Бүгін Қазақстан Республикасындағы алғашқы Конституциялық кеңес құрылған күн. Ол 1995 жылғы 29 желтоқсанда құрылып, Конституция қабылданғаннан кейін конституциялық бақылауды жүзеге асыру мақсатында жұмыс істей бастады.
Конституциялық кеңестің негізгі міндеті – Конституцияның үстемдігін қамтамасыз ету болды. Ол қабылданған заңдар мен нормативтік құқықтық актілердің Ата заңға сәйкестігін қарады, Конституция нормаларына ресми түсіндірме берді, сондай-ақ сайлау мен референдумдардың конституциялық заңдылығына қатысты қорытындылар жасады. Кеңес Президенттің, Парламент палаталарының, Премьер-министрдің және соттардың өтініштері негізінде жұмыс істеді.
Алайда Конституциялық кеңеске азаматтардың тікелей жүгіну мүмкіндігі болмады. Уақыт өте келе бұл жайт қоғам тарапынан сынға ұшырап, конституциялық бақылау тетіктерін жетілдіру қажеттігі туындады.
2022 жылғы конституциялық реформалар аясында Конституциялық кеңес таратылды. Оның орнына мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев бастамасымен Конституциялық сот құрылды. Жаңа орган 2023 жылдан бастап жұмыс істей бастады.
Конституциялық соттың басты ерекшелігі – азаматтардың өз құқықтары мен бостандықтары бұзылды деп есептеген жағдайда тікелей өтініш беру құқығының енгізілуі. Бұл институттың тәуелсіздігі күшейтіліп, оның адам құқықтарын қорғаудағы рөлі артты.
Конституциялық бақылау органы мемлекет құрылысындағы маңызды тетіктердің бірі саналады. Ол заңдардың Конституцияға сай қабылдануын қамтамасыз етіп, билік тармақтары арасындағы тепе-теңдікті сақтауға және құқықтық мемлекетті нығайтуға бағытталған.
