Алматы – Қазақстанның мәдени, ғылыми әрі қаржылық орталығы. Елдің ең ірі мегаполисі саналатын бұл қалаға әрқашан ерекше назар аударылып келген.
Дегенмен соңғы жылдары Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Алматы мәселесін жиі көтеріп, қала тұрғындарының өмір сапасын жақсартуға бағытталған нақты тапсырмалар беріп жүр.
Бұл жай ғана сөз емес, іс жүзінде жүзеге асуы тиіс міндеттер.
Президенттің Алматыға қатысты айтқан басты талаптарының бірі – сейсмикалық қауіпсіздік. Қала таулы аймақта орналасқандықтан, жер сілкінісі қаупі жоғары.
Сондықтан кез келген жаңа құрылыс нормаларға сай, төзімді болуы қажет. Бұл тек инженерлік мәселе емес, мыңдаған адамның өміріне қатысты үлкен қауіпсіздік факторы.
Қазір Алматыда ескі үйлердің бір бөлігі қайта салынып жатыр. Бұл бағыттағы жұмыстарды күшейту қажет екенін Президент бірнеше рет атап өтті.
Қала әкімдігі де осы бағыттағы жұмыстарды кезең-кезеңімен жүзеге асыруға уәде беруде.
Екінші өзекті мәселе – экология. Алматылықтар үшін ауаның ластануы бұрыннан бері үлкен проблема. Жылу электр орталықтарының шығарындылары, көлік санының көбеюі, жасыл аймақтың азаюы тұрғындардың денсаулығына әсер етіп отыр.
Сондықтан ЖЭО-2-ні газға көшіру, қоғамдық көлікті дамыту, велоинфрақұрылымды кеңейту – күн тәртібіндегі ең басты міндеттер қатарында.
Бұл ретте қоғам белсенділері де өз пікірін білдіріп жүр. Мысалы, экологтар қалада көлік ағынын азайту үшін орталықтағы жеке автокөлік қозғалысына шектеу қою тәжірибесін енгізуді ұсынады.
Ал кейбір сарапшылар жасыл аймақтарды сақтау үшін құрылыс компанияларының жауапкершілігін арттыру қажет екенін айтады.
Алматы қаласы Қоғамдық кеңесінің мүшесі, «Желтоқсан ақиқаты» республикалық қоғамдық бірлестігінің төрағасы Құрымбаев Болат Тоқтабайұлы бұл мәселелерге ерекше тоқталды:
«Президенттің тапсырмаларының ішінде қала тұрғындары үшін ең өзекті деп бірнеше бағытты атап өтуге болады, бірақ олардың ішінен әлеуметтік жайлылық пен қауіпсіздікке қатысты шаралар ерекше мәнге ие.
Жер сілкінісіне дайындық – Алматы сейсмикалық қауіпті аймақта орналасқан. Қала инфрақұрылымын нығайту, жаңа құрылыстардың қауіпсіздігін қадағалау, төтенше жағдай кезінде әрекет ету жүйесін жетілдіру – халық үшін ең тікелей маңызды мәселе.
Ал экология мен қолжетімді баспана мәселесі де күнделікті өмір сапасына тікелей әсер етеді», – дейді ол.
Қала тұрғындары да бұл мәселелерге алаңдаулы. Мәселен, жас отбасы өкілдері үшін қолжетімді тұрғын үйдің жетіспеуі басты қиындықтардың бірі. Баспана бағасының қымбаттығы жас мамандарды қала шетінен үй жалдауға мәжбүрлейді.
Көлік кептелісі де алматылықтардың күнделікті жүйкесін тоздыратын факторға айналған. Қоғамдық көлік жүйесі ішінара дамып келе жатқанына қарамастан, әлі де шешімін таппаған түйткілдер жетерлік.
Сарапшылар бұл жерде кешенді жоспар керек дейді. Тек жол салу емес, адамдарды қоғамдық көлікке көбірек тарту, ыңғайлы инфрақұрылым жасау – басты бағыт болуы тиіс.
Әлеуметтанушылардың айтуынша, Алматыдағы тұрғындардың негізгі сұранысы үш бағытқа тоғысады: қауіпсіздік, экология және қолжетімділік.
Қауіпсіздік – бұл тек сейсмикаға дайындық қана емес, сонымен бірге жолдағы тәртіп, қоғамдық тыныштық, төтенше жағдай кезіндегі дайындық деңгейі.
Экология – таза ауа, жасыл аймақ, қоқыс өңдеу мәдениеті. Ал қолжетімділік – баспана бағасы, көліктің ыңғайлылығы, әлеуметтік нысандарға жету мүмкіндігі.
Бұл үш фактор шешілмейінше, қаланың өмір сапасы жөнінде толыққанды айту қиын.
Президенттің Алматыға ерекше назар аударуы кездейсоқ емес. Қала елдің экономикалық көрсеткіштерінде үлкен үлеске ие.
Сондықтан Алматыны дамыту – бұл тек бір өңірдің мәселесі емес, тұтас Қазақстанның дамуына әсер ететін фактор.
Алматыдағы жағдайдың жақсаруы басқа қалаларға да үлгі болуы мүмкін. Жаңа тәсілдер, заманауи технологиялар, әлеуметтік қолдау шаралары ең алдымен осы қалада сыналады.
Қорытындылай келе, Алматының болашағы елдің басты назарында. Президенттің тапсырмалары жүзеге асса, қала тұрғындарының өмір сапасы артып қана қоймай, қауіпсіздік деңгейі күшейіп, экология да жақсарады.
Бұл ретте билік пен қоғамның бірлесе әрекет етуі маңызды. Өйткені Алматы – тек бір қаланың ғана емес, бүкіл елдің жүрегі.
