырып, әлеуметтік процестерге және қоғамның дамуына әсер етеді.
Бесінші, экономикалық маңыздылығы. Шығармашылық салалар көп елдің экономикасының маңызды бөлігін құрайды, олар ЖІӨ өсуіне, жұмыс орындарын құруға және инвестициялауға ықпал етеді.
Иә, тоқталмағымыз да, тереңірек үңілмегіміз де осы – креативті индустрияның экономикалық маңызы.
Қазақстан да креативті индустрияны дамытудан қалыспайды. Өнері мен өлеңі, таланты мен талабы биік тұлғалар әлемге елімізді танытуда. Сол арқылы елге ағылып, Қазақстанның туризмі мен мәдениетіне қызыққан шетелдіктер көбейді.
Ұлттық экономика министрлігі 2020 жылы Қазақстандағы жалпы ішкі өнімнің 2,8%-ы креативті индустрияға тиесілі болғанын айтады. Сол жылы Қазақстан 77-орынға тұрақтаған. Бұл 4 жыл бұрынғы Ғаламдық инновация индексінің рейтингі. Одан кейін ілгерілеп, алға жылжымасақ, кейін шегінбегеніміз сөзсіз.
Өйткені, мәдениет және спорт министрлігі Қазақстандағы креативті экономиканы дамытудың 2030 жылға дейінгі іс-шаралар жоспарын бекіткен болатын. Сол арқылы мәдени шаралар, үлкен концерттер, дөңгелек үстелдер ұйымдастырылуда.
Біріккен Ұлттар Ұйымының Қазақстандағы Даму бағдарламасы (БҰҰДБ) Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігімен бірлесіп, елдегі креативті салаларды дамыту мәселелеріне ықпалын тигізуде. Дегенмен, экономикаға орасан зор пайда әкелу үшін креативті индустрияның қыр-сырымен танысқан жөн.
Сондықтан креативті индустрияның экономика үшін маңыздылығының кейбір негізгі аспектілерімен бөлісіп өтелік.
Экономикалық өсу: Шығармашылық салалар ЖІӨ өсуіне және жұмыс орындарын құруға ықпал етеді. Ол экономиканың өсуі мен әртараптандырылуын ынталандыратын кино және телевидение, музыка, бейнелеу өнері, дизайн, сән, сәулет және басқа да көптеген секторларды қамтиды.
Инновация: Креативті салалар жиі инновациялар мен инновациялық идеялардың көзі. Олар жаңа технологияларды, дизайн шешімдерін және мазмұнды өндіру мен тарату әдістерін әзірлеуді ынталандырады.
Экспорттық әлеует: Шығармашылық индустрияның өнімдері мен қызметтері жиі экспортталады, бұл экспорттық кірісті ұлғайтуға және елдің әлемдік нарықтағы халықаралық позициясын нығайтуға көмектеседі.
Инвестицияларды тарту: Шығармашылық индустрияны дамыту жеке сектордан да, үкіметтен де инвестиция тартады. Инвесторлар осы секторда пайда мен даму әлеуетін көреді.
Туризмді ілгерілету: Мәдени және шығармашылық аттракциондар, іс-шаралар мен фестивальдер туристерді тартады, туризм индустриясын дамытуға және туристік кірісті арттыруға көмектеседі.
Әлеуметтік-мәдени әсер: Шығармашылық индустрия қоғамның мәдени және әлеуметтік құндылықтарын қалыптастырады, білім мен тұлғаның дамуына ықпал етеді және қоғамда бірлік пен түсіністікке көмектеседі.
Тұтастай алғанда, шығармашылық салалар экономикада маңызды: мәдени мұраны байытады, инновацияларды ынталандырады және тұрақты экономикалық өсуді қамтамасыз етеді.
“Адырна” ұлттық порталы
