Қарағанды облысы әкімдігімен қандастардың басым көпшілігі қоныстанған өңірлердегі жағдайды тұрақтандыру мақсатында Қарағанды, Теміртау, Абай қалаларында, Бұқар–Жырау, Осакаров аудандарында қоғамдық-саяси және этносаралық ахуалды сауықтыру, қандастарды әлеуметтендіру мен бейімдеуге бағытталған 2025-2026 жылдарға арналған Жол картасы бекітілді.
Бұл Жол картасы этникалық қазақтардың жаңа ортаға жылдам бейімделуіне, экономикалық және әлеуметтік мүмкіндіктерге тең қолжетімділікті қамтамасыз етуге бағытталған. Осыған орай, қандас мәртебесін беруге өтініш берген этникалық қазақтармен жұмысқа орналасуға, білім алуға, денсаулық сақтауға, Қазақстан азаматтығын рәсімдеуге байланысты ақпараттық-түсіндіру жұмыстары жүргізілуде.
Қандастардың келу себептері мен орналасуы
Этникалық қазақтардың негізгі бөлігі Қарағанды облысына «Отбасымен бірігу» мақсаты бойынша көшіп келеді. Статистикалық деректерге сүйенсек, қандастардың шамамен 85%-ы осы мақсатта елге оралады. Олардың жаңа өмірге бейімделуіне көмектесу үшін арнайы қызметтер көрсетіліп, мемлекеттік бағдарламаларға қатысу мүмкіндіктері қарастырылуда.
«FSM Social» мобильді қосымшасы – қандастарға арналған көмекші құрал
Қандастар мен олардың отбасы мүшелеріне бейімдеу және интеграциялық қызметтерді тиімді көрсету мақсатында «FSM Social» мобильді қосымшасы іске қосылған. Бұл қосымша қандастарға мемлекеттік қызметтерге қол жеткізуді жеңілдетіп, әлеуметтік инфрақұрылыммен байланысты жақсартуға көмектеседі.
«FSM Social» қосымшасы арқылы қандастарға келесі қызметтер ұсынылады:
• Электронды цифрлық қолтаңба (ЭЦҚ) алу;
• Жұмысқа орналасу;
• Мектепке дейінгі және жалпы орта білім беру ұйымдарына тіркелу;
• Медициналық ұйымдарға тіркелу;
• Жер учаскесін алу;
• Отбасының цифрлық картасында қандастарды және олардың отбасын тіркеу.
Қандастарды жұмыспен қамту шаралары
Қандас мәртебесін алған этникалық қазақтар «Қандас» ақпараттық-аналитикалық жүйесінен (ААЖ) «FSM Social» мобильді қосымшасына автоматты түрде ауыстырылады. Бұдан әрі олар еңбек мобильділігі орталығының мамандары арқылы жұмыс іздеуге мүмкіндік алады. Мамандар қандастарды аймақтық жұмыспен қамту орталықтарына бағыттап, олар үшін қолжетімді бос жұмыс орындары жөнінде ақпарат береді.
Білім беру мен медициналық қызметтерге қолжетімділік
Қандастар мен олардың отбасы мүшелерін тезірек әлеуметтендіру үшін білім беру және медициналық қызметтерді алу үдерісі жеңілдетілген. Балаларды мектепке дейінгі және орта білім беру мекемелеріне орналастыруда квоталар қарастырылып, оларға бейімдеу курстары ұйымдастырылады. Сонымен қатар, қандастар алғашқы медициналық көмек алу үшін тіркеу үдерісін оңай жүргізе алады.
Жол картасының маңызы
2025-2026 жылдарға арналған Жол картасы қандастардың Қарағанды облысына бейімделуін жеңілдетіп, олардың жаңа ортаға сәтті интеграциялануына септігін тигізеді. Бұл бастама өңірдегі этносаралық тұрақтылықты нығайтуға, қандастардың өмір сүру сапасын арттыруға және экономикалық әлеуетін дамытуға бағытталған.
Қандастардың елге оралуы – Қазақстанның демографиялық және әлеуметтік дамуына ықпал ететін маңызды қадам. Сондықтан мемлекеттік органдар тарапынан көрсетілетін қолдау шаралары олардың жаңа өмірге тез бейімделуіне және өз әлеуетін жүзеге асыруына мүмкіндік береді.
