Қырғызстан президенті Садыр Жапаров «Кейбір заңнамалық актілерге өзгерістер енгізу туралы» заңға қол қойды. Бұл заң бұрын қылмыстық жазасы болған адамдарға республика басшысы мен Жогорку Кеңеш (парламент) депутатының лауазымдарына кандидат болуға, сондай-ақ бірқатар маңызды мемлекеттік қызметтерді атқаруға тыйым салады. Бұл туралы мемлекет басшысының баспасөз қызметі мәлімдеді, деп хабарлайды “Адырна”.
Жаңа өзгерістер қылмыстық жазасы бар азаматтарға қатысты — тек қазіргі немесе өтелген жаза емес, сондай-ақ қылмыстық істері дәлелсіз негіздермен тоқтатылған адамдарға да қатысты. Жеңіл қылмыстар, абайсызда жасалған қылмыстар, жәбірленушінің жеке айыптау талабынан бас тартуы немесе айыпкер мен жәбірленуші арасындағы келісімдер заңда көрсетілген ерекшеліктерге жатпайды.
Президенттік және парламенттік сайлаулар, Орталық сайлау комиссиясы, Министрлер кабинеті, Ұлттық банк және Счет палатасы туралы заңдарға өзгерістер енгізілді. Бұл өзгерістермен қылмыстық жазасы бар адамдарға келесі лауазымдарға тағайындалуға тыйым салынады:
- Президент және депутаттар лауазымдарына кандидат болу;
- Үкімет басшысы, оның мүшелері және басқа атқарушы органдардың басшылары болу;
- Орталық сайлау комиссиясының мүшелері болу;
- Ұлттық банктің басшысы, оның орынбасарлары және басқарма мүшелері болу;
- Счет палатасының аудиторы болу.
Өзгерістердің басты мақсаты – азаматтардың мемлекеттік институттарға деген сенімін арттыру және жоғары лауазымды тұлғалардың, депутаттардың, үкімет мүшелерінің және мемлекеттік органдардың арнайы мәртебесі бар өкілдерінің мінсіз беделін қалыптастыру.
Сонымен қатар, жаңа заң бойынша, діни қызметкерлер бес жыл бойы дін қызметін тоқтатқаннан кейін президент немесе депутат болып сайлану құқығынан айырылады.
Заң 28 шілде күні ресми түрде жарияланғаннан кейін он күн өткен соң күшіне енеді.
Заң жобасының авторы – Қырғызстанның Мемлекеттік ұлттық қауіпсіздік комитетінің төрағасы Камчыбек Ташиев. Заң жобасының негіздемесінде бұл заң «қоғамға және мемлекетке тек адал қызмет ететін, мінсіз беделге ие болуы тиіс жоғары мемлекеттік лауазымдарға өткен қылмыстық әрекеттері, тіпті жаза өтелген немесе жойылған болса да, күмән туғызатын адамдардың жолын кесу үшін бағытталған» деп көрсетілген.
Айта кетейік, Камчыбек Ташиев пен қазіргі президент Садыр Жапаровтың өздері бірнеше рет сотталған.
Орталық Азия бойынша сарапшы, саясаттанушы Аркадий Дубновтың пікірінше, қазіргі Қырғызстан жағдайында мұндай заңның қабылдануы орынсыз.
«Қырғызстанның сот жүйесі соңғы онжылдықта өте саясиланғаны белгілі. Сот шешімдері орталықта да, аймақтарда да билікке жағымпаздықпен қабылданды. Нәтижесінде, кейбір адамдар кінәсіз болып, жазаланған. Кейінірек мұндай сот жазаларының көпшілігі өтеліп, кейде заңсыз деп табылып, жойылған. Алайда жаңа заңның қабылдануы арқылы, осындай жазасы бар адамдар атқарушы және заң шығарушы билікте сайлану құқығынан айырылады», - деп пікір білдірді Дубнов.
