Бұл шағын азиялық мемлекет осыдан 50 жыл бұрын планетадағы ең кедей елдердің бірі болған. Алайда бүгінде Оңтүстік Корея экономикалық өсу бойынша әлемдік көшбасшылардың қатарында және ең үздік денсаулық сақтау саласының иесі ретінде танылды. Бір қызығы, елдегі медицина толығымен ақылы, бірақ қоғамның әрбір мүшесіне қолжетімді болып қала береді. Корейлер сапалы медициналық көмекті қалай жасай алды және қарапайым азаматтар үшін бұл қанша тұрады?
Американдық тәжірибе
Оңтүстік Корея – саяси және экономикалық жағынан тәуелді мемлекеттің өркендеуіне қол жеткізген және қандай да бір жолмен өзінің үстемдігінен асып түскен тарихтағы сирек мысалдардың бірі. Корейлер өздерінің өркендеуі үшін АҚШ-қа қарыздар.
1953 жылы Азамат соғысынан кейін ел қирап қалды. Медициналық инфрақұрылым мен денсаулық сақтау жүйесі іс жүзінде жоқ еді. АҚШ үкіметінің халықаралық ынтымақтастық агенттігі (ICA) корейлерді аяғынан тұрғызуға көмектесіп, жаңа ауруханалар салуға және корей дәрігерлерін оқытуға демеушілік жасады.
Миннесота университеті жергілікті дәрігерлерді Батыс стандарттарымен таныстырды, ал корей мамандарын оқыту бағдарламасы Миннесота эксперименті деп аталды. Жоба 1980 жылға дейін жалғасты.
Кореялық жолмен емдеңіз
Елде мемлекеттік және жеке сақтандыру бар. Екі нұсқа да ақылы медициналық көмекті қамтиды. Мемлекеттік сақтандыру қызмет түріне, әлеуметтік жағдайына және материалдық жағдайына байланысты шығындардың 40-тан 95 %-ға дейінгі бөлігін өтейді.
Азаматтың әл-ауқаты салық қызметі арқылы автоматты түрде анықталады. Барлық кірістер, мүлік және тіпті шығыстар есепке алынады, мысалы, автокөліктер мен жылжымайтын мүлікті сатып алу, сондай-ақ тұрғын үйді жалға алу қадағаланады.
Сайып келгенде, адам неғұрлым бай болса, соғұрлым ол үшін медициналық қызмет қымбатырақ болады. Мемлекеттік сақтандыру төлемін жұмыс беруші жалақының 4-тен 13 %-ға дейінгі мөлшерінде ұстайды.
Алайда сақтандыру барлығын қамтымайды. МРТ, КТ, кейбір УЗИ түрлері, стоматология және ауыр ауруларды емдеу науқастың есебінен толығымен төленеді. Сондықтан корейлердің 77 % мемлекеттік сақтандырудан бөлек қосымша жеке сақтандыруға ие.
Жоспарлы тексеру
Әрбір кәріс жылына бір рет тегін медициналық тексеруден өтуге міндетті. Әдетте бұл ережені ешкім елемейді, өйткені науқас медициналық тексеруге келмесе, сақтандыру шарты автоматты түрде жойылады. Теориялық тұрғыдан алғанда, елдегі медицина халықтың 97 пайызына қолжетімді.
Ол жақта жалақы жоғары, әр қадамда медицина қызметкерлері, емханалар мен ауруханалар көп. Бірақ іс жүзінде Кореяда суықтан басқа нәрсемен ауыру өте қымбат. Сонымен қатар, дәріханада дәрігердің рецептісіз ешқандай дәрі-дәрмек сатылмайды.
Сондықтан да жергілікті тұрғындардың медициналық тексеруден өтіп, анализ тапсырып, ауруды бастапқы даму кезеңінде анықтау өте маңызды. Кореяда барлығы емханаға жиі барады. Мұндай сапардың себебі кез келген түшкіру болуы мүмкін.
Әлемдегі ең жақсы Numbeo жаһандық деректер базасына сәйкес, Оңтүстік Корея пластикалық хирургия, жүрек-қан тамырлары ауруларын емдеу және онкологиямен күресу салаларында үздік болып табылады. Елдегі орташа өмір сүру ұзақтығы – 82,7 жас!
Көптеген ауруханалар роботтандырылған, күрделі операциялар робот көмекшілерінің көмегімен жасалады. Мемлекеттік ауруханаларда 1000 науқасқа арналған 10 төсек бар. Салыстыру үшін, АҚШ-та бұл көрсеткіш 1000-ға шаққанда 2,8, Ресейде 8,7 құрайды.
Мемлекеттік мекемелер заманауи медициналық құрал-жабдықтармен жабдықталған. Емханалардың жоғары жабдықталуына мекемелерге медициналық қызметтен түскен табысты қайта бөлуге тыйым салу арқылы қол жеткізіледі. Барлық ақша ауруханаларда қалады және тек аурухананың қажеттіліктеріне немесе қызметкерлерді ынталандыру жүйесіне жұмсалуы мүмкін.
Айтпақшы, Кореяда әрбір университет студенті дәрігер бола алмайды. 11 жыл ақылы оқудан өткен және бір жыл шетелде тағылымдамадан өткен түлектердің 1 %-дан азы ауруханада жұмыс істеуге рұқсат етіледі. Соның нәтижесінде ең қабілетті, біліктілігі жоғары мамандар дәрігер болып шығады.
Дәрігер елдегі ең беделді мамандықтардың бірі болып саналады, оның орташа жалақысы айына 10 миллион вонды (3 152 000 теңге) құрайды, бұл елдегі орташа жалақыдан 2,5-3 есе жоғары. Оңтүстік Кореяның медицинасы әлемдегі ең жақсы деп саналады. Мұнда адамдар бағаланады және олар ең құнды ресурс деп табылады. Мұнай немесе газ емес, Оңтүстік Кореяда адам капиталы екенін және әрбір өмірді қорғау керектігін түсінеді.
Керімсал ЖҰБАТҚАНОВ
