Біздіңше, дін – қайсыбір қоғам-қауымға, жалпақ жұртқа бағытталса, дәстүр нақтылы бір ұлтқа арналған дүние. Тағы, бұлардың арасында қылдай жіп-жіңішке шекара бар. Оны ақ пен қара, ащы мен тұщыны анық ажыратар таным-таразыны, парасат-пайымды басшылыққа алу арқылы ғана байқап-бағамдауға толық негіз бар. Бүгіндері ел ішін алатайдай бүлдірген, нигилизмге негізделген діни-экстремистік ағымдар салт-дәстүр, әдет-ғұрып, бай әдеби қазына, мәдени мұра, тарих, шежіре секілді атадан әкеге, әкеден балаға мирас боп берілген құндылықтарды жоққа шығаруда. Қазақта соған қарсы тұрар «антивирус», «иммунитет» болмаса, бәрі бекершілік. «Құран Кәрімнің» «Ағраф» сүресіндегі: «Олардың жүректері бар, алайда олар онымен түсінбейді. Көздері бар, онымен көрмейді. Және олардың құлақтары бар, ол арқылы естімейді» дегенді соқыр сенім артынан ергендерге қатысты да айтсақ артық емес.
Ал, хакім Абай не дейді екен:
Басында ми жоқ,
Өзінде ой жоқ,
Күлкішіл, кердең наданның.
Көп айтса, көнді,
Жұрт айтса, болды.
Әдеті надан адамның.
Бойда қайрат, ойда көз
Болмаған соң, айтпа сөз.
«Ол «бір» деген сөз ғаламның ішінде, ғалам Алла тағаланың ішінде» деп айтқан, «Толық адам» ілімін насихаттап өткен, әрі ең бастысы – қазақ, мұсылмандық Шығыс пен Батыс ой-қазынасынан нәр алған «қазақтың бас ақыны» (А.Байтұрсынұлы) дінге асқан ұстамдылықпен қарағаны белгілі. Карл Попперге сәйкес, «тарих қайталанатынын» ескерсек, гегемониялар мен мүдделі топтар қаруына айналған түрлі ағымдардың мақсұт-мұраты – адамзат алдында ислам әлемін құбыжық етіп көрсету, әскери, генофондтық күш-қуатты құрту, рухани тұрғыдан әлсірету, деградацияға ұшырату, саяси тұрақсыздық орнату. Шыңғыс Айтматов Жоламанының (мәңгүрт) адам айтса нанғысыз айуандыққа барғаны секілді, зомбиге айналған экстремистер де ел, жер, мемлекет үшін аса қауіпті. Өкінішке қарай, олар біреудің қолында қуыршақ боп, саяси мүдделер сахнасына ойнап жүргенінен бейхабар. Бұған қарсы тұру үшін әр индивид өзінің ішкі этикалық, эстетикалық нормаларын сақтай отыра, діни сауаттылықты күшейтуі қажет деген ойдамыз. Жүсіп Баласағұн «Құтты білік» атты дастанында бауырмалдық, ынтымақ, бірлік, адами қарым-қатынас, қайырымдылық, жақсылық жасауға жағдай туғызар қоғамдық өмірге бет бұруға шақырады:
- Кетіпсің елден безіп қу далаға,
- Қалада құлшылық қыл, кетпей қашып,
Әлібек Байбол