Дін және толеранттылық: әр түрлі наным сенімдерге деген құрметті қалай сақтауға болады?

16496
Adyrna.kz Telegram

Діни төзімділік мәселесі, әрине, бүгінгі таңдағы өзекті және белсенді талқыланатын мәселелердің қатарында. Діни толеранттылықты дүниетанымдық және әлеуметтік-психологиялық көзқарастар біріктіретін және көптеген діни дәстүрлердің заңдылығына мүмкіндік беретін қоғамдық сананың күрделі құбылысы ретінде қарастыру керек. Діни толеранттылықты жеке адамдар, әлеуметтік құрылымдар және мемлекет деңгейіндегі нақты әрекеттер ретінде де қабылдау керек. Басқаша айтқанда, діни толеранттылықты азаматтық қоғамның құндылығы мен әлеуметтік нормасы ретінде түсінуге болады, ол оның барлық жеке тұлғаларының діни және конфессиялық тиесілігі бойынша әр түрлі болу құқығында көрінеді.

Діни толеранттылықты қалыптастыру тетіктері қоғамдық қатынастардың бүкіл жүйесімен, конституциялық демократиялық құқықтар мен бостандықтардың толық жүзеге асу мүмкіндігімен, тұлға мен қоғамның рухани мәдениетінің деңгейімен байланысты.

Діни толеранттылық дәстүрлері өзінің сан алуан көріністерінде Қазақстандағы қоғамдық-философиялық ой-пікірдің дамуының барлық кезеңдерінде өзінің ерекше көрінісін тапты, мұны ең жарқын мысалдармен көрсетуге болады.

Көптеген ұлы ойшылдар халықтардың, жеке адамдардың ерекшеліктері мен жағдайларын ескере отырып, дінді таңдау құқығы туралы идеяны насихаттады. Әл-Фараби былай деп жазды: «Бір топ немесе бір халық басқа топ немесе басқа адамдардан басқа заттарды еліктеуіш бейнелермен бейнелей алады. Сондықтан ізгі халықтар әртүрлі, ал ізгі қалалар әр түрлі дінді ұстана алады және бір бақытқа сенеді».

Әйгілі Қожа Ахмет Яссауи адамдарды өзге халықтардың дініне төзімділікпен қарауға шақырған: «Алдыңда өзге дін өкілі болса, оны ренжітпе. Қатал жүректен, ренжіген жаннан, Жаратқан Ие бұрылады».

Жаһандану дәуіріндегі қазақ қоғамының рухани өмірін жаңғырту дінге жаңа сындарлы көзқарассыз мүмкін емес. Тарихқа көз жүгіртсек, Қазақстан әрқашан Шығыс пен Батыстың түрлі діндері, мәдениеттері мен өркениеттерінің тоғысқан жері, тоғысқан жері және диалогы болған. Қазақтардың мәдени-этикалық дәстүрлерінен мұра болып қалған рухани саладағы толеранттылық бүгінгі және болашақта азаматтық татулықты сақтаудың жақсы негізі болып табылады.

Бүгінгі таңда елімізде 18 конфессияны қамтитын 3932 діни бірлестік тіркелген: 2790 -исламдық, 345 -православие, 93 - католик, 588 - протестант,
61 - Ехоба куәгерлері, 24 - Жаңаапостолдық шіркеу, 13 - Кришна санасы қоғамы, 7 - иудаизм, 6 - бахаи, 2 - буддизм, 2 - соңғы күнгі әулиелер Иса Мәсіхтің шіркеуі (мормондар), 1 - муниттер.

Ал, Құрбан айт пен Рождество секілді діни мерекелер елімізде демалыс күндері болып жарияланды.

Жалпы Қазақстандағы діндердің, мәдениеттер мен халықтардың тату-тәтті өмір сүруі ел болашағы үшін аса маңызды дүние болып табылады.

Пікірлер